Veel internetgebruikers downloaden met hun computer, smartphone of tablet muziek, films en software zonder ervoor te betalen. Niet alleen is het gratis, ook is het gemakkelijker en sneller dan om die spullen in een winkel te halen. Downloaden is ook goedkoper dan een abonnement nemen op een streamingsdienst waar je voor een vast bedrag per maand naar films en Tv-programma’s kunt kijken of naar muziek kunt luisteren.
Maar mag dat gratis downloaden altijd? Is het dan nooit stelen van de makers van die films, die muziek en die software? Of zijn er regels die bepalen wanneer je wel of niet zomaar gratis mag downloaden? En als er van die regels zijn, wat voor straf kun je krijgen als je die regels overtreedt en daarmee aan internetpiraterij doet?
Over deze vraag gaan jullie met elkaar in debat. De stelling waarover je samen met je klasgenoten debatteert is: downloaden is diefstal.
Voor deze les trekt je juf of meester 1 lesuur uit.
- Eerst kijk je naar enkele begrippen en bekijk je de video.
- Lees daarna de overige bronnen. Dat doe je alleen en je krijgt er 40 minuten de tijd voor.
- Daarna doen jullie samen met je juf of meester het radioprogramma Stand.nl na. Hier trekt je juf of meester 10 minuten voor uit, maar het mag ook een beetje uitlopen.
Het programma Stand.nl gaat zo:
- Je juf of meester is de presentator van het programma. Zij of hij leidt dit programma en voert samen met een of twee gasten een debat met luisteraars
- Jullie wijzen na het lezen van de bronnen twee leerlingen aan die als gast meedoen. De ene gast is het eens met de stelling, de andere is het oneens met de stelling.
- Eerst leidt je juf of meester het programma in en noemt de stelling waar jullie over gaan debatteren..
- Daarna leggen de twee gasten hun standpunt over downloaden toe.
- Vervolgens mogen de andere leerlingen vragen stellen aan de gasten en opmerkingen maken over wat de gasten verteld hebben. Maak er een leuk debat van.
- Na het programma vraagt je juf of meester wie het eens is met de stelling en wie het oneens is met de stelling. Zij of hij zet de uitslag van die stemming op het bord.
Veel plezier!
Downloaden: het overhalen naar je eigen computer, smartphone of tablet (kopiëren) van bestanden die op internet staan.
Uploaden: je eigen bestanden op internet aanbieden, zodat deze door anderen gedownload kunnen worden.
Illegaal: wat volgens de wet niet mag.
Legaal: wat volgens de wet wel mag.
Commercieel: er wordt geld mee verdiend.
Kijk naar een korte uitleg wat auteursrechten zijn in de film ‘3 – Wat is er allemaal beschermd door het auteursrecht’:
Veel burgers in Nederland en andere EU-landen downloaden wel eens films of muziek van internet. Soms is daarbij sprake van internetpiraterij als dat op illegale wijze gebeurt, namelijk als de gedownloade muziek of film van een illegale website komt. Een illegale website is een website die zonder toestemming van de artiest of de acteur en mediabedrijf films of muziek aanbiedt. Alleen de website verdient eraan, vaak door er veel reclame bij te zetten. De artiest of de acteur en de uitgeverij die de film of de muziek hebben uitgegeven, verdienen er niets aan. Wel is het zo dat onbekende artiesten er bekender door worden.
Software (computerprogramma's en spelletjes) mag je in geen enkel land downloaden tenzij het gratis wordt aangeboden (als freeware of shareware, proefversies van software dat nog in de verkoop moet gaan).
Volgens een studie uitgevoerd door het Instituut voor Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam deden tussen 2015 en 2018 steeds minder mensen aan internetpiraterij en kochten steeds meer mensen legale muziek of films. Bij die studie werden internetgebruikers ondervraagd in Nederland, Duitsland, Spanje, Polen, Frankrijk, Zweden (en bij het Verenigd Koninkrijk en ook in vijf Aziatische) landen).
Toen bleek dat internetpiraterij in Duitsland iets was toegenomen en in de andere Europese landen was afgenomen. In Nederland deed in 2017 ongeveer een op de drie internetgebruikers wel eens aan internetpiraterij. Hiermee scoorde Nederland samen met het Verenigd Koninkrijk het laagst van de onderzochte landen.
Volgens de onderzoekers daalde het aantal internetpiraten omdat goedkope streamingsdiensten als Spotify en Netflix beschikbaar kwamen.
