De ‘deskundigen’ aan het woord

Nederlands Palestina Komitee Nederlands Palestina Komitee Postbus 10520 1001 EM Amsterdam tel.: 020-6246046 npk@xs4all.nl http://www.palestina-komitee.nl/ Wat zijn naar uw mening de hoofdoorzaken van het conflict? Kern van het conflict is de -ook door de VN veelvuldig veroordeelde- stapsgewijze planmatige verdrijving van de oorspronkelijke niet-joodse bewoners van historisch Palestina met vervanging door -joodse- immigranten. Kern van de oplossing is het tot uitvoering brengen van het volkenrecht (VN-resoluties). Europees antisemitisme met joden-vervolgingen brengt een aantal joden in 1897 tot de oprichting van een Zionistische Federatie met als streven te komen tot een eigen joodse staat. Uiteindelijk wordt gekozen voor Palestina, ‘een land zonder volk voor een volk zonder land’. De er wonende Palestijnen blijven buiten beeld volgens in die tijd “gebruikelijk koloniaal denken” (legio voorbeelden). In 1917, tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), belooft Balfour (Brits Minister van Buitenlandse Zaken) aan Lord Rothschild (vertegenwoordiger van de Zionistische Federatie) dat Engeland de vestiging van een joods nationaal tehuis in Palestina zal steunen. Na die Eerste Wereldoorlog komt Palestina, dan nog deel van het Ottomaanse rijk, onder Brits bestuur en wordt de bevolking zelfbeschikking onthouden. Meer en meer joodse immigranten komen Palestina binnen en vormen er een eigen bestuur. De Palestijnen verzetten zich in de jaren twintig en dertig herhaaldelijk met opstanden tegen het Britse gezag dat meewerkt aan een dreigende overname van het land door de zionisten. Na de Tweede Wereldoorlog met de Nazi-genocide op joden besluiten de Britten in 1947 het bestuur van Palestina aan de Verenigde Naties (VN) over te dragen. De VN kiest eind 1947 niet voor zelfbeschikking maar voor het in tweeën delen van Palestina. De joodse bevolkingsgroep die 7% van de grond bezit en plm. 1/3e van de bevolking van 1,8 miljoen vormt krijgt plm. 55% van het grondgebied. De Palestijnen wijzen het voorstel af want opnieuw wordt de bewoners van het gebied (inclusief joodse Palestijnen!) zelfbeschikking onthouden. Op 15 mei 1948 roepen de zionisten de staat Israël uit, die in een oorlog met de Arabische buurlanden en de Palestijnen 78% van Palestina verovert. Meer dan 400 Palestijnse dorpen worden verwoest en ruim 750.000 Palestijnen worden op de vlucht gedreven naar de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever en de Arabische buurlanden. In de Juni-oorlog van 1967 bezet Israël de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook en Oost-Jeruzalem – ´de bezette gebieden´ – en daarmee dan geheel Palestina. Vanaf dan begint Israël ook daar met haar kolonisatie – nederzettingenpolitiek – op land dat van de Palestijnen wordt afgenomen zoals binnen Israël al de gang van zaken is. Diverse resoluties van de Verenigde Naties hebben die kolonisatie veroordeeld, uitgesproken dat Israël bestaande nederzettingen moet afbreken, moet stoppen met de bouw van nieuwe en zich terug moet trekken uit de bezette gebieden. Israël trekt zich hier tot op de dag van vandaag niets van aan dankzij steun van de Verenigde Staten (VS) en gaat voluit door met uitbouw van nederzettingen en het met elkaar verbinden daarvan met aparte zgn. bypass-roads waarvoor meer Palestijnse grond wordt afgenomen. De nederzettingenpolitiek maakt een eigen Palestijnse staat naast Israël onmogelijk, doordat de bezette gebieden in kleine thuislandjes wordt opgedeeld in een Israëlische vorm van apartheidspolitiek. Israël saboteert het volkenrecht door haar doorgaande kolonisatiepolitiek met het daarbij blokkeren van de door de VN (resolutie 194) verlangde terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen. De VN registreert nu ruim 4 miljoen Palestijnse vluchtelingen. Een van de exponenten van het conflict is de bouw van een muur. Wat betekent deze muur naar uw mening voor de Routekaart voor Vrede? Is het een struikelblok of juist een stimulans? De zgn. Routekaart kan al niet tot een rechtvaardige vrede leiden omdat uitvoering van VN-resoluties [vertrek uit bezet gebied, terugkeer vluchtelingen] afhangt van Israel´s instemming. Voor een dossier over de routekaart zie de website van het NPK. Over “de muur” is nu alle mogelijke volkenrechtelijke duidelijkheid verkregen. Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag verklaarde op 9 juli 2004 “de Muur” op bezet Palestijns gebied illegaal evenals alle nederzettingen. In haar advies aan de VN zegt het hof dat de bouw van de muur onmiddellijk moet stoppen, dat alle bestaande delen ervan afgebroken moeten worden en dat de Palestijnen volledig gecompenseerd moeten worden voor de aangerichte schade. Het hof roept de leden van de VN op om alle financiële steun aan Israël te stoppen totdat de muur is afgebroken. De Algemene Vergadering van de VN nam dit advies over; Israël trekt zich hier niets van aan met de gebruikelijke VS-steun. Volgens de Israëlische regering is de muur bedoeld om Israël te beschermen tegen Palestijnse bomaanslagen; over de bescherming van Palestina tegen Israëlisch dood en verderf spreekt die regering niet. Palestijnen hebben het over “de apartheidsmuur” die binnen bezet gebied wordt gebouwd en bijna 45 procent van de Westoever bij Israël voegt net als 80 procent van de vruchtbaarste Palestijnse landbouwgrond en 65 procent van de Palestijnse waterbronnen. 343.000 Palestijnen komen te wonen aan de Israëlische kant van de muur en 522.000 mensen raken hun landbouwgrond kwijt. De Westoever wordt opgedeeld in een drietal gebieden, die volledig van elkaar afgesloten zijn. De gebieden worden omringd met beton en hekken en door het Israëlisch leger bewaakt met wachttorens, camera’s en sluipschutters. De VN, het Internationaal Gerechtshof en zelfs het bezettingsvriendelijke (huizen verwoesten mag veelal) Israëlische Hooggerechtshof zeggen daarom dat de Palestijnen meer lijden onder de Muur dan rechtvaardig is voor de veiligheid van Israël. De Israëlische regering weigert naar de VN te luisteren en blijft doorgaan met het bouwen van de muur. De “veiligheid van Palestina” telt voor Israel niet. De zgn. Routekaart voor Vrede stelt dat er in 2005 een ‘onafhankelijke, democratische en levensvatbare Palestijnse staat’ met een eind van de bezetting is (N.B. zegt niet dat het de 1967-grenzen moet hebben!). De muur versterkt echter die bezetting door het feitelijk door Israël annexeren van de helft van de bezette gebieden. Wat resteert als “Palestijnse staat binnen de Muur” leidt volgens de VN nu al tot honger en grote armoede en helpt Israël bij het verder verdrijven van Palestijnen. Als de muur af is, zal dat alleen maar erger worden. De ommuurde resterende Palestijnse gebieden zijn straks geheel omgeven door Israël. Voor contacten met de buitenwereld (zoals reizen en export) worden de Palestijnen dus nog afhankelijker van Israël. Als de bouw van de muur doorgaat dan wordt de Palestijnse staat nog meer een openluchtgevangenis bewaakt door Israël. Dat staat ver af van de ‘onafhankelijke, democratische en levensvatbare Palestijnse staat’ waar de Routekaart over spreekt. Er zijn al eerder pogingen geweest om het conflict op te lossen, bijvoorbeeld de Oslo-akkoorden, de vredesconferentie Clinton-Arafat-Barak in Camp David. Waarom zijn deze pogingen naar uw mening niet gelukt? In 1987 komen de Palestijnen massaal in opstand tegen de bezetting van hun land, de eerste Intifada. Jongeren gooien stenen naar Israëlische soldaten, er wordt gestaakt en men koopt geen Israëlische producten meer. De opstand duurt tot 1993. In dat jaar sluiten Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) de Oslo-akkoorden. De Palestijnen krijgen zelfbestuur over de Palestijnse steden. Israël behoudt de controle over het land en het luchtruim. Belangrijke zaken als grenzen, terugkeer van Palestijnse vluchtelingen, water, nederzettingen en het bestuur van Jeruzalem zouden pas op het eind van de onderhandelingen aan bod komen. Tijdens de onderhandelingsperiode (formeel 1994-1999) gaat Israël door met het bouwen van nederzettingen, verdubbelt het aantal kolonisten tot 400.000 en confisceert meer Palestijns land. De bezette gebieden worden opgedeeld in kleine stukjes die volledig gecontroleerd worden door het Israëlische leger. Vaak worden de gebieden afgesloten waardoor de Palestijnse economie erg verslechtert. Meer dan 60 procent van de Palestijnen leeft sinds die tijd onder de armoedegrens van $ 2 per dag. Het gebied wordt één van de armste ter wereld. In de zomer van 2000 komen Arafat, president van de Palestijnse Nationale Autoriteit (PNA), Barak, de toenmalige premier van Israël, bijeen op een topconferentie in Camp David in de VS o.l.v. VS-president Clinton. De voorstellen die Barak daar doet, zijn niet voldoende voor de Palestijnen: zij zeggen niets over de kwestie van de vluchtelingen; Israël gaat niet terug naar de grenzen van 1967 en houdt de meeste kolonisten en een groot deel van bezet Oost-Jeruzalem bij Israël. Arafat stapt