De tropische regenwouden lopen gevaar. Vaak horen we dat er hele stukken van worden gerooid. Je ziet dan beelden van bomen die worden omgezaagd en worden weggevoerd of van bossen die in brand zijn gestoken.
Tropisch regenwoud in Borneo (Indonesië)
Wat zijn tropische regenwouden en waar vind je die? Waarom wordt er steeds meer van de tropische regenwouden gerooid? Waarom vinden deskundigen en natuurliefhebbers het erg dat er steeds meer tropisch regenwoud verdwijnt? En wat kun je zelf doen om tropisch regenwoud dat er nog is, te beschermen?
Dat leer je allemaal in de bronnen in deze les.
Daarna stel je het menu van een maaltijd samen. Het mag alleen gerechten bevatten die zó zijn gemaakt dat er geen tropisch regenwoud voor gerooid hoefde te worden.
Voor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd.
Kijk samen met je klasgenoten naar enkele YouTube-filmpjes over tropische regenwouden.
Daar krijgen jullie 20 minuten de tijd voor.
Daarna doe je samen met twee klasgenoten een onderzoek. Daar krijg je 25 minuten de tijd voor.
Je onderzoekt voedingsmiddelen waar vlees of palmolie in zit. Vaak gaat de productie van dat vlees en die palmolie ten koste van tropisch regenwoud. Waar dat vlees vandaan komt, hoe de palmolie worden gemaakt en waar ze in verwerkt zijn, leer uit de andere bronnen in de les.
Ten slotte stel je met je twee klasgenoten het menu op van een maaltijd. Gebruik hiervoor reclamemateriaal van supermarkten dat je leerkracht of jullie zelf hebben meegebracht naar het klaslokaal.
Waar dat menu aan moet voldoen, heb je gezien in Opdracht. Neem er 10 minuten de tijd voor.
Laat je menu uitprinten door je leerkracht. Die neemt alle menu’s samen met jullie door.
Smakelijk eten!
Waarom regent het zo vaak in het tropisch regenwoud:
De ontbossing van het tropisch regenwoud:
President Bolsonaro is niet herkozen en de nieuwe president Lua maakt zich wel druk om de ontbossing van het tropisch regenwoud. Daarmee is de ontbossing nog lang niet gestopt!
Bescherming van het tropisch regenwoud en de mensen die er wonen:
Je hoeft niet alle voedingsproducten te laten staan waar palmolie in zit. Als op het etiket van een voedingsmiddel dit keurmerk te zien is, kun je het gerust gebruiken voor je maaltijd.
Palmolie wordt gemaakt uit vruchten van de oliepalm. Die palmsoort groeit in tropische gebieden. Palmolie komt vooral uit Indonesië, Maleisië, Papoea-Nieuw-Guinea en Latijns-Amerika.
Palmolie zit in vele voedingsmiddelen, waaronder chocolade, ijs, margarine en kant-en-klare maaltijden.
Bedrijven en maatschappelijke organisaties hebben in 2004 de Ronde Tafel Duurzame Palmolie (RSPO) opgezet. Momenteel telt de RSPO ruim 4.000 leden . Gezamenlijk hebben zij internationaal geaccepteerde criteria opgesteld voor duurzame palmolie-productie. Deze schrijven onder andere voor dat aangesloten palmolieproducenten hun plantages niet uitbreiden ten koste van tropisch regenwoud en gebieden met een hoge biodiversiteit. Ook zijn er criteria opgenomen over het respecteren van de rechten van werknemers en de lokale bevolking.
De veeteelt kan op twee manieren ten koste van tropisch regenwoud gaan:
- Als het vlees komt van dieren die grazen op stukken land waar tropisch regenwoud is gerooid.
- Als het vlees afkomstig is van dieren die voer hebben gekregen dat gemaakt is van landbouwgewassen die geteeld zijn op stukken land waarvoor eerst tropisch regenwoud gerooid is. Een van die gewassen is soja. Voor het telen van soja zijn en worden vooral in Brazilië en Argentinië stukken tropisch regenwoud gerooid.
Kijk ook op de website ‘Tropisch regenwoud’ op verdwijning tropisch regenwoud - Vegan Eten . Snap je nu waarom sommige mensen besluiten om geen vlees meer te eten of hooguit een paar dagen in de week vlees te eten?
