De Europese Unie wil dat we in 2030 32% van onze energie opwekken uit duurzame bronnen. Enkele duurzame energiebronnen ken je vast en zeker. Maar van blauwe energie had ook jij nooit gehoord, of wel?
Wist je dat blauwe energie ook een duurzame energiebron is? Nee? Dat is niet zo vreemd want blauwe energie wordt nog niet als energiebron gebruikt. Het is in ontwikkeling en die ontwikkeling kan wel een duwtje in de rug gebruiken. Dat is jullie opdracht: help de blauwe energie vooruit!
Jullie gaan een oproep schrijven aan Nederlandse leden van het Europees Parlement. Daarin leg je uit wat blauwe energie is, waarom het een duurzame energiebron is en waarom het de Europese Unie flink kan helpen om haar doelstelling te halen. Het moet een spannend verkooppraatje worden!
Jullie werken in groepen van twee of drie. Voor deze opdracht krijg je één lesuur de tijd.
- Kijk naar de film
- Lees de bronteksten
- Bedenk hoe je europarlementsleden enthousiast kunt maken voor blauwe energie
- Schrijf kort en krachtig waarom je vind dat ze blauwe energie moeten omarmen
- Bespreek klassikaal de verschillende oproepen
- Kies de beste argumenten en zet die op een rijtje in een klassikale tekst
- Als je wilt kun je deze oproep in overleg met de meester of juf mailen naar één van de Nederlandse leden van het Europees Parlement (of naar allemaal)
- Vermeld alle namen en de naam van je klas/school onder het verhaal
Let op: in deze film zitten enkele moeilijke woorden. Als je iets niet snapt, vraag je juf of meester om de film even stop te zetten en vraag hem of haar om uitleg.
Kijk naar:
Het is al meer dan honderd jaar bekend dat je stroom op kunt wekken door zout en zoet water met elkaar te mengen. Die stroom heet blauwe energie. Het zit zo:
In zout water zitten zoutmoleculen. Elk zoutmolecuul heeft één atoom natrium en één atoom chloor. Als je zout oplost in water, vallen de zoutmoleculen uit elkaar. Daarbij krijgen natriumatomen een positieve elektrische lading en chlooratomen een negatieve. Naarmate je meer zout in water oplost, gaan er steeds meer geladen atomen in het water zitten. Wel komen er precies evenveel positief als negatief geladen atomen in het water. Daardoor krijgt het water géén lading.
Om stroom op te wekken, laat je zout en zoet water langs elkaar lopen. Tussen het zoute en het zoete water zet je een membraam (een dun plaatje) dat positief geladen natriumatomen of negatief gelaten chlooratomen doorlaat. Dat is wat er gebeurt in een blauwe energiecentrale. Dat zie je op de afbeelding.
- Lictblauw = zout water
- Blauw = zoet water
- Cl- = chlooratomen met een negatieve lading
- Na+ = natriumatomen met een positieve lading
- Witte pijlen = de richting waarin elektrisch geladen atomen op gaan, Cl- door het gele membraan, Na+ door het rose membraan.
Breng het negatief en positief geladen water met elkaar in aanraking en er gaat een stroom lopen.
Het bedrijf REDstock BV heeft een blauwe energiecentrale gebouwd in Breezanddijk aan de Afsluitdijk. Het draait sinds 2014. De centrale is aan de Afsluitdijk gebouwd omdat via een opening zoet water uit het IJsselmeer de zoute Waddenzee in stroomt. Eerst wekte de centrale 50 kilowatt stroom op. Dat is evenveel als wat 50 gezinnen aan stroom gebruiken. Daarna werden er meer membranen in de centrale gezet om meer stroom te kunnen maken. Het proefdraaien van de centrale duurt nog tot in 2019. Toch is al bewezen dat stroom opwekken uit blauwe energie prima gaat.
