Technische aspecten van het veiligheidshek

Waarom een veiligheidshek? Terrorisme wordt door de internationale gemeenschap beschouwd als een misdaad tegen de menselijkheid. Israël heeft dan ook het recht, zegt de regering, en ook de plicht om Israëlische burgers tegen de gevolgen van terrorisme en daarvoor alles te doen wat in haar macht ligt. Daarom besluit het Israëlische ministerie van Defensie op 23 juli 2001 om een afscheiding te bouwen langs de Groene Lijn tussen de Westelijke Jordaanoever en Israël en tussen West- en Oost-Jeruzalem. Deze afscheiding moet alle auto’s met explosieven tegenhouden en alle Palestijnen die op Israëlisch grondgebied zichzelf willen opblazen. Ze kunnen ongezien Israël binnenkomen omdat er geen bergen, rivieren of andere natuurlijke barrières liggen tussen de twee gebieden en omdat er naast zwaarbewaakte grensposten kleine landweggetjes en paadjes over de Groene Lijn lopen. Het ministerie noemt de afscheiding ‘Veiligheidshek’ en zegt dat het geen enkel ander doel heeft dan het tegenhouden van mensen die in Israël een aanslag willen plegen. Politie en leger zouden de afscheiding bewaken. De regering gelooft dat het zal werken. Rondom de Gazastrook staat namelijk al vanaf 1996 een afscheiding. Daar kunnen, zo is gebleken, de meeste Palestijnen tijdig worden onderschept die vanuit de Gazastrook proberen door het hek Israël binnen te komen om een aanslag te plegen. Zodra de dreiging van aanslagen door terroristen is verdwenen, zegt de regering, zal het veiligheidshek weer worden afgebroken. Tegenstanders van het hek, alle Palestijnen en ook een aantal Israëlische actiegroepen en vredesbewegingen zijn van mening dat het hek ook andere -politieke- doeleinden dient. Het ontwerp Het idee van een veiligheidshek langs de Groene Lijn wordt uitgewerkt door het Israëlische Defensiegenootschap. De eerste plannen laten zien dat niet langs de hele Groene Lijn een afscheiding zou worden gebouwd. Er is dan sprake van drie secties, bij Jeruzalem, Tulkarem en bij Um el Fahem, met een gezamenlijke lengte van 80 kolometer. Daar zijn het leger en de politie niet tevreden over. Die zegt dat er nog steeds Palestijnen clandestien de Groene Lijn over kunnen steken als de afscheidingen klaar zijn. Er komt een nieuw plan dat voorziet in een ononderbroken afscheiding langs de hele Groene Lijn en ook tussen West- en Oost-Jeruzalem. De afscheiding moet bestaan uit een hek van drie meter hoog met aan weerszijden prikkeldraad. Aan de Palestijnse kant komt ook een greppel van twee meter diep. Aan beide kanten van de afscheiding komt een weg waar grenspatrouilles van het leger langs kunnen rijden. Bij het hek komen sensoren die mensen moeten opsporen die door de afscheiding proberen te komen. Langs het hek wordt een strook gladgestreken zand aangelegd. Wie daar overheen loopt, laat dus altijd duidelijke voetstappen achter. Niet overal zal de eigenlijke afscheiding een hek zijn. In Bat-Hefer en Matan en in Jeruzalem wordt in plaats daarvan een muur gebouwd. Ook langs de snelweg die van noord naar zuid door Israël loopt, komt op enkele plaatsen een muur, bijvoorbeeld bij Qalqiliya. De muren, die acht meter hoog worden, moeten burgers beschermen tegen sluipschutters. De hele afscheiding zou 350 kilometer lang worden en een strook land beslag nemen van enkele tientallen meters breed. De afscheiding zal niet alleen door grenspatrouilles van leger en politie op de grond worden bewaakt, maar ook vanuit kleine onbemande vliegtuigen. De regering zou er alles aan doen om het landsschap te ontzien. Ook zou men de afscheiding niet door maar langs Palestijnse dorpen laten lopen en ook zou de afscheiding niet worden aangewend om grondgebied van de Westelijke Jordaanoever te annexeren door de route tot ver in het gebied te laten lopen. De regering geeft toe dat de afscheiding ‘geringe overlast’ zal opleveren voor mensen die er vlakbij wonen. Paadjes die boeren gebruiken om van hun woning naar hun akkers te lopen, raken afgesloten. Daar komen poorten in de afscheiding. Verder krijgen mensen die de afscheiding willen passeren, te maken met grenscontroles. Het veiligheidshek wordt het grootste bouwproject ooit ondernomen sinds de uitroeping van de staat Israël. In juni 2002 gaan de ministers die