Liberia

Oppervlakte:
111,370 km2 (3,3 x Nederland)

Aantal inwoners:
3.320.000

Een burgeroorlog heeft het land geteisterd. Met het vertrek van een voormalig couppleger en president lijkt de rust weer te keren.

In 1822 komen bevrijdde Amerikaanse slaven aan in Liberia om het land te bezetten. In 1847 hebben ze zich zo georganiseerd dat er een republiek kan ontstaan. Deze bevrijdde slaven hebben tot ongeveer 1960 de leidende rol gehad in Liberia en zichzelf boven de zestien aanwezige volkeren geplaatst. De oorspronkelijke bevolking werd door hen beschouwd als ‘wilden’ die geciviliseerd dienden te worden. Deze situatie veranderde in de zestiger en zeventiger jaren. Onder de presidenten Tolbert en Tubman, die na de Tweede Wereldoorlog regeerden, zijn hervormingen ingevoerd.

Liberiaanse postzegel uit 1860 met op de achtergrond het laatste schip dat in 1860 bevrijde slaven van Amerika naar Liberia overbrengt

In de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw, begint de oppositie op te komen.

Een demonstratie in 1979 tegen de verhoogde rijstprijzen is het eerste teken van verzet. Een jaar later vindt er een staatsgreep plaats onder leiding van Samuel Doe. President Tolbert wordt bij de staatsgreep doodgestoken.

Staatsgreep 1980

Doe wordt president (als eerste Liberiaan die niet van de Amerikaanse slaven afstemt) in 1985, maar heeft met de verkiezingen geknoeid. De nieuwe regering biedt de bevolking weinig kansen en zorgt er slechts voor dat de intolerantie toeneemt. Doe jaagt bijna alle bondgenoten en hoge ambtenaren weg, onder wie Charles Taylor die hij van corruptie beschuldigt. In 1985 doet Thomas Quiponka een vergeefse poging om de macht over te nemen. Als gevolg hiervan wordt het regime steeds wreder. Doe bestrijdt meer al dan niet vermeende samenzweringen met het leger dat grotendeels uit zijn eigen stamleden bestaat.

Internationaal wordt er weinig gedaan om verdere wreedheden te voorkomen. De Verenigde Staten pompen zelfs geld in het Doeregime, omdat ze in Doe een bondgenoot zien. Taylor zoekt ondertussen hulp bij andere landen om Doe uit de macht te ontheffen.

Taylors strijdkrachten

In 1989 valt Charles Taylor Liberia binnen als leider van het NPFL ( Front national patriotique du Liberia ). De strijd in Liberia haalt veelvuldig het nieuws, onder meer door de vele wreedheden en omdat er door alle partijen kindsoldaten worden ingezet.

Na een burgeroorlog van acht jaar weet Taylor via verkiezingen president te worden. Bij de beëindiging van de burgeroorlog speelt de ECOMOG, de regionale organisatie Economic Community of West African States, een belangrijke rol. Een hernieuwde geweldsuitbarsting in de zomer van 2003 leidt uiteindelijk tot het vertrek van Taylor naar Nigeria, waar hij asiel heeft gekregen. Een akkoord tussen de strijdende partijen voorziet in de oprichting van een tweejarige overgangsregering.

President Doe
Regeringsleider die via een staatsgreep in 1980 aan de macht komt en in 1985 via frauduleuze verkiezingen president wordt

Charles Taylor
Leider van de NPFL (=National Patriotic Front of Liberia). Charles Taylor is een voormalig hoge ambtenaar die door Doe wordt ontslagen. Hij slaagt erin om na een burgeroorlog van 8 jaar de macht over te nemen en na verkiezingen president te worden. In 2003 wordt hij op zijn beurt verdreven na hevig verzet tegen zijn bewind.

Thomas Quiwonpka
Een voormalig lid van de regering-Doe die een staatsgreep heeft geprobeerd te plegen in 1985.

ECOWAS (=Economic Community of West African States)
Vormt een tijdelijke regering na het vertrek van Taylor.

ECOMOG =(de ECOWAS Montioring Group)
Diende als interventieleger van ECOWAS om de vrede te versterken.