Kun je dus binnen enkele jaren naast gewone stroom (opgewekt uit gas of steenkool), groene stroom (opgewerkt uit zonne-energie of windkracht) ook blauwe stroom gaan kopen bij je energiebedrijf? Ja, zei ingenieur Jan Post in 2009. Hij denkt dat er binnen enkele jaren blauwe energiecentrales worden gebouwd in Nederland, zo vanaf 2020. Die komen vooral op plekken waar grote rivieren uitmonden in zee, de Rijn bijvoorbeeld. Want op die plekken zijn grote hoeveelheden zoet en zout water vlak bij elkaar te vinden. De meest geschikte plek in Nederland is echter de Afsluitdijk. Daar zijn zout en zoet water door de dijk gescheiden. Daar kan een blauwe energiecentrale van 200 Megawatt worden gebouwd.
De Proefinstallatie van REDstock op de Afsluitdijk
Maar eerst moet er een betere kwaliteit membranen worden gemaakt. Ook moet het maken van membranen goedkoper worden. Ten slotte moeten blauwe energiecentrales kunnen blijven draaien als het water dat erdoor heen gaat vuil is of als er diertjes en plantjes op de membranen komen te zitten. Pas dan komen de eerste blauwe energiecentrales in Nederland in bedrijf.
Inmiddels is duidelijk dat het nog enkele jaren langer zal duren voordat Post gelijk krijgt. Maar komen zullen ze, die centrales. Daar is Kitty Nijmijer van overtuigd. Tijdens een uitzending van het radioprogramma Een Vandaag op 27 maart 2018 legde ze uit waarom. Ook zij weet waar ze over praat want deze hoogleraar van de TU Eindhoven weet veel van membranen af. Bovendien heeft ze meegewerkt aan de centrale in Breezanddijk. De ervaring met blauwe energie die ze daarbij opdeed, gebruikt ze om in Katwijk een nieuwe blauwe energiecentrale op te zetten. Daar gaat ze proeven mee doen.
In 2015 tekenden de landen van de EU het Klimaatverdrag van Parijs. In dat verdrag staat dat alle landen samen alles moeten doen om ervoor te zorgen dat het in 2100 wereldwijd hooguit 2 graden C warmer zal zijn dan in 1850.
Om hieraan bij te dragen wil de EU:
- de uitstoot van CO2 verminderen met 40% in 2030 ten opzichte van de jaren ’90;
- dat de unie in 2050 niet meer bijdraagt aan de klimaatverandering door opwarming van de aarde, of anders gezegd: klimaatneutraal is geworden.
- alle lidstaten van de EU helpen deze doelstellingen te halen door opslag van CO2, energiebesparing en het gebruiken van energiebronnen die geen uitstoot van CO2 geven in plaats van energiebronnen die dat wél doel zoals steenkool en aardgas.
Trots op het bereikte Klimaatverdrag
Zo wil de EU vanaf 2019 het gebruik van vervoermiddelen die weinig of geen CO2 uitstoten aanmoedigen met een plan dat ‘Clean Mobility Package’ heet.’ De Europese Commissie wil hiermee ook bereiken dat:
- de EU hiermee het goede voorbeeld geeft aan de rest van de wereld
- de EU minder olie en gas hoeft in te voeren uit landen buiten de Unie. Die landen zijn niet altijd bereid of in staat om zoveel olie en gas te leveren als de EU nodig heeft
- de EU minder geld kwijt is aan olie en dat gas. Dat bespaart jaarlijks miljarden euro, in 2020 zelfs 50 miljard.
- er meer mensen een baan vinden in de EU omdat er meer windmolens, zonnepanelen e.d. moeten worden gemaakt
- opwekking van duurzame energie niet of minder vervuilend is.
Voor deze les trekt u 1 lesuur uit. Laat leerlingen in twee- of drietallen aan de opdracht in deze les werken.
Toon eerst aan de klas de videobron. Het duurt iets meer dan twee minuten, maar bevalt ook enkele moeilijke woorden. Dus vertel eerst aan de leerlingen dat ze moeten roepen als ze iets niet begrijpen. Als dat gebeurt, zet dan de film even stil en leg uit wat er op dat moment gezegd wordt in de film.
