Oorlogsbronnen.nl is het startpunt voor iedereen die meer wil weten over de Tweede Wereldoorlog in Nederland. De verhalen van de oorlog liggen verscholen in miljoenen originele foto’s, objecten, brieven, administraties, dagboeken, affiches, krantenberichten, filmbeelden, et cetera.
Voor deze les kijken we naar enkele van de meer dan tweeduizend filmbeelden over de Tweede Wereldoorlog:
- De voorgeschiedenis van de oorlog (vanaf 1933 tot mei 1945, waaronder de opkomst van het nazisme en de mobilisatie van het Nederlandse leger)
- De Tweede Wereldoorlog (1940-1945, ook als er geen direct verband met de oorlog is)
- De nasleep van de oorlog laat (vanaf mei 1945, waaronder de bevrijdingsfeesten en de berechting van oorlogsmisdaders)
De meeste films zijn van amateurs, soms tijdens de oorlog in het geniep gefilmd, meestal in zwart/wit en vaak zonder geluid. Op 'Oorlogsbronnen' vind je unieke beelden die vaak nergens anders te zien zijn.
Sommige onderwerpen leveren zoveel films dat je het bos door de bomen niet meer ziet. De bevrijding levert maar liefst meer dan 700 video's op!
Jij bent reporter bij het Jeugdjournaal. Het Jeugdjournaal heeft een special samengesteld over de Tweede Wereldoorlog. De redactie heeft bij vijf onderwerpen een of twee films uitgekozen om aan de jeugdige kijkers te laten zien.
De meeste video's zijn zonder geluid, dus jouw taak is om een tekst in te spreken bij de video('s) die de redactie van het Jeugdjournaal wil laten zien. Als de video('s) wel geluid heeft/hebben, dan is die voor volwassenen bedoeld en moet je toch je eigen tekst inspreken voor de kinderen van 10-12 jaar.
Voor deze opdracht krijg je 1 lot 2 lesuur de tijd. We verdelen de klas in vijf groepen. Elke groep kiest een van de vijf thema's uit:
- Mobilisatie 1939-1940
- Bombardement op Rotterdam
- Hongerwinter
- Voedseldroppingen
- Bevrijdingsfeest
Onder 'Bron: Oorlog in blik' staan aanwijzigingen hoe je tot de keuze van een van de vijf thema's komt.
Je kiest alleen een video die minder dan 10 minuten duurt. Je kiest ook alleen een video die maar één thema heeft (dus geen journaal met vijf onderwerpen waarvan er maar één bijvoorbeeld over de mobilisatie gaat). Je slaat ook de Engelstalige video's over.
Als je kiest voor een video van meer dan 5 en minder dan 10 minuten, hoef je maar één video te gebruiken. Als je kortere filmpjes wilt gebruiken, kies je er twee uit.
Bij elke video zie je als je erop klikt rechts een korte beschrijving staan, die je kunt gebruiken voor je eigen videoverslag.
Je mag ook op internet zoeken naar aanvullende informatie als je vindt dat je te weinig tekst hebt voor jouw videoverslag.
- Schrijf de tekst uit en oefen een keer bij het uitspreken van het videoverslag. Een goed verslag sluit zoveel mogelijk aan bij de beelden die je ziet.
- Tip: Doe een videoverslag alsof je er zelf bij bent, dan is het veel levendiger.
Ga naar de website https://www.oorlogsbronnen.nl.
Klik op 'Bronnen' midden op het scherm. Je ziet dan:
Type in de balk 'Zoek door miljoenen bronnen en levens' jullie thema in en klik vervolgens op 'Zoeken':
- Mobilisatie 1939-1940
- Bombardement op Rotterdam
- Hongerwinter
- Voedseldroppingen
- Bevrijdingsfeest
Je krijgt een overzicht van alle bronnen (Foto's, Gebeurtenissen, Video's, Artikelen, Mensen). Klik vervolgens op 'Video's':
Bekijk de video's en kies er één (langer dan 5 minuten) of twee (als ze korter zijn dan 5 minuten) uit voor jullie videoverslag voor het Jeugdjournaal.
In de Nationale WO2-collectie Oorlog in Blik ware meer dan duizend films over de Tweede Wereldoorlog te vinden. Sommige video's zijn bekend (zoals de Polygoon-journaals uit de oorlogsperiode), andere zijn voor het eerst te zien, vaak gemaakt door particulieren en door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) gedigitaliseerd en ontsloten voor het grote publiek (voorheen: https://www.oorloginblik.nl). 'Oorlog in blik' is overgezet naar de video's van Netwerk Oorlogsbronnen en nu te vinden onder https://www.oorlogsbronnen.nl met zelfs meer dan tweeduizend video's.
Het aantal video's en thema's is zo groot dat CMO een voorselectie heeft gemaakt voor gebruik in de klas in de vorm van een creatieve lesbrief voor een of twee lesuren, aansluitend bij het project Erfgoed van de Oorlog in opdracht van het Ministerie van VWS.
Plan van aanpak
Bekijk de bronnen. Maak vijf groepen. Zorg dat de groepjes het werk eerlijk verdelen.
Help leerlingen als ze moeilijke woorden (zoals 'mobilisatie') niet begrijpen. Bespreek op het eind van de twee lesuren de resultaten met de leerlingen.
De groepen maken een eigen videoverslag; van alle verslagen samen maken de leerlingen een Jeugjournaalspecial over de Tweede Wereldoorlog.
U kunt uw eigen onderwerp toevoegen aan de vijf die wij hebben uitgekozen, maar zorg er dan voor dat het aanbod niet te weinig of te veel video's oplevert.
Kerndoelen
51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.
52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer.
- De leerlingen kunnen uitleggen waarom er enorm veel videomateriaal bestaat over de Tweede Wereldoorlog in Nederland.
- De leerlingen hebben laten zien dat ze zich kunnen inleven vanuit hun huidige belevingswereld in situaties waarin video's zijn opgenomen tijdens deze oorlog.
Wanneer Is het goed?
Staan er geen taal- of spelfouten in de teksten?
Hebben jullie goed samengewerkt en het werk goed verdeeld?
Zijn jullie er in geslaagd om een goed, leuk en/of interessant videoverslag te geven?
Ja? Echt? Dan hebben ze de opdracht prima uitgevoerd.