Naar: ‘Europeanen downloaden steeds minder’ in NRC Handelsblad van 31 juli 2018 en op https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/31/europeanen-downloaden-steeds-minder-a1611721
Vanaf 2014 is het in Nederland verboden om films, muziek en andere bestanden te downloaden waar auteursrechten op rusten. Althans, je mag er een kopie voor jezelf van maken, maar je mag niet nog meer kopieën maken en die aan anderen geven of verkopen.
Verder is het illegaal software, muziek en films te uploaden. Soms ben je ongemerkt aan het uploaden. Als je bijvoorbeeld met Kazaa of Emule of Utorrent download, dan ben je tegelijkertijd aan het uploaden wat je al binnen hebt. Deze peer-to-peer-programma's (van de ene computer naar de andere) mogen dus niet.
Bij sommige andere programma’s kun je het uploaden uitzetten.
Naar: ‘Dit moet je allemaal weten over het Nederlands downloadverbod’ op https://www.nu.nl/tech/5975701/dit-moet-je-allemaal-weten-over-het-nederlandse-downloadverbod.html
Verboden en strafbaar is ook:
- Gedownloade muziek of films op een dvd of cd zetten en deze verkopen.
- Muziek of films op je site zetten. Ook al heb je die eerlijk gekocht.
- Links naar illegale zaken op je site zetten.
- Games en commerciële software downloaden.
Wie toch betrapt wordt op internetpiraterij, loopt kans een (flink) bedrag te moeten betalen aan de uitgever en de personen die he hebt gedupeerd. Je kunt er voor de rechter voor worden gedaagd.
Er zijn een stel redenen om niet te downloaden:
Steeds meer mensen kunnen altijd online zijn. Dan is downloaden vaak niet meer nodig. Muziek en filmpjes (youtube) zijn dan steeds makkelijk bereikbaar en af te spelen zonder een kopie voor jezelf te maken. Wel moet je er rekening mee houden dat YouTube films meestal beginnen met reclame en dat middenin langere YouTube films reclamespotjes zitten.
Bij downloaden van illegale sites is de kans groot dat er een virus op je computer komt. Daardoor kun je bestanden op je computer kwijtraken of kan iemand anders jouw bestanden lezen en bewerken. Dat laatste is niet goed voor je privacy (persoonlijke levenssfeer).
Een virus op je computer?
Vaak is de gedownloade muziek of film van mindere kwaliteit dan het origineel. De mp3-kwaliteit is minder dan de originele cd-kwaliteit en de films zijn niet zo goed als op de gekochte dvd.
Het geeft een fijn gevoel het origineel te hebben in plaats van een illegale kopie.
De beleving in de bioscoop is heel anders (beter beeld en geluid, sfeer) dan thuis op een klein scherm.
Als je een originele dvd of cd koopt, krijg je er vaak iets extra’s bij. Bonustracks bijvoorbeeld.
Je kunt altijd ook nog gewoon, zoals vroeger jouw ouders deden, naar radio en tv luisteren/kijken.
Als je een tv-programma gemist hebt, kun je dat via online diensten als ‘uitzending gemist’ bekijken of, na verloop van tijd, op Youtube.
Je benadeelt auteurs, artiesten, mediabedrijven en winkels als je illegaal downloadt.
Er zijn ook redenen om wel te downloaden:
Veel mensen kunnen de originele dvd of cd niet betalen, of vinden deze te duur.
Veel mensen kijken eerst naar hun gedownloade film. Als ze de film leuk vinden gaan ze hem in de bioscoop bekijken.
Veel mensen luisteren eerst naar een illegale cd van een artiest voordat ze het origineel kopen of naar een concert gaan.
De artiest wordt dan niet benadeeld.
Je kunt films, series en muziekcd’s downloaden, die nog niet in Nederland verkrijgbaar zijn of worden uitgezonden.
Als je een muziekbestand van internet downloadt, blijft dat bestand gewoon op zijn plaats. Je maakt er alleen een kopie van. Tenzij je voor die kopie moet betalen, verdienen de maker en de uitgever van het bestand er niets aan. Het verschil met het stelen van een CD of DVD uit een winkel is, dat dan de CD of de DVD uit de winkel verdwijnt. In dit geval kun je spreken van diefstal. De maker en de uitgever van de muziek of de film op het schijfje verdient er dan niets aan.
Downloaden is zoiets als een winkel binnenlopen, een kopie van een CD of DVD maken en dan de winkel verlaten zonder te betalen. De CD of de DVD blijft in de winkel. Maar ook dan benadeel je de maker en de uitgever van de muziek of de film die je het gekopieerd. Als je het zo bekijkt, dan kun je dit diefstal noemen. Dat zullen de maker en de uitgever zeker doen.