U kunt ook alvast uitleggen wat de volgende begrippen betekenen die in de film worden gebruikt.
- Innovatie = vernieuwing
- Backup = iets dat je achter de hand houdt of waar je op terug kunt vallen.
- Transitie = overgang naar, in dit geval overgang naar het gebruik van duurzame energiebronnen.
- Potentieel toepasbaar = kan worden gebruikt.
- 25 Bar = 25 maal de luchtdruk op zeeniveau. Één bar komt overeen met 1016 hectopascal, de gemiddelde luchtdruk op zeeniveau.
Ga na het tonen van de film als volgt te werk:
- Neem gezamenlijk de instructies door en zorg dat alle leerlingen de opdracht goed hebben begrepen.
- Neem, als alle groepjes een tekst hebben gemaakt, de teksten klassikaal door en neem de beste argumenten over op het bord.
- Maak samen van deze argumenten een nieuwe tekst die door de klas als geheel kan worden verstuurd naar een Nederlands lid van het Europees Parlement of naar alle Nederlandse leden van dat parlement. Bij dat laatste is het de bedoeling dat iedere Nederlandse Europarlementariër een exemplaar van deze tekst krijgt. Het Europees Parlement telt 26 Nederlandse leden, dus moeten er 26 exemplaren worden gestuurd, elk geadresseerd aan een Nederlands lid van het Europees Parlement..
De volledige na de verkiezingen voor het Europees Parlement bijgewerkte lijst van de Nederlandse Europarlementariërs is te vinden op https://www.europa-nu.nl/id/vgkrh5f855ms/huidige_nederlandse_leden_van_het. Het Europees Parlement is gevestigd aan de Wiertzstraat 60, B 1047 te Brussel.
Uitwerking:
In het verkooppraatje moet in ieder geval verteld worden hoe blauwe energie wordt opgewekt, waarom het een duurzame energiebron is en waarom het binnenkort op grote schaal als energiebron kan worden gebruikt. Twee andere argumenten die er zeker in horen zijn dat er minder fossiele brandstoffen als energiebron nodig zullen zijn en dat de landen van de EU minder van die brandstoffen hoeven in te voeren. Hiermee worden ze minder afhankelijk van landen die deze grandstoffen uitvoeren en is er minder geld nodig om van die brandstoffen in de landen van de EU in te voeren.
Extra bronnen:
- ‘De 9 meest gestelde vragen over blue Energy’ - https://deafsluitdijk.nl/nieuws/de-9-meest-gestelde-vragen-over-blue-energy/
- ‘Geen groene stroom, maar blauwe energie in je woonkamer’ - https://eenvandaag.avrotros.nl/item/geen-groene-stroom-maar-blauwe-energie-in-je-woonkamer/
- ‘Megacentrale van 1 vierkante meter. Dat kan toch niet?’ - https://www.trouw.nl/nieuws/megacentrale-van-1-vierkante-meter-dat-kan-toch-niet~baea0e93/
- ‘Blue Energy’ - https://www.youtube.com/watch?v=zzl5fBdz0ss
Deze les sluit aan bij kerndoel 42
- De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.
- De leerling weet dat de Europese Unie meer energie wil halen uit duurzame bronnen en waarom).
- De leerling kan in grote lijnen uitleggen wat blauwe energie is en hoe er stroom mee wordt opgewekt.
- De leerling kan uitleggen waarom de Europese Unie blauwe energie goed kan gebruiken om haar plan uit te voeren meer energie op duurzame wijze op te wekken.
De leerlingen hebben de opdracht goed gemaakt als:
- het betoog helder is en de leerlingen hebben laten zien dat ze het belang van duurzame energie, in dit geval blauwe energie, goed hebben begrepen;
- het een wervende tekst is geworden. Het gaat er immers om dat leerlingen blauwe energie aan Europarlementariërs proberen te "verkopen".