Ieder land waar je met euro’s kunt betalen mag één keer per jaar een herdenkingsmunt van 2 euro uitbrengen. Ook Nederland. In 2013 bracht Nederland een herdenkingsmunt uit nter ere van de troonswisseling tussen Koningin Beatrix en Koning Willem-Alexander.
Stel nou dat onze minister van Financiën aan jou vraagt om een ontwerp te maken voor zo'n herdenkingsmunt. Wat zou jij op die munt zetten?
Gekke vraag misschien, want alleen echte kunstenaars krijgen de kans om munten voor hun land te ontwerpen.
Toch is het nou precies wat je gaat doen in deze les. Je zoekt iets uit dat in Nederland herdacht kan worden met een herdenkingsmunt van 2 euro. Het mag een persoon zijn, zoals astronaut Wubbo Ockels, een gebeurtenis, zoals de dag waarop Nederland 4 mei herdenkt, of een beroemd gebouw zoals de Domtoren in Utrecht.
Voor de opdracht krijg je 1 uur de tijd. Je doet de opdracht samen met twee klasgenoten.
Voor je aan de opdracht begint, zorgt je juf of meester ervoor dat er spullen in de klas liggen om te tekenen. Ook legt hij of zij geschiedenisboeken klaar. Hierin kun je zoeken daar dingen die je kunt herdenken met je munt. Ook deelt hij of zij de kas in groepen van drie in.
Lees de bronnen. Hier krijg je 30 minuten de tijd voor. Je hoeft ze niet allemaal te lezen. Je mag ze onder elkaar verdelen.
Blader ook door de Canonkalender (https://www.entoen.nu/nl/page/363/canonkalender?month=02&day=01) of naar de kalender van CMO (http://www.cmo.nl/index.php/kalender). Misschien vind je dan een gebeurtenis in het heden of verleden dat je met het ontwerp van je euromunt wil herdenken.
Zodra je klaar bent met lezen, kies je een onderwerp dat niet in de zes voorbeeldbronnen voorkomt. Zoek informatie bij het onderwerp dat je gekozen hebt. Voor wat je daarna gaat doen, krijg je 20 minuten de tijd.
Ontwerp je gedenkmunt rond het onderwerp. Schrijf er een verhaal bij van ongeveer 100 woorden. Leg hierin uit wat er herdacht wordt en wat hiervan te zien is op de munt.Let op! Gebruik voor je ontwerp maar één zijde van de munt. Vergeet niet de sterren aan de buitenrand van je ontwerp.
Zodra je hiermee klaar bent, lever je het ontwerp met verhaal bij je juf of meester in.
Veel succes!
Van alle euromunten waarmee je in landen met de euro kunt betalen, is één zijde dezelfde. Daarom wordt deze zijde de ‘gemeenschappelijke zijde’ genoemd. Op deze zijde van de euromunten staan verschillende kaarten van de Europese Unie, zie ook de afbeelding rechts.
De andere zijde heeft voor ieder land een eigen ontwerp. Daarom wordt deze zijde de ‘nationale zijde’ genoemd. Meestal staat op deze zijde iets uit de geschiedenis, de kunst of de natuur van het land afgebeeld. Deze afbeelding blijft voor een groot aantal jaren gelijk. De landen mogen de nationale zijde van 2-euromunten ook gebruiken om iets te herdenken. Dat kunnen ze doen door op die zijde een afbeelding te zetten die een speciale gebeurtenis, een speciaal gebouw of een beroemd persoon voorstelt. Zo mogen landen van een 2-euromunt een herdenkingsmunt maken. In de bronnen zie je zes voorbeelden met herdenkingsmunten van 2 euro van verschillende landen.
Gebeurtenis:
200 jaar gelden werd Louis Braille geboren, de uitvinder van het brailleschrift. Dat is een schrijfwijze voor blinden en slechtzienden. Brailleschrift bestaat uit combinaties van punten.
Ontwerp:
De munt toont een portret van Louis Braille met zijn initialen, L en B, in het brailleschrift dat hij heeft ontworpen. Zijn naam staat boven het portret, met eronder BE voor België en de jaartallen ‘1809’ en ‘2009’. Links daarvan staat het muntteken en rechts het teken van de muntmeester. Langs de buitenrand van de munt zijn de twaalf sterren van de Europese Unie afgebeeld.
