Burgeroorlog
In 1936 vinden er verkiezingen plaats in Spanje en er komt een linkse regering aan de macht. Basken in Noord-Spanje stichten een eigen staat. In het Spaanse leger zijn verschillende officieren die niet erg gelukkig zijn met de uitkomst van de verkiezingen. Onder leiding van Francisco Franco (1892-1975) proberen ze de regering omver te werpen. Ze voeren een rechtse beweging aan, de Nationalisten. Er breekt een burgeroorlog uit in Spanje. Die gaat tussen Nationalisten en aanhangers van de regering, de Republikeinen. Deze oorlog duurt tot 1939.
De Nationalisten krijgen hulp van Duitsland, waar Hitler aan de macht is, en van Italië, waar Mussolini de baas is. De Baskische regering kiest partij voor de Republikeinen. De Republikeinen krijgen hulp van de Sovjet-Unie en van mensen uit heel Europa.
In maart 1937 rukken de Nationalisten in het noorden van Spanje op. Ze hebben de Baskische staat omsingeld. Generaal Mola, de bevelhebber van de Nationalisten, eist dat de Basken zich overgeven. Hij dreigt met zijn troepen de hele staat met de grond gelijk te maken. De Basken weigeren zich over te geven. De Nationalisten vallen de Baskische staat binnen. Duitse vliegtuigen bombarderen enkele dorpen