daarom uit de onderhandelingen. Na een provocerend bezoek van Sharon (op dat moment verkiezingskandidaat) aan de Aqsa-moskee in Oost-Jeruzalem, breekt de tweede Intifada uit. Israël verklaart dat er geen Palestijnse gesprekspartner meer is voor vredesonderhandelingen en weigert met de PNA te praten. In 2002 besluit Israël in het kader van de zgn. strijd tegen het “terrorisme” in navolging van de VS na 11-9-2001 de gebieden die sinds de Oslo-akkoorden bestuurd worden door de PNA weer volledig te bezetten. Het leger valt bijna alle Palestijnse steden binnen en verwoest ministeries, politiebureaus en andere overheidsgebouwen. Ook worden hele wijken platgewalst met bulldozers. Sinds het begin van de bezetting in 1967 had Israël nog nooit zoveel geweld tegen de Palestijnen gebruikt. Na deze militaire operatie vallen alle Palestijnse gebieden in de praktijk weer onder het Israëlische leger. Dagelijks zijn er invallen in Palestijnse steden en dorpen. In de afgelopen vier jaar heeft het Israëlische leger meer dan 3.000 Palestijnen gedood en tienduizenden gewond. De Oslo-akkoorden waren “fout” omdat ze het afdwingen van internationaal recht [VN-resoluties over kolonisten, vluchtelingen] verzwakten. In plaats van ervoor zorgen dat betreffende rechten worden gehonoreerd werden de bezette Palestijnen en bezettende Israëli’s in het Oslo-proces behandeld als twee gelijkwaardige partijen die “er samen maar uit moesten komen”. De oplossing voor de moeilijkste aspecten van het conflict – grenzen, terugkeer van Palestijnse vluchtelingen, water, nederzettingen en het bestuur van Jeruzalem – werden verschoven naar de laatste fase. Deze onderwerpen zijn daardoor nooit goed aan bod gekomen in de besprekingen. Ook weigerde Israel zich te houden aan gemaakte afspraken. In plaats van te stoppen met de bouw van nederzettingen, bouwde het tijdens de Oslo-akkoorden meer nederzettingen dan ooit. Ook de by-pass roads werden aangelegd in deze periode. Schets het toekomstbeeld van de meest wenselijke situatie rond 2025. Onder welke voorwaarden is deze situatie haalbaar? In de ideale situatie is er voor allen – inclusief de Palestijnse vluchtelingen en ongeacht afkomst – in 2025 één gemeenschappelijke staat. Met gelijke rechten voor ieder zoals in Nederland of het Zuid-Afrika van na de apartheid. Alle Palestijnse vluchtelingen die terug wilden zijn teruggekomen en kregen compensatie voor geleden schade. Deze ideale situatie is haalbaar als Israël het zgn. politiek zionisme als ideologie opgeeft en ophoudt met het claimen van voorrechten. Harde druk van buiten is essentieel om 56 jaar onrecht ongedaan te maken. De internationale gemeenschap moet stoppen met het geven van financiële en materiële steun aan Israël totdat het haar volkenrechtelijke verplichtingen is nagekomen. De uitspraak van het Internationaal Gerechtshof kan hierbij helpen. Nu ligt de weg open voor een Israel-boycot naar analogie van de boycot van het destijdse apartheidsbewind in Zuid-Afrika. Nederland (land van Hugo de Groot, grondlegger volkenrecht) zou hier een voortrekkersrol dienen te vervullen door o.a. haar wapenhandel met Israël te stoppen, te zorgen voor de bevriezing van de EU-relaties met Israël en gedocumenteerde oorlogsmisdaden te laten berechten. Bent u optimistisch over de toekomst, of juist niet? In dat laatste geval, kunt u een beeld schetsen van de in uw ogen meest waarschijnlijk situatie rond 2025? Pessimistisch en optimistisch. Zolang Israël en de Verenigde Staten de rechten van de Palestijnen vertrappen zal het conflict in en buiten de regio voortwoekeren met meer en meer desastreuze gevolgen (meer oorlogen). Gegeven de huidige situatie is de kans dat de Palestijnse rechten in 2025 zijn gerealiseerd helaas niet groot en lijkt de kans op een duurzame vrede op dit moment nog klein. Optimisme is te ontlenen aan de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof; die wel moet leiden tot de nodige druk op Israël. Hoopvol is ook dat de Palestijnen met de internationale gemeenschap sinds 1948 hebben laten zien zich niet te zullen neerleggen bij ontrechting, verdrijving en bezetting. Onrecht leidt tot verzet zo lang dat nodig is en dat verzet heeft recht op brede steun. Ook binnen Israël zien we een groeiend verzet tegen de bezetting met haar oorlogsmisdaden; internationaal groeit het verzet zoals diverse meningspeilingen en VN-uitspraken duidelijk laten zien. Hoop dus, niet toekijken is de boodschap maar “werk aan de winkel”! Wil je deze deskundige nog vragen stellen, klik dan hier.