Datum van uitgifte: 2009
Speciaal gebouw:
Spanje wilde het historische centrum van Cordoba onder de aandacht brengen. Het staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. (Organisatie van de Verenigde Naties voor onderwijs, cultuur en wetenschap). De Werelderfgoedlijst is een lijst met de mooiste gebouwen en landschappen op de wereld.
Ontwerp:
Een heel centrum van een stad krijg je niet op een munt. De ontwerper heeft een keuze gemaakt en zijn oog laten vallen op een gebouw dat typisch is voor het oude stadscentrum. Dat is de grote moskee-kathedraal. Het is één van de beroemdste en oudste voorbeelden van islamitische bouwkunst in Europa. De moskee is tussen de achtste en tiende eeuw gebouwd. Later is de moskee tot christelijke kathedraal gewijd en nog enkele keren verbouwd. Langs de buitenrand van de munt zijn de twaalf sterren van de Europese Unie afgebeeld.
Datum van uitgifte: 2010
Gebeurtenis:
Vanuit Engeland riep de Franse generaal De Gaulle de Fransen op zich te verzetten tegen de Duitse invasie. Dat was op 18 juni 1940. Zijn oproep heet nu ‘Appèl van 18 juni’. In 2010 was dat 70 jaar geleden, een mooie reden voor een herdenkingsmunt.
Ontwerp:
De munt toont De Gaulle tijdens zijn speech voor de radiomicrofoon. Langs de buitenrand van de munt zijn de twaalf sterren van de Europese Unie afgebeeld.
Datum van uitgifte: 2010
Gebeurtenis:
200 Jaar geleden werden de Botanische Tuinen in Ljubljana, de Sloveense hoofdstad, aangelegd.
Ontwerp:
Omdat je niet een hele tuin op een munt krijgt is weer een keuze gemaakt. Op de munt staat de Hladnikia Pastinacifolia, een inheemse Sloveense plant. Hiervoor is gekozen, want deze plant is vernoemd naar de oprichter van de Tuinen, Franc Hladnik. Aan de rand van de afbeelding staat: 200-ste verjaardag van de botanische tuinen van Ljubljana Slovenië 2010. Langs de buitenrand van de munt zijn de twaalf sterren van de Europese Unie afgebeeld.
Oplage: 1 miljoen munten
Datum van uitgifte: mei 2010
Vaticaanstad is geen EU-lid, maar heeft de euro wel. Ook mag het van de EU zijn eigen euromunten slaan. Dus ook herdenkingsmunten.
Gebeurtenis:
Het Vaticaan heeft het Internationale Jaar van de Astronomie aangegrepen voor een herdenkingsmunt.
Ontwerp:
Het binnengedeelte van de munt is een voorstelling van Galilei, de geboorte der sterren en planeten en enkele astronomische instrumenten. Het ontwerp is geïnspireerd op de fresco's van Michelangelo in de Sixtijnse Kapel. Aan de rand van de afbeelding de tekst: Vaticaanstad internationaal jaar van de astronomie.
Oplage: 106.084 munten
Datum van uitgifte: 2009
Gebeurtenis
Op 25 maart 1957 sloten zes landen de Verdragen van Rome. Dat waren België, West-Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Italië en Nederland. Hiermee richtten deze landen de Europese Economische Gemeenschappen op. Hjieruit is later de Europese Unie ontstaan.
Ontwerp:
Op de munt staat bovenaan de tekst ‘VERDRAG VAN ROME 50 JAAR EUROPA’. Daaronder is het een ondertekend exemplaar van het document afgebeeld waar de tekst van dit verdrag op staar. Ook is het mozaïek op het plein van het Capitool in Rome te zien. Langs de buitenrand van de munt zijn de twaalf sterren van de Europese Unie afgebeeld.
Jaar van uitgifte: 2007
Naar: https://www.eurocoinhouse.com/nl/bijzondere-2-euromunten/nederland?p=2
Van de lidstaten van de Europese Unie gebruiken de meeste landen de euro als betaalmiddel. Dat zijn België, Cyprus, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Slowakije en Spanje.
Er zijn zes andere landen met de euro die geen lid zijn van de EU. Vier van die landen zijn piepklein en heten daarom dwergstaten. Dat zijn Andorra, Monaco, San Marino en Vaticaanstad. De andere twee landen zijn een stuk groter, Kosovo en Montenegro.Regels en voorwaarden
Vanaf 1 januari 2004 krijgt elk land in de eurozone het recht om herdenkingsmunten van 2 euro te slaan. Ze moeten zich hierbij aan enkele regels houden.
- Ieder land mag per jaar slechts één eigen serie herdenkingsmunten slaan.
