Met de trein kun je vanuit Amsterdam naar elke andere hoofdstad van een land binnen de Europese Unie reizen. Soms moet je onderweg overstappen, als je naar Madrid gaat bijvoorbeeld. Met andere hoofdsteden zijn er rechtstreekse verbindingen, bijvoorbeeld tussen Amsterdam en Berlijn en tussen Amsterdam en Parijs via Brussel.
Amsterdam Centraal Station
Juist deze rechtstreekse verbindingen tussen Amsterdam en andere hoofdsteden binnen de EU zijn geschikt om reclame te maken voor Nederland. Dat doe je door een reclameboodschap op een wagon van de trein te schilderen. Reclame op treinwagons wordt al jaren gebruikt om producten aan de man te brengen. Waarom dat niet dingen die bij Nederland horen? Telkens als een trein uit Amsterdam met zulke reclame het station van een andere hoofdstad in de EU binnenrijdt, zien mensen daar iets dat bij Nederland hoort. Zo leren ze Nederland beter kennen, toch?
Ontwerp de beschildering van één wagon: daarop komt te staan wat jij van Nederland aan de rest van de Europese Unie wil laten zien.
Voor deze les krijg je 1 uur de tijd. Doe de opdracht in de les samen met een of twee klasgenoten. Je juf of meester deelt de klas in twee- of drietallen in. Daarna geeft hij of zij iedere groep een vel A3-papier en kleurpotloden of kleurenpennen of -stiften.
De opdracht die je gaat doen, bestaat uit twee delen.
Voor deel 1, het raadplegen van de bronnen krijg je 30 minuten de tijd.
Blader snel door de bronnen met afbeeldingen. De bronnen zijn:
- Bron 1: Zeven Nederlandse monumenten;
- Bron 2: Drie bekende Nederlandse schilders/ontwerpers
- Bron 3: Tupiswch Nederlands? Over klompen en stereotypen
- Bron 4: Voorwerpen uit je persoonlijke leven
KIes een bron uit en lees die goed door.
Kies uit het onderwerp één ding om af te beelden op je treinwagon.
Voor het tweede deel van de opdracht krijg je 30 minuten de tijd. Gebruik die tijd om een ontwerp te maken voor een reclameafbeelding voor op een treinwagon. Verwerk in die afbeelding het onderwerp/voorwerp dat je hebt uitgekozen. Laat je ontwerp zien aan je meester of juf.
Er staan zeven Nederlandse monumenten op de Werelderfgoedlijst. Dat is een lijst van gebouwen en andere objecten die opgesteld is en bijgehouden wordt door de UNESCO. De UNESCO is de organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur van de Verenigde Naties. De objecten op de Werelderfgoedlijst zijn zo bijzonder in de ogen van de UNESCO dat men ze wil bewaren voor alle mensen die nu leven en alle mensen die in de toekomst zullen leven. De objecten verdienen volgens de UNESCO onze bijzondere aandacht.
Naar de zeven Nederlandse objecten komen doorgaans veel toeristen kijken. Dus zullen er vast wel mensen zijn die ze herkennen als ze die op jouw treinwagon zien afgebeeld en denken: “Hé, dat is nou echt Nederlands”.
 De molens van KinderdijkDe 19 molens bij Kinderdijk zijn gebouwd vanaf het einde van de veertiende eeuw. Maar de molens die er nog van overgebleven zijn, dateren uit 1738 en 1740. De molens van Kinderdijk zijn gebouwd om het water uit de polder te pompen. |
 WaddenzeeDe Waddenzee strekt zich uit van Texel tot aan Denemarken. De Waddenzee is het grootste getijdengebied van de wereld. |
 Rietveld-Schröderhuishuis Het Rietveld Schröderhuis is een woonhuis dat in 1923-’24 is ontworpen door Gerrit Rietveld. Het staat in Utrecht. Het huis is helemaal uitgevoerd volgens de ideeën van de kunstbeweging De Stijl. |
 Droogmakerij De Beemster In 1607 gaven de Staten van Holland en West-Friesland toestemming om de Beemster droog te maken. Dat droogmaken gebeurde onder leiding van Jan Adriaanszoon Leeghwater. Hij gebruikte hiervoor 47 poldermolens. Op 19 mei 1612 was de polder droog en was de huidige droogmakerij De Beemster een feit. |
 Schokland Schokland is het enige voormalige veeneiland in de voormalige Zuiderzee (nu IJsselmeer en Markermeer) dat nog bestaat. De bodem ervan is een terrein waar bodemonderzoekers graag onderzoek doen. |
|
|
 Ir. D.F. WoudagemaalHet Ir. D.F. Woudagemaal is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld. Het is een gebouw in de stijl van de Amsterdamse School. |
Achterhuis van Anne Frank
In deze bron vind je schilderijen en ontwerpen van drie Nederlandse schilders en ontwerpers. Deze kunstenaars hadden verschillende stijlen. Daarom hebben we ze gekozen om het je gemakkelijker te maken om een schilderij of ontwerp te kiezen voor je ontwerp van een reclameafbeelding op je treinwagon.
De drie kunstenaars zijn ook in het buitenland beroemd. Dus als je een schilderij of ontwerp van een van hen afbeeldt op een treinwagon, is de kans groot dat een buitenlander het herkent als iets uit Nederland.
Rembrandt
Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Leiden, 15 juli 1606 – Amsterdam, 4 oktober 1669) was een Nederlands kunstschilder; hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste Hollandse meesters van de 17e eeuw. Rembrandt maakte in totaal ongeveer driehonderd schilderijen, driehonderd etsen en tweeduizend tekeningen.
Het bekendste en meest beroemde schilderij van Rembrandt is zondermeer de Nachtwacht. Rembrandt schilderde dit meesterwerk waarschijnlijk tussen 1639 en 1642. Het stuk werd door een schuttersgilde als groepsportret besteld en wordt daarom een schuttersstuk genoemd.
Rembrandt schilderde ook veel zelfportretten. Hij maakte deze zelfportretten om gezichtsuitdrukkingen te bestuderen of licht-donkercontrasten uit te proberen. Hieronder vind je naast de Nachtwacht en een zelfportret nog vier andere beroemde schilderijen:
Nachtwacht (1639-1642) De anatomische les van dr. Nicolaes Tulp (1632) Het joodse bruidje (1667)
© RKD © University of Edinburgh © Frans Vandewalle
Tobias en Anna met het bokje (1626) Zelfportret (1658) Oude man (1651)
© RKD © RKD © RKD
Vincent van Gogh
Vincent van Gogh (1853-1890) had een leven vol onrust, liefdesverdriet en geldzorgen. Hij heeft in zijn leven maar één schilderij verkocht. Omdat hij geen geld had voor een model, maakte hij veel zelfportretten. Bekende schilderijen van hem zijn De Aardappeleters uit (1885 en de Sterrennacht uit 1889. Hij maakte al zijn werk in slechts tien jaar, voordat hij begon te lijden aan een zenuwziekte en zelfmoord pleegde. Na zijn dood werd hij snel beroemd.
Enkele schilderijen van Van Gogh:
De Zonnebloemen © RKD De Aardappeleters © RKD
Caféterras bij nacht © RKD Sterrennacht © RKD
Piet Mondriaan
Piet Mondriaan leefde van 1872 tot 1944. Hij werd geboren en groeide op in Nederland. Daarna woonde hij langere tijd in Frankrijk en de Verenigde Staten waar hij in 1944 stierf. Tijdens zijn beginjaren als kunstenaar schilderde Mondriaan nog 'figuratieve kunst'. Dat zijn schilderijen waarop je nog kan herkennen wat er op afgebeeld is (zoals De Kasteelruïne en De Rode Appelboom). Toch beschouwen kunstkenners Mondriaan vooral als een pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst. Vooral zijn latere geometrisch-abstracte werk, met de kenmerkende horizontale en verticale zwarte lijnen en primaire kleuren, is wereldberoemd (Bloeiende Appelboom, de twee composities en het tableau hieronder).
Mondriaan was ook een van de belangrijkste medewerkers van het tijdschrift en de kunstenaarsbeweging De Stijl.
Lentezon: de kasteelruïne Brederode (1910) Avond: de rode appelboom (1908) Bloeiende appelboom (1912)
© RKD © Gemeentemuseum Den Haag © Gemeentemuseum Den Haag
Compositie 8 (1914) © RKD Tableau 2 (1921) © RKD Compositie met rood, geel en blauw (1927) © RKD
Als je het hebt over wat 'typisch Nederland(s)' zou zijn, kom je al heel snel uit bij 'stereotypen'. Een stereotype is een vast beeld van iemand of van een groep mensen dat niet (helemaal) klopt met de werkelijkheid. Of hooguit voor een deel. Van Nederlanders wordt gezegd dat ze allemaal fietsen, op klompen lopen, van tulpen houden, achter dijken wonen, kaas eten en coffeeshops bezoeken. Je snapt dat dit inderdaad behoorlijk overdreven is.
Stereotypen worden soms vooroordelen. Dus als er mensen zijn die zeggen te weten wat typisch of écht Nederlands is, kun je dat het beste met een flinke korrel zout nemen. Het maakt dan niet uit of een Nederlander dat zegt of iemand die niet uit Nederland komt.
Bovendien: wat mensen typisch aan Nederland vinden, verandert soms. En daarmee ook de kijk op de wereld. De wereld van jouw ouders of grootouders zag er, toen die nog jong waren, toch weer heel anders uit dan jouw wereld nu.
Daar staat tegenover dat er net als vroeger veel dijken zijn in Nederland. Op het platteland in Nederland zijn de afgelopen tientallen jaren steeds meer huizen en andere gebouwen te vinden. Toch kun je net als tientallen jaren geleden het woord ‘platteland’ nog steeds letterlijk nemen. Anders gezegd: het platteland is de ajfgelopen tientallen jaren even plat gebleven. Rivieren als de Waal en de IJssel stromen nog steeds door dit 'laagland'. Toch ziet dit laagland er niet meer zo oneindig uit als toen de dichter Marsman, die leefde van 1899 tot 1940, de eerste regels van onderstaand gedicht schreef:
"Denkend aan Holland
zie ik brede rivieren
traag door oneindig laagland gaan".
Ook stadsgezichten met oude huizen en grachten bepalen voor een deel hoe anderen naar ons kijken. Dat is in de afgelopen eeuwen niet veranderd. Het is dus zeker raadzaam om in je beschildering/collage ook landschapsbeelden op te nemen.
Het is misschien een rare vraag maar… hoe ziet jouw kamer eruit? Dat vragen we omdat je niet alleen in Nederland en de Europese Unie woont. Je mag wat dichter bij huis blijven, of in huis. Je mag ook een voorwerp opnemen in de reclameafbeelding uit je eigen omgeving, bijvoorbeeld jouw kamer. Het mag een foto zijn, (zelfportret; klassenfoto; een foto van je kamer; van je school; je buurt)j. Het mag een artikel zijn uit een krant of blad dat jou erg aanspreekt. Het mag een poster zijn. Of iets anders. Kijk maar waar je nog op komt.
Jaren geleden reed vervoersmaatschappij Veolea met de trein in Zuid-Gelderland, Oost-Brabant en Limburg. Toen maakte het bedrijf een tijd lang reclame voor de cultuur in deze streken. Dat deed het bedrijf door bekende personen uit deze streken op enkele van zijn treinstellen af te beelden. Dat waren vooral kunstenaars en mensen die belangrijk waren voor de cultuur in deze streken. Dat was bijvoorbeeld de schrijfster Connie Palmen uit Limburg. Wat je hier nu precies van denken moet? Dat mag je zelf weten, maar het is zeker niet verboden om bijvoorbeeld bekende Nederlanders (ook uit jouw streek) in je reclameafbeelding op te nemen.
Voor deze les trekt u 1 uur uit.
Plan van aanpak:
De opdracht in de les bestaat uit twee delen. Deel de klas in in twee- of drietallen in. Geef iedere groep een vel A3-papier en kleurpotloden of kleurenpennen of -stiften.
Deel 1 van de opdracht.
- Trek er 30 minuten voor uit.
- Laat de leerlingen de bronnen raadplegen. Dat wil zeggen:
- Ze bladeren de vier bronnen door
- Ze kiezen een bron uit en lezen die goed door.
- Nadat ze dat gedaan hebben, kiezen ze een voorwerp of onderwerp uit de bron die ze willen afbeelden op een treinwagon.
Deel 2 van de opdracht.
- Trek er 30 minuten voor uit..
- De leerlingen maken een ontwerp voor een reclameafbeelding met daarin het voorwerp of onderwerp dat ze gekozen hebben.
- Zodra iedereen klaar is, bekijkt en beoordeelt u de ontwerpen.
De opdracht sluit aan bij:
Kerndoel 54
- De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.
Kerndoel 55
- De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
- De leerlingen hebben een globaal beeld gekregen van wat ‘typisch Nederlands’ is.
- De leerlingen hebben op creatieve wijze uitdrukking gegeven van dit inzicht.
De leerlingen hebben de opdracht goed gemaakt als hun reclameontwerp voor een treinwagon:
- de aandacht trekt.
- een voorwerp of onderwerp weergeeft dat vrij algemeen als Nederlands wordt herkend.