De Verenigde Staten en de Europese Unie wilden samen paal en perk stellen aan het illegaal downloaden en strenge straffen geven aan mensen die erop betrapt worden. Samen stelden ze hiervoor het ACTA-verdrag op. In dat verdrag stond onder meer dat als je drie keer betrapt wordt, je de rest van je leven geen toegang meer zal hebben op tot internet.
Het verdrag werd echter in 2012 door de EU verworpen en is dus helemaal niet doorgegaan. De EU wilde illegaal downloaden alleen bestraffen door mensen die erop betrapt worden, een tijd land langzaam internet te geven. Alleen na een goed onderzoek zouden zware overtreders gestraft worden met afsluiting.
Veel mensen in de EU vinden dat met deze regels de privacy geschonden wordt. Om na te gaan of iedereen zich aan die regels houdt, let men erop wat internetgebruikers online allemaal doen.. Technisch kan dat wel, maar het kost veel geld om dat te doen.
De EU wil illegaal downloaden ook tegengaan door de mensen er op te wijzen dat illegaal downloaden een misdrijf is.
In 2014 heeft Nederland het illegale downloaden verboden nadat het Hof van Justitie van de EU Nederland hiertoe had opgeroepen.
Het Hof van Justitie
Producenten van films, muziek, Tv-programma’s en software klagen dat ze inkomsten mislopen doordat mensen hun producten via internet verkrijgen zonder ervoor te betalen. Soms gaat deze internetpiraterij verder dan dat; gebruikers van internet bieden illegale kopieën van films, muziek en software gratis aan andere internetters aan door die kopieën te uploaden. .Met deze les stelt u de leerlingen in staat om zelf te bepalen wanneer het gratis downloaden van films, TV-programma’s, muziek en software toegestaan moet zijn en wanneer niet.
Voor deze les trekt u 1 lesuur uit, maar als er behoefte aan is, kunt u wat extra tijd inruimen voor het klassikale gedeelte van de les.
Plan van aanpak
- U laat de leerlingen eerst kijken naar de begrippen en de video beijken. Laat daarna de leerlingen de bronnen individueel lezen. Ruim er 40 minuten voor in .
- Daarna houdt u met de klas een debat zoals dat gevoerd wordt tijdens een uitzending van het radioprogramma Stand.nl. Trek voor deze activiteit 20 minuten uit, maar als blijkt dat de leerlingen meer tijd nodig hebben, laat u het debat enkele minuten langer duren.
- De stelling waarover gedebatteerd wordt is: "Downloaden is diefstal."
- Stand.nl is op maandag t/m vrijdag tussen09,00 en 10,00 te beluisteren op NPO Radio1. De presentator leidt dit programma en voert samen met een of twee gasten een debat met luisteraars. U speelt in de klas de rol van presentator. Voordat u ermee begint, vraagt u twee leerlingen om als gast op te treden. U laat de ene gast vertellen waarom die het eens is met de stelling en de andere waarom die het oneens is met de stelling.
- Daarna geeft u een korte inleiding op het programma en vertelt over welke stelling het programma zal gaan.
- Dan laat u de twee gasten hun standpunt over de stelling uitleggen.
- Vervolgens geeft u de andere leerlingen de gelegenheid om vragen aan de gasten te stellen en opmerkingen te maken over wat de gasten verteld hebben.
- U sluit het programma af met een stemming. Vraag aan de leerlingen of zij het zelf eens of oneens zijn et de stelling en houd het aantal eens- en oneens-stemmen bij. De uitslag zet u op het bord.
Twee tips:
- Luister via de website van NPO Radio 1 naar een uitzending van Stand.nl als u dat programma nog niet goed kent.
- Neem het programma de klas op en zet het online.
De opdracht sluit aan bij het volgende kerndoel:
- Kerndoel 38: De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met [diversiteit binnen de samenleving].
- De leerlingen weten wat up- en downloaden is.
- De leerlingen weten wat wel en niet mag op het gebied van downloaden en uploaden.
- De leerlingen weten in grote lijnen welke regels de EU en Nederland hebben opgesteld en handhaven inzake uploaden en downloaden.
- De leerlingen kunnen aangeven waarom downloaden gevaarlijk kan zijn voor hun computer, smartphone of tablet en voor hun privacy.
De leerlingen hebben deze opdracht goed uitgevoerd als ze:
- allemaal actief en enthousiast hebben meegewerkt aan het debat;
- aan de hand van de in de les aangeboden informatie een duidelijk standpunt hebben ingenomen over de vraag in hoeverre downloaden internetpiraterij is;
- dat standpunt met goede argumenten kunnen onderbouwen;
- respect hebben getoond voor elkaars standpunten tijdens het debat.