|
|
|
| De Ituri-delegatie in de media |
|
|
|
|
|
In september 2003 ontving Pax Christi een delegatie uit de Kongolese regio Ituri. De delegatie, die Nederland en België bezocht, wilde aandacht vragen van Nederlandse, Belgische en Europese politici voor de situatie in Ituri. Ze bepleitten de noodzaak van een voortdurende betrokkenheid van de Europese Unie en Nederland. Op 15 september liep Artemis* van de Europese Unie in Ituri af. De EU overweegt echter om haar aanwezigheid in dat gebied, ofwel in Monuc-verband ofwel in Artemis-verband, te verlengen. Om hun verzoek kracht bij te zetten bood de delegatie de Vaste Kamercommissie Buitenland van het Nederlands Parlement een ‘position paper’ aan over de situatie in Ituri. * Operatie Artemis van de Europese vredesmacht werd op initiatief van Frankrijk voor een periode van drie maanden in Bunia, de hoofdstad van Ituri District uitgevoerd om een einde te maken aan de gevechten tussen de milities van Hema’s en Lendu’s, twee rivaliserende bevolkingsgroepen. Ituri is een van de laatste grote brandhaarden in Kongo. Er zijn minstens tien verschillende milities actief. Artemis werd ingezet om het de al aanwezige VN-vredesmacht (MONUC) te ondersteunen. Deze was wegens gebrek aan militaire middelen niet in staat gebleken de bewoners van Bunia tegen het geweld te beschermen. De VN hebben inmiddels besloten MONUC uit te breiden en meer bevoegdheden te geven. Zo mag MONUC met militaire middelen ingrijpen om het vredesproces te beschermen. De Ituri-delegatie bestond uit:
 Het bezoek van de delegatie aan de Raad van de Europese Unie. Mevrouw Arnould, directeur van defensie bij het GBVB (Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheids Beleid) en Koen Vervaecke, directe medewerker van Solana (secretaris-generaal / Hoge vertegenwoordiger voor het GBVB), de Ituri-delegatie: Petronille Vaweka, Mtr. Honoré Musoko en Abbé Michel Uzele Kasamba, en dan Joost Puyenbroek (Pax Christi Nederland), John Couglan (COMECE = Commission of the Bishops’ Conferences of the European Community) en Bart Horemans (Pax Christi Vlaanderen). Vredesactiviste en parlementariër, Petronella Vaweke  Petronille Vaweka (links) te samen met enkele MONUC-soldaten in Bunia Mevrouw Petronelle Vaweka, een van de delegatieleden, woonde met haar gezin in Bunia, maar ze moesten vluchten voor het oorlogsgeweld. Ze bracht haar zes kinderen en twaalf adoptiekinderen in veiligheid bij familie in Kinshasa, de hoofdstad van Kongo. Zelf heeft ze geen vaste verblijfsplaats. Ze is al vaak bedreigd en slaapt elke nacht ergens anders. Op de vraag of Operatie Artemis veiligheid heeft gebracht in Ituri antwoordt ze: “Voordat de Europese militairen arriveerden was Bunia een hel. Bewoners vluchtten naar Oeganda of Rwanda of zochten hun toevlucht in kampen bij het vliegveld en op het VN-terrein. Operatie Artemis bracht een einde aan de gevechten, en inderdaad kwam er een deel van de vluchtelingen terug. Maar ‘s nachts was de situatie nog onveilig en ging het moorden en verkrachten door. Ook lagen er overal wapens verborgen. Ook buiten Bunia gingen de gevechten onverminderd door.” Mevrouw Vaweka is ook president van de Ituri Pacificatie Commissie, een lokaal interim-bestuur waarin een groot aantal groeperingen is vertegenwoordigd. Zoals de naam al zegt, moet deze commissie van 177 leden de weg naar vrede en verzoening voorbereiden. Maar wegens gebrek aan middelen en zeggenschap buiten Bunia is daar nog weinig van terecht gekomen. “Geef ons nog enige maanden om de mensen voor te bereiden op vreedzaam samenleven”, zegt ze. “Ik ben ervan overtuigd dat de militieleiders ook vrede willen, al ben ik me ervan bewust dat sommige milities nog niet ontwapend hebben en dat er nog steeds wapens in Ituri worden binnengebracht.”
Zij ziet als enige oplossing dat de Kongolese regering samen met de Verenigde Naties hun verantwoordelijkheid nemen. De VN moet de middelen krijgen om in heel Ituri de vrede af te dwingen en de Kongolese regering moet haar steun aan de milities van de FNI* en FRPI** onmiddellijk staken. Pas dan zullen de vluchtelingen terugkeren uit Rwanda en Oeganda. Pas dan kunnen de vluchtelingen in Bunia terug naar hun dorpen in het binnenland. Pas dan kan de bevolking van Ituri zich weer vrij bewegen en het verzoeningsproces beginnen. Mevrouw Vaweka krijgt alleen een onkostenvergoeding en doet het werk ‘voor de vrede’ en ‘omdat iemand het moet doen’. Ze neemt het de EU kwalijk dat beloftes voor steun niet worden nagekomen. Ook dragen Europese landen geen militairen bij aan de VN-vredesmacht. “De EU laat Kongo en Ituri in de steek”, oordeelt ze.
* Het Front for National Integration (FNI) is een door Lendu’s opgerichte politieke groepering en heeft een gewapende afdeling (militie). |
 |
Enkele weken geleden spraken de leiders van vijf milities met President Kabila over de beëindiging van de gevechten. Mevrouw Vaweka was als vertegenwoordiger van haar district bij de bespreking. Als zo vaak in het verleden, werden er weer plannen gemaakt voor ontwapening en integratie in het Kongolese regeringsleger. Wat er dit keer van terecht komt? Mevrouw Vaweka is nu wat sceptischer: “hun belangen om door te gaan met vechten, zijn nog veel te groot.”