Chronologie

18e eeuw Afghanistan ontstaat doordat het volk der Pashtuns zich losmaakt van Iran. De Pashtuns heersen over de andere volken van Afghanistan. Het land wordt een koninkrijk met als hoofdstad Kabul. De macht van de centrale regering is maar zeer beperkt. 19e eeuw Engeland -dat toen nog de baas was in Brits-Indië, het huidige Pakistan en India- en Rusland -dat toen nog de baas was in Turkmenistan, Oezbekistan en Tadzjikistan- proberen zoveel mogelijk invloed in het land te krijgen. Een gedeelte van het gebied waar de Pashtuns wonen, wordt ingelijfd bij Brits-Indië. 1838-1842 Eerste Engels-Afghaanse oorlog. De Afghaanse stammen slagen er in een Engels leger van 16 duizend man te vernietigen. 1843-1880 Tweede Engels-Afghaanse oorlog. De oorlog eindigt onbeslist. De Engelsen zien er uiteindelijk vanaf het land te bezetten. 1880-1901 Abdur Rahman Khan (rechts) wordt koning van Afghanistan. Hij regeert met steun van Engeland. Abdur Rahman Khan sticht de moderne Afghaanse staat, een staat waarin een Pashtunleider van het buitenland middelen ter beschikking krijgt om te regeren over een etnisch verdeelde maatschappij. Engeland bepaalt de buitenlandse politiek van Afghanistan. 1919 Derde Engels-Afghaanse oorlog. Afghanistan wil zijn eigen buitenlandse politiek voeren en valt Engeland aan. Engeland is verzwakt door de Eerste Wereldoorlog en is bang dat de Russen steeds meer invloed in Afghanistan zullen krijgen als het niet toegeeft. Afghanistan wordt dus onafhankelijk. Maar het krijgt het gebied in Brits-Indië waar veel Pashtuns wonen niet terug. 1928 Koning Amanullah Khan wil de burka voor vrouwen afschaffen, het land moderniseren en de invloed van conservatieve geestelijken tegengaan.. De Engelse regering vindt dat Amanullah Khan zich te onafhankelijk opstelt en wil hem liever afzetten. De Engelse regering helpt Afghaanse conservatieven bij het organiseren van een samenzwering tegen de koning. Om de koning impopulair te maken, verspreiden de Engelsen foto’s van de Afghaanse koningin Soraya waarop ze geen burka draagt. 1933-1973 Regering van koning Zahir Shah (rechts). De regering in Kabul weet Rusland en Amerika tegen elkaar uit te spelen en krijgt van beide landen ontwikkelingshulp. In de jaren zestig ontvangt bijna geen enkel land zoveel ontwikkelingshulp per hoofd van de bevolking als Afghanistan. Het is de regering in Kabul die bepaalt wat er met dat geld moet gebeuren, de bevolking op het platteland heeft er niets over te zeggen. De elite in Kabul gaat steeds meer leven als mensen in Rusland en Amerika. Op het platteland verandert weinig. Afghanistan krijgt een steeds slechtere relatie met Pakistan omdat Pakistan het gebied waar veel Pashtuns wonen niet wil teruggeven. Pakistan is de belangrijkste handelspartner van Afghanistan. Als de Pakistaanse regering enige tijd de grens afsluit wordt de invloed van Rusland groter. 1973 Na een hongersnood groeit de ontevredenheid op het platteland. Mohammed Daoud (rechts), een man die in de jaren vijftig al minister-president was geweest en bovendien een zwager van de koning, zet de koning af. Afghanistan wordt een republiek. 1978 De regering van Daoud wil de communisten gaan vervolgen. De Afghaanse communisten zijn Daoud te snel af en plegen een staatsgreep. De communisten komen op voor vrouwenemancipatie, bestrijden de islam en willen de grond onder de boeren verdelen. Veel mensen van het platteland zien dat regeringsprogramma niet zitten en komen in opstand. 1979-1988 De Russische regering is bang dat de communistische regering verdreven zal worden omdat ze zo’n impopulair beleid voert. Rusland valt daarom Afghanistan binnen om het land binnen de Russische invloedssfeer te houden en er tegelijkertijd ook een gematigdere regering aan de macht te brengen. Maar de opstand gaat door. De opstandelingen worden steeds fundamentalistischer. Ze krijgen ook hulp van de Amerikaanse regering, van Pakistan en van Saoedi-Arabië. In deze tijd komt ook Osama bin Laden naar Afghanistan, waar hij een leger opricht dat tegen de Russen vecht. Hij zou voor dat leger steun ontvangen hebben de VS en Saoedi-Arabië, iets wat nu door de regeringen van die landen ten stelligste wordt ontkend. Vijf miljoen Afghanen vluchten naar Iran en Pakistan. Alleen in de hoofdstad Kabul blijft het relatief rustig. De landbouweconomie van Afghanistan wordt in deze periode bijna vernietigd. Veel plattelandsbewoners vluchten naar Kabul, anderen naar Pakistan en Iran. 1979 In Iran begint de regering hard op te treden tegen de drugshandel. De verbouw van papaver verplaatst zich daarom naar Afghanistan. Dit wordt alleen maar gemakkelijker omdat de centrale regering geen controle heeft over het platteland en de opstandelingen op zoek zijn naar inkomsten om hun oorlog tegen die centrale regering te kunnen betalen. 1988 De Amerikaanse film Rambo III laat zien hoe de Amerikaanse geheime agent Rambo samen met Afghaanse opstandelingen tegen de Russen vecht. De film geeft een uitermate sympathiek beeld van de Afghaanse opstandelingen. Russisch vliegtuigkerkhof in Afghanistan 1989 Rusland trekt zijn troepen terug. 