ULIMO (United Front of Liberia for Democracy)
Deze partij splitst zich later op in twee kleinere partijen, ULIMO-j faction (o.l.v. Roosevelt Johnson) en Ulimo-K (o.l.v. Alhaji Kroma)

LURD (=Liberians United for Reconciliation and Democracy)
Rebellenpartij. Ze komt in 1999 in opstand tegen de NPFL.

1822
Aankomst van de eerste bevrijde slaven uit Amerika

1847
Stichting van de Republiek Liberia. De presidenten tot 1980 zijn allemaal afstammelingen van bevrijde slaven.

Wapen van Liberia uit 1847

1979
Eerste openlijke verzet tegen de regering.

1980
Samuel Doe pleegt een staatsgreep.

1985
Doe wordt tot president verkozen.

Kerst 1989
Taylor start een invasie bij Ivoorkust. Doordat hij zich door Amerika onder druk gezet voelt, trekt hij niet door naar de hoofdstad.

1990
Doe wordt door Johnson van ULIMO (United Front of Liberia for Democracy) gevangen genomen, gemarteld en gedood.

Doe na zijn gevangenname

1991
De NPFL vervult steeds meer de rol van handelspartner voor het buitenland door de handel in diamanten, ijzer, hout en het benutten van de haven die ze in hebben.
Andere oppositiegroeperingen ontstaan. ULIMO splitst zich op in ULIMO-K (o.l.v. Alhaji Kroma) en ULIMO-J (o.l.v. Roosevelt Johnson)

1992
ECOMOG voorkomt een machtsovername van de hoofdstad Monrovia door de NPFL. De rebellen noemde deze poging de macht over te nemen Operatie Octopus. ULIMO- K, ULIMO- J en andere partijen vechten nu ook onderling om de macht. Ook komen er legers met kindsoldaten die dorpen plunderen en platbranden.

1993
Er is een opeenvolging van vredesakkoorden, plunderpartijen en nieuwe gevechten.

6 April 1996
Het grootste deel van Monrovia werd verwoest tijdens een van de ergste gevechten.

Gevechten in Monrovia

19 juli 1996
Er zijn verkiezingen in het land waarbij Taylor aan de macht komt.

Augustus 1996
De ondertekening van het 14 de vredesakkoord, het meest serieuze akkoord tot nu toe.

November 1996
Start van de ontwapening van alle partijen.

September 1998
Er is een schietpartij tussen ULIMO-J en president Taylor’s troepen. Taylor probeert Roosevelt Johnson te ontwapenen. Roosevelt vlucht naar de Amerikaanse ambassade en wordt later veroordeeld voor verraad .

1999
LURD-Rebellen vallen in de noordelijke provincie van Lofa County binnen. De regering zend meer troepen naar het gebied. In de loop van 2000 wordt het duidelijk dat de rebellen steeds meer tegenstand bieden. De regering is tamelijk verward en weet niet goed hoe ze tegen deze rebellie moet ingaan.

2003
De strijd laait weer op. Taylors positie is onhoudbaar geworden. Hij vertrekt naar het buitenland en krijgt asiel in Nigeria. Er komt via bemiddeling van ECOWAS een overgangsregering van twee jaar.

protesten tegen Taylor

Taylors vertrek

Binnenland
Er zijn veel plaatselijke initiatieven die tot doel hebben de oorlog te stoppen ondernomen. Deze worden onder meer gecoördineerd door de religieuze groepering Inter Faith Mediation Concil (= IFMC). Ze willen partijleiders met elkaar laten praten. Dit heeft tot twee succesvolle ‘blijf thuis’-campagnes geleid in 1995 en 1996.

In augustus 2000 is het IFMC de bemiddelaar tussen de LURD-dissidenten en de regering om zo tot een vreedzame oplossing te komen.

Lurd-aanvoerder schudt de hand met een generaal van het regeringsleger

Ook is er een vrouwenbeweging, the Liberian Women’s Initiative (LWI), die zich sterk maakte voor het einde van de oorlog en erin slaagde om deel te nemen aan vredesonderhandelingen. Hun belangrijkste verdienste was dat ze bij hebben gedragen aan de grote ontwapeningsoefeningen in 1996 en 1997.