Tropische regenwouden vormen ecosystemen waarin enorm veel soorten planten en dieren samenleven, die van elkaar afhankelijk zijn. Deze wouden leveren producten als hout en eetbare delen van planten. Ze zorgen er ook voor dat het daar waar ze zich bevinden niet te heet wordt en dat het er in ruime mate regent. Ze vormen ook een rem op de nu gaande opwarming van de aarde. Kortom: we kunnen ze niet missen.
Toch verdwijnt er jaarlijks een deel van de tropische regenwouden.
Deze les laat zien hoe dat komt en dat we er zelf aan bijdragen met onze eetgewoontes. Die kunnen we zó aanpassen dat ook wij bijdragen aan de bescherming van tropisch regenwoud.
Plan van aanpak
Trek ruim een uur voor deze les uit.
Voor deze les heeft u reclamemateriaal van supermarkten nodig waarin voedingsmiddelen worden aangeprezen. Die moet u tevoren verzamelen of u vraagt leerlingen dat te doen en mee te brengen naar de klas. Dat materiaal legt u op een tafel in het klaslokaal zodat iedereen er bij kan.
U laat de leerlingen die fragmenten van YouTube zien in Bron: Enkele video's. Trek er 20 minuten voor uit.
Daarna maakt u groepen van drie leerlingen. Die doen een onderzoek naar voedingsmiddelen waar palmolie of vlees in zit. Het is de bedoeling dat ze nagaan waarom het eten van deze voedingsmiddelen soms wel en soms juist niet ten koste gaat van het tropisch regenwoud. Voor dit onderzoek ruimt u 25 minuten in.
Daarna laat u iedere groep een maaltijd samenstellen aan de hand van het reclamemateriaal dat in het klaslokaal ter inzage ligt. Het is de bedoeling dat er alleen voedingsmiddelen in zitten waar het maken ervan niet ten koste is gegaan van tropisch regenwoud. Voor het maken van de menu’s trekt u 10 minuten uit.
Als iedereen klaar is, print u de menu’s van de maaltijden uit en neemt u ze met de klas door. Geef die menu’s mee aan de leerlingen. Wellicht willen hun ouders er iets mee doen.
Uitwerking
Palmolie komt van oliepalmen op plantages. Voor het aanleggen van die plantages zijn vaak stukken tropisch regenwoud gerooid. Maar er zijn ook bedrijven die palmolie aanmaken zonder dat hiervoor tropisch regenwoud is gerooid en waarbij ook op andere manieren gestreefd is naar duurzaamheid. Producten waar deze palmolie in verwerkt is, zijn te herkennen aan een speciaal keurmerk op het etiket van die producten.
Voor het maken van vlees zijn altijd dieren nodig en die dieren hebben uiteraard voer nodig. Dat voedsel verkrijgen ze door te grazen op stukken land waar soms tropisch regenwoud is gerooid. Dat is vooral te zien in het Amazonegebied. Dieren die onder meer in Nederland worden gefokt voor de productie van vlees en melkproducten krijgen soms veevoer dat bestaat uit gewassen als soja, die zijn geteeld op stukken land waar tropisch regenwoud is gerooid.
Kerndoelen
41 De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van de onderdelen.
42 De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.
44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.
47 De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, aan de Verenigde Staten en één land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
- De leerlingen hebben gezien wat tropische regenwouden zijn, hoe ze functioneren als ecosysteem en waar ze te vinden zijn.
- De leerlingen kunnen enkele redenen noemen waarom het verstandig is tropische regenwouden in stand te houden.
- De leerlingen hebben twee voorbeelden gezien van hoe onze eetgewoontes bijdragen aan het verdwijnen van tropische regenwouden.
- De leerlingen hebben gezien hoe onze eetgewoontes zo kunnen worden aangepast dat aan het verdwijnen van tropische regenwouden een halt wordt toegeroepen.
De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als hun eindproduct:
- laat zien dat de leerdoelen zijn behaald,
- alleen gerechten bevat die niet ten koste van tropisch regenwoud zijn gemaakt, en
- tot stand gekomen is door goede samenwerking, waarbij de leerlingen respect voor elkaar hebben getoond.