TURKIJE

Vlag
Rood vlak, witte halve maan en vijfpuntige ster.

Staatshoofd
President Ahmet Necdet Sezer

Staatsvorm
Parlementaire republiek

Bevolkingssamenstelling
Turken 80%
Koerden 20%

Religie
Moslims 99% (grotendeels soennitisch)
Christenen en Joden.

Standpunt met betrekking tot ‘Operation Iraqi Freedom’
Turkije is voor de verwijdering van het bewind Saddam, maar tegen militaire interventie en heeft het verzoek van de VS om troepen op Turks grondgebied te mogen stationeren geweigerd. Daardoor is het voor de VS moeilijk een noordelijk front te vormen, zoals ze volgens diverse nieuwsbronnen aanvankelijk van plan was.

Twintig procent van de Turkse bevolking is van Koerdische origine en wonen in het zuid- oosten van het land. Turkije vreest dat de oorlog de Koerden de gelegenheid zal bieden gezamenlijk in opstand te komen en eindelijk hun eigen autonome staat uit te roepen. Niet alleen zou dit ten koste kunnen gaan van Turks grondgebied, maar ook van zeggenschap over de natuurlijke rijkdommen in het leefgebied van de Koerden, de oliebronnen.

De achtergronden
Turkije maakt voor de Eerste Wereldoorlog onderdeel uit van het Ottomaanse Rijk. Het rijk kiest in de oorlog de kant van de Duitsers en verliest na de overwinning van de Geallieerden dan ook veel grondgebied. Het overgebleven gedeelte wordt Turkije genoemd. Binnen de grenzen valt ook een gedeelte van het leefgebied van de Koerden*. In dit Koerdistan krijgen de Koerden zelfbestuur.

* In het Verdrag van Sèvres wordt in 1920 het grondgebied van de Koerden als een taart verdeeld onder Turkije, Irak, Iran, Syrië en de Sovjet-Unie (Armenië en Azerbeidzjan).

De nieuwe Turkse machthebber, Mustafa Kemal (ook bekend als Atatürk) is het niet eens met de situatie en vecht het verdrag van Sèvres met succes aan: in 1923 wordt er een nieuwe verdrag getekend, waarin het zelfbestuur van de Koerden teniet wordt gedaan. Ze komen dan ook steeds in opstand, die door de Turkse regering hard wordt onderdrukt. De bekende Koerdische vrijheidsstrijder (in de ogen van de Turken, een gevaarlijke terrorist) Abdullah Öcalan richt in 1978 de Koerdische Arbeiders Partij (PKK) op. Hij wordt in 1999 gevangen genomen, zijn partij werkt vanuit de illegaliteit en heet nu het Kurdistan Freedom and Democracy Congress (KADEK). Het heeft gewapende troepen gestationeerd in het grensgebied met Irak. De partij vertegenwoordigd de militante Koerden. De meer gematigde Koerden streven voornamelijk naar een bestuursvorm die hen toestaat hun culturele autonomie (onderwijs, media, kunsten) te behouden.

Toen Saddam Hussein Koeweit binnenviel, was Turkije een van de eerste landen die zich bij het – door de Amerikanen geleide – coalitieleger voegde. Ook sloot Turkije de olie- aanvoer vanuit Irak af, waardoor het land grote economische schade leed. Toen Saddam’s troepen de Koerden na hun mislukte opstand meedogenloos vervolgde, ving Turkije 500.000 vluchtelingen op.

Turkije heeft troepen samengetrokken in noordelijk Irak, zogezegd om eventuele vluchtelingen (waaronder mogelijk Koerdische vrijheidstrijders) aan de landsgrenzen op te vangen (tegen te houden). Maar er heerst algemeen grote bezorgdheid dat het sluimerende conflict tussen de Koeren en de Turken weer in alle hevigheid op zal laaien.