Maart 2004 verscheen het verslag van het grootste opinieonderzoek over de toestand in Irak tot nu toe. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van televisiezenders uit verschillende landen (Japan(NHK), Groot-Brittannië (BBC), Duitsland(ARD), Amerika(ABC)).

Opvallend aan de uitslagen is dat een grote meerderheid van de Irakezen niet alleen optimistisch is over de toekomst maar ook vindt dat hun leven op dit moment goed verloopt. De meesten vinden zelfs dat hun leven nu beter is dan ‘t was voor de oorlog. Zorgen hebben de Irakezen vooral over de werkeloosheid, hun veiligheid en basisvoorzieningen als elektriciteit. 70% van de Irakezen is tevreden over het bestaan dat zij nu leiden. 56% vindt dat hun leven nu beter is dan voor de oorlog. 54% van de Irakezen vindt dat zij nu veiliger zijn dan voor de oorlog, onder Saddam hoessein. Niettemin is voor 22% van de Irakezen de veiligheid het grootste probleem. Vooral de inwoners van Bagdad zijn daar erg bezorgd over.

Het meest negatief over hun toestand zijn de Irakezen over de werkgelegenheid. 39% vindt de situatie op dat gebied nu beter dan onder Saddam Hoessein, 25% vindt dat het erger is geworden en 31% ziet geen verschil. Opvallend is dat of het nu over misdaad gaat of over medische zorg of werkgelegenheid de grootste groep vindt dat zij er sinds de overwinning van de Amerikanen op vooruit zijn gegaan. Een overweldigende meerderheid denkt dat de huidige toestand binnen een jaar nog verder verbeterd zal zijn.  

Tussen de bevolkingsgroepen zijn er grote verschillen. Een voorbeeld: van de Koerden vindt 96% de aanslagen op de coalitietroepen onaanvaardbaar. Van de Arabieren vindt maar 74% dat die aanvallen niet kunnen. Als je niet kijkt naar bevolkingsgroepen maar naar godsdienst dan keurt 11% van de sjiietische moslims de aanslagen goed en 25% van de soennitische moslims. Als je dan bedenkt dat de koerden overwegend soennitisch zijn dan weet je meteen dat de tegenstand tegen de Amerikanen vooral gezocht moet worden onder soennitische Arabieren. Deze groep Arabieren vormde de aanhang van Saddam Hoessein. Van alle Irakezen vindt ongeveer 17% de aanvallen op de Amerikanen en hun bondgenoten te rechtvaardigen.

Toch blijkt uit het onderzoek nou ook weer niet dat de Irakezen staan te juichen over de komst van de Amerikanen. Weliswaar vindt de grootste groep (42%) dat Irak bevrijd is, maar een bijna even grote groep (41%) vindt dat Irak vernederd is door de Amerikanen. 48% vindt dat de aanval van de Amerikanen juist was en 39% vindt dat hij verkeerd was.

Hoe komt het dat de Irakezen overwegend positief oordelen over hun huidige bestaan? Iedere dag kun je op het nieuws zien hoe bomaanslagen niet alleen aan Amerikanen maar ook aan Irakezen het leven kosten. Een van de redenen is dat je voor de komst van de Amerikanen weinig hoorde over de situatie in het land. Je hoorde wel dat Saddam een dictator was maar je zag nooit de doden die hij op zijn geweten had. Als er al journalisten naar Irak gingen stonden ze altijd onder begeleiding van iemand van de geheime dienst of ze werden ontvangen door Saddam Hoessein in een van zijn paleizen. In rapporten van Amnesty International en in die van andere organisaties kon je wel nalezen hoe erg de toestand was, maar dat is toch wat anders dan dat je iedere dag op het nieuws de gevolgen van een bom ziet. Maar voor de Irakezen waren die dorre cijfers werkelijkheid. Zij waren altijd bang opgepakt te zullen worden. En als ze opgepakt werden, betekende dat meestal de dood. Dat ook op andere terreinen de meeste Irakezen vinden dat hun leven er op vooruit is gegaan, heeft dezelfde achtergrond. Onder het regime van Saddam Hoessein was van alles en nog wat alleen mogelijk als je lid was van de Baath-partij, de partij van Saddam Hoessein. Autorijden bijvoorbeeld. Nu mag iedereen autorijden. Voor de komst van de Amerikanen waren grote delen van de economie in handen van de partij en haar leden. Nu kunnen de Irakezen zelf beslissen waar ze welke spullen kopen. De meeste zaken zijn daardoor sinds de val van Saddam Hoessein goedkoper geworden. Voor zaadhandelaar Ihsan Bakr is het nu veel makkelijker zijn beroep uit te oefenen. “We kunnen nu zelf zaad importeren of uit Bagdad halen. En we hoeven niet meer bang te zijn dat de veiligheidsdienst je daarvoor oppakt.”

Bronnen
Judit Neurink Bagdad beeft maar bruist in: Trouw 27 maart 2004
ABCnews.com While ambivalent about the war, most Iraqis report a better life