Een andere belangrijke speler in het grote ontwapeningsspel is Susukuu, een ontwikkelingsorganisatie die geleid werd door de voormalig politicus Togba Nah Tipoteh.

Susukuu zette een programma op waardoor men een jaar naar school mocht als men de wapens inleverde.

De CJP (Catholic Justice en Peace Commission) richt zich op de promotie van het respect voor de mensenrechten. Ze roept de regering herhaaldelijk op om zich aan de beloftes houden en zich in te zetten voor de verzoening; ze biedt ook wettelijke hulp aan leden van het publiek die uit hun rechten ontzet zijn. In mei 1999 krijgt CJP-leider Samuel Kofi Woods een speciaal eerbetoon van de Paus vanwege zijn verdienste voor de mensheid.

Samuel Kofi Woods

Internationaal
Het Carter Center (o.l.v. voormalig Amerikaans president Jimmy Carter) is een Amerikaanse NGO die meermalen heeft bemiddeld tijdens de crisis in Liberia en organisaties voor de mensenrechten met raad en daad bijstaat. Tegenwoordig is het de enige internationale mensenrechtenorganisatie die nog actief is in Monrovia.

Liberia Peace and Democracy Workshop waar NGO’s hebben gepraat over hoe vrede tot stand te brengen in Liberia

Verder zijn twee Zwitserse NGO’s actief in Liberia. De Femmes Africa Solidaire (FAS) organiseert trainingen voor vrouwen over het oplossen van conflicten, verzoening en het proces van de verkiezingen. De andere Zwitserse NGO, Fondation Hirondelle, heeft Star Radio, een onafhankelijk radiostation, opgezet in Monravia dat in alle zestien talen uitzond. In maart 2000 heeft de regering de zender uit de lucht gehaald.

ECOWAS/ECOMOG

Nigeriaanse soldaat van ECOMOG

Het West-Afrikaanse samenwerkingsverband ECOWAS heeft ECOMOG (ECOwas MOnitoring Group) in het leven geroepen om als vredesmacht in Liberia de strijdende partijen te scheiden. ECOMOG is af en toe zelf betrokken geraakt bij gevechten, maar is over het algemeen genomen redelijk geslaagd in haar missie.

Het conflict in Liberia is meer dan andere conflicten in de regio in het nieuws geweest. Dat heeft meerdere oorzaken. Ten eerste is Amerika nauw betrokken bij het land waar zoveel afstammelingen van Amerikaanse ex-slaven wonen, waardoor de Amerikaanse media meer aandacht aan het conflict besteedden dan in andere landen in Afrika. Verder heeft het conflict veelvuldig de media gehaald vanwege de vele wreedheden die door alle partijen zijn begaan (denk maar eens aan de afslachting van Doe in 1990) en vanwege de inzet van zo’n 15.0000 kindsoldaten.

kindsoldaat

De oorlog heeft Liberia weinig goeds gebracht. De infrastructuur is grotendeels verwoest. De levensomstandigheden zijn sterk verslechterd. Honderdduizenden mensen zijn gevlucht naar het buitenland. Voormalige strijders die hun wapens niet hebben ingeleverd, hebben zich bij andere strijdkrachten gevoegd. Ook hebben vele ex-soldaten zich aangesloten bij bandietenbendes. Af en toe zijn er gewelddadigheden die paniek zaaien onder de burgerbevolking.

De bevolking heeft weinig vertrouwen in de nieuwe overgangsregering. Vanwege de beschuldigingen van corruptie haken hulpverleners af. De Europese Unie heeft al administratieve stappen ondernomen om een deel van de hulp uit te stellen.

De Liberiaanse regering geeft anderen bij voorkeur de schuld in plaats van het eigen gedrag eens onder de loep te nemen. In kranten verschijnen er berichten Amerika en Engeland ervan worden beschuldigd een oorlog te willen voeren tegen Liberia, met Guinea en Sierra Leone als bondgenoten.
In Liberia is er aanhoudend militair geweld en onderdrukking van mensen met een mening die afwijkend is van het regeringsstandpunt. Al met al ziet het er niet rooskleurig uit voor het land.

vreugde in Monrovia na de aankomst van vredestroepen

http://www.minbuza.nl/land-liberia: Landendossier Liberia van het Ministerie van Buitenlandse Zaken