1989-1992 Rusland blijft de regering in Kabul onder leiding van Najibullah steunen. Veel soldaten van het leger van Najibullah lopen over naar de opstandelingen omdat ze denken dat hij de oorlog toch niet gaat winnen. 1992-1995 Een deel van het leger van Najibullah onder leiding van Dostoem loopt over naar de opstandelingen. De opstandelingen veroveren Kabul. De opstandelingen krijgen al snel ruzie om de macht. Er breekt opnieuw een burgeroorlog uit in Afghanistan, ditmaal tussen de leiders van het voormalige opstandelingenleger, de zogenaamde krijgsheren. Veel mensen worden het slachtoffer wordt van plundering, geweld en vernietiging. 1995-1996 Als reactie ontstaat de beweging van de Taliban. In 1996 veroveren ze Kabul. Sommige van de legeronderdelen van de krijgsheren lopen trouwens ook over naar de Taliban als ze merken dat die gaan winnen. De Taliban voeren de sjariah (islamitische wetgeving) in en geven er hun eigen strenge uitleg aan. De handen van dieven worden geamputeerd, op overspel staat steniging. Vrouwen mogen geen onderwijs meer volgen en ook niet meer buitenshuis werken, behalve in sommige medische beroepen, waar ze alleen maar vrouwen mogen behandelen. De Taliban verbieden de televisie, alle mogelijke plaatjes en beelden, muziek, sport en zelfs vliegeren!. Voor veel mensen op het platteland is de uitleg die de Taliban aan de sjariah gaven niet zo’n probleem, maar in Kabul is de politiek van de Taliban niet populair. Volgens sommige mensen traden de Taliban streng op tegen boeren die papavers verbouwen en liep de verbouw van papavers terug. Volgens anderen verdienden de Taliban aan de handel in drugs. 1996 – 2001 Regering van de Taliban. Opstandelingengroepen die nog samen met en soms ook tegen de Russen hebben gevochten vormen de zogenaamde Noordelijke Alliantie, die de oorlog tegen de Taliban voortzet. De Taliban slagen er in de veiligheid op de straten van Afghanistan te waarborgen. Ze krijgen daarom de steun van handelaren die goederen naar Pakistan smokkelen. 1996 Osama bin Laden keert in dit jaar uit Soedan terug naar Afghanistan op verzoek van één van de leiders van de Noordelijke Alliantie. Al snel knoopt hij echter banden aan met de Taliban. 1998 De VS vallen basissen van Al Qaida in Afghanistan aan, nadat Al Qaida verschillende Amerikaanse ambassades in Afrika heeft aangevallen. 2001 Aanslagen op het World Trade Center in New York en het Pentagon in Washington. De belangrijkste verdachte van die aanslagen, Osama bin Laden, bevindt zich op dat moment in Afghanistan. Aangezien de Taliban hem weigeren uit te leveren, vallen de VS Afghanistan aan. Alleen omdat Talibantroepen door massale luchtbombardementen vernietigd worden, kan de Noordelijke Alliantie Kabul veroveren. Veel lokale legeronderdelen van de Taliban lopen ook over naar de Noordelijke Alliantie. Net als bij alle Afghaanse oorlogen tot nu toe, ging de overwinnende partij vaak buitengewoon wreed om met krijgsgevangenen, in dit geval Talibanstrijders. Er wordt een overgangsregering onder leiding van Hamid Karzai gevormd. Deze regering heeft de steun van de VS. Maar de nieuwe regering slaagt er niet in effectief macht uit te oefenen, behalve in Kabul. In de rest van het land zijn de krijgsheren nog steeds de baas. Sommige krijgsheren worden ook opgenomen in de regering Karzai. In hetzelfde jaar komt ook de International Security Assistance Force (ISAF) naar Afghanistan. ISAF moet de nieuwe regering van Afghanistan beschermen. ISAF opereert vooral in de omgeving van Kabul. Daarnaast zijn er ook nog Amerikaanse troepen aanwezig die de strijd aangaan met de Taliban en Al Qaida. 2002 De Taliban hergroeperen zich en beginnen de regering van Karzai en buitenlandse troepen die in Afghanistan aanwezig zijn, aan te vallen. 2003 ISAF mag van de Veiligheidsraad nu ook in heel Afghanistan opereren. ISAF komt vanaf nu ook onder leiding van de NAVO te staan. 2004 Hamid Karzai wordt met 55,4% van de stemmen tot president gekozen. Volgens internationale waarnemers verlopen de verkiezingen niet zonder problemen, maar waren die niet zo groot dat ze het eindresultaat -de verkiezing van Karzai- beïnvloed hebben. 2005 Parlementsverkiezingen in Afghanistan. Vooral op lokaal niveau hebben krijgsheren de uitkomst van de verkiezingen kunnen beïnvloeden. Het enthousiasme voor de verkiezingen is groot. Sommige mensen lopen meerdere kilometers naar een stembureau. 2006 Het blijkt dat de Taliban niet verslagen zijn. Ze krijgen weer meer aanhang omdat ISAF probeert de verbouwing van papavers -voor opium- te bestrijden. Maar veel boeren zien weinig andere mogelijkheden om in hun levensonderhoud te voorzien dan door de verbouw van papavers. Andere waarnemers wijzen er opdat de buitenlandse ontwikkelingsorganisaties zich na de val van de Taliban vooral geconcentreerd hebben op de opbouw van Kabul en dat er op het platteland weinig veranderde. In sommige delen van het platteland heerst hongersnood. Tussen januari en augustus 2006 zijn meer dan vijftienhonderd burgers, rebellen en coalitietroepen gedood. Het jaar 2006 is daarmee het bloedigste jaar sinds de Taliban uit Kabul werden verdreven. In augustus komen de eerste Nederlandse ISAF-troepen naar Afghanistan.