zich met de landsverdediging bezighouden, met dit plan akkoord. De bouw begint in juli 2002. Aanpassingen van de route Niet iedereen is het met het plan eens. Fel verzet komt er van joodse kolonisten in nederzettingen die volgens het plan aan de Palestijnse kant van de afscheiding komen te liggen. Vooral in 2003 komt de regering tegemoet aan wensen van kolonisten. Dan wordt in samenspraak met of na intensief lobbyen door kolonisten de route verlegd. Een voorbeeld hiervan is de nederzetting Ariël in Samaria, oostelijk van de Groene Lijn. In deze nederzetting en in enkele andere nederzettingen vlakbij wonen ongeveer 45.000 mensen. Van de 18.000 inwoners die Ariël zelf telt, werkt de helft in Tel Aviv. Jongeren uit Ariël gaan in Tel Aviv uit. De kolonisten willen dat de regering de afscheiding oostelijk van de nederzetting komt te liggen en niet westelijk. Ze vragen daarbij steun van de Amerikaanse regering. Uiteindelijk besluit de regering de afscheiding oostelijk van Ariël en de nabijgelegen nederzettingen te laten lopen. Ook Palestijnen protesteren tegen het plan. Volgens het plan komen tien dorpen met 40.000 Palestijnse inwoners aan de Israëlische kant van de afscheiding te liggen. Sommige Palestijnen zijn bang dat Israël hun land wil hebben en hen wil dwingen te verhuizen naar de andere kant van de afscheiding. Ook komen Palestijnen in verzet omdat ze land kwijtraken dat toevallig op vlakbij de geplande route ligt. Daarvoor gaan er Palestijnen de straat op om te demonstreren. Op 26 juni 2004 bijvoorbeeld, vindt er een demonstratie van Palestijnen plaats bij A-Ram. Ook Israëli’s die tegen de bouw van de afscheiding zijn, doen eraan mee. Ook bewandelen Palestijnen de gerechtelijke weg en daar biedt de overheid hen de mogelijkheid toe. Zodra iemand bericht krijgt dat hij een deel van zijn land moet afstaan, mag hij daar binnen zeven dagen bezwaar tegen aantekenen bij de burgerlijke of militaire autoriteiten. Wordt het bezwaar afgewezen, dan mag hij binnen zeven dagen na de afwijzing in beroep gaan bij het Hooggerechtshof van Israël. Soms spannen grote groepen Palestijnen een zaak aan bij het Hooggerechtshof tegen de overheid. In 2004 zijn er meer dan twintig van dergelijke zaken in behandeling. Één van die zaken betreft acht dorpen met in totaal 45.000 inwoners die aan een stuk van 40 kilometer van de route van de afscheiding ten noordwesten van Jeruzalem liggen. De bewoners van die dorpen willen voorkomen dat boeren niet meer naar hun akkers kunnen gaan zodra de afscheiding klaar is. In februari 2004 wordt de bouw van dit gedeelte op last van het hof stilgezet nadat Israëlische soldaten twee Palestijnen hebben doodgeschoten die protesteerden tegen de bouw van de afscheiding en stenen naar hen gooiden. Op 30 juni 2004 doet het hof uitspraak. Israël heeft het recht om zich te verdedigen tegen Palestijnen die aanslagen plegen en daartoe een afscheiding te bouwen, maar daar mogen mensen die vlakbij de afscheiding komen te wonen, niet teveel de dupe van worden. Bij de Palestijnen in de acht dorpen is dat volgens het hof wel degelijk het geval. Twee kilometer afscheiding die al zijn gebouwd moet weer worden afgebroken. Van 30 kilometer afscheiding moet de route zodanig worden verlegd dat aan de bezwaren van de Palestijnen tegemoet wordt gekomen, zelfs al zou de afscheiding daardoor minder bescherming bieden voor de mensen aan Israëlische zijde. Door alle wijzigingen die in de route worden aangebracht, komen er kronkels en lussen in de afscheiding en wordt die langer. In juli 2004 is er al sprake van een afscheiding van 680 kilometer lang waarvan ongeveer een kwart voltooid is. Door de toegenomen lengte is er méér grensbewaking nodig om dezelfde mate van veiligheid in stand te houden. Ook loopt de bouw telkens vertraging op omdat werkzaamheden worden opgeschort, stukken afscheiding weer worden afgebroken en nieuwe routes worden uitgestippeld. Door dit alles lopen de kosten van het toch al peperdure project steeds verder op. Voor meer informatie, kaarten, een rubriek met het meest recente nieuws over de afscheiding en een video getiteld ‘The Right to Live’ zie de website over de afscheiding van het Israëlische ministerie van Defensie http://www.seamzone.mod.gov.il/Pages/Eng/default.htm.