- Alleen de nationale zijde van de munt mag nieuw ontworpen worden.
- De 12 sterren van de EU zijn in alle ontwerpen van de nationale zijde terug te vinden.
- De gemeenschappelijke zijde mag niet worden veranderd.
- Er mag van elke herdenkingsmunt maar een kelin aantal exemplaren worden gemaakt.
Op 3 juni 2005 stelt de Europese Unie nog extra eisen.
- Het moet duidelijk zijn welk land de munt uitgegeven heeft.
- De waarde van de munt (€ 2) mag niet worden afgedrukt op de nationale zijde, omdat die al is aangegeven op de gemeenschappelijke zijde.
Naar: ‘Regels en voorwaarden’ op https://nl.wikipedia.org/wiki/Herdenkingsmunten_van_€_2#Regels_en_voorwaarden
Weetjes:
Vaticaanstad maakt zijn euromunten in kleine oplage (aantal geslagen exemplaren) want het is een piepklein landje. Daardoor zijn deze munten zeldzaam. Deze munten worden bijna allemaal vastgehouden door verzamelaars en handelaars. Ook herdenkingsmunten van Vaticaanstad zijn zeldzaam. Als je er een wil hebben, moet je er veel geld voor betalen, veel meer dan 2 euro.
Er zijn veel landen die de euro hebben en ook zelf euromunten mogen slaan en uitgeven. Vanaf 2004 zijn er in de EU meer dan 400 verschillende herdenkingsmunten van 2 euro uitgegeven. Op https://www.knm.nl/2-euromunten/nl/page/2275/ kun je ze vrijwel allemaal bekijken.
Elk land dat de euro als wettig betaalmiddel heeft en zelf euromunten mag slaan en uitgeven, mag elk jaar een eigen 2-euromunt uitbrengen met een eigen ontwerp. Dat biedt voor deze landen de mogelijkheid om een eigen herdenkingsmunt uit te brengen. Deze les biedt leerlingen de kans om een herdenkingsmunt voor Nederland te ontwerpen aan de hand van regels die in de les worden behandeld.
Trek voor deze les 1 uur uit. Laat leerlingen in gorpen van drie de opdracht doen.
Zorg ervoor dat de leerlingen de geschiedeniscanon kunnen raadplegen. Die is te vinden op https://www.entoen.nu/. Via deze webpagina kun je doorklikken naar de Canonkalender op https://www.entoen.nu/nl/page/363/canonkalender?month=02&day=01 of ga als alternatief naar de kalender van CMO (http://www.cmo.nl/index.php/kalender). Handig om te weten of er op de dag waarop je deze les wilt gebruiken iets is gebeurd in Nederland op die dag.
Plan van aanpak
Deel de klas in groepen van drie in. De leerlingen lezen de bronnen. Per groep mogen ze die onder elkaar verdelen. Trek voor het lezen 30 minuten uit. Daarna kiezen de groepen een onderwerp
Hebben ze een onderwerp gekozen, dan ontwerpen ze de munt rond dit onderwerp en schrijven er een verhaal van ongeveer 100 woorden bij. Ruim hiervoor 20 minuten in.
Als iedereen klaar is, haalt u de ontwerpen op en bespreekt ze..
Deze opdracht sluit aan bij:
- kerndoel 54: De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.
- kerndoel 55: De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
- kerndoel 56: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.
- De leerlingen kunnen uitleggen waarom ieder land dat de euro heeft ingevoerd als betaalmiddel en zelf euromunten slaat en uitgeeft eigen herdenkingsmunten van 2 euro msg uitgeven en dat ook doen.
- De leerlingen hebben gezien dat niet alle landen die de euro hebben ingevoerd, ook bij de EU horen en kunnen er enkele noemen.
- De leerlingen hebben zelf ervaren hoe het is om voor hun land een herdenkingsmunt van 2 euro te ontwerpen.
De leerlingen hebben de opdracht prima afgerond als het ze gelukt is om:
- een onderwerp te kiezen voor de herdenkingsmunt dat aansluit bij de geschiedenis en identiteit van hun land;
- duidelijk hebben gemaakt waarom ze juist dat onderwerp voor hun herdenkingsmunt hebben gekozen;
- het ontwerp het gekozen onderwerp duidelijk doet uitkomen op hun munt zodat mensen die deze munt in handen krijgen, meteen zien wat er op die munt herdacht wordt.
- het ontwerp voldoet aan alle eisen die de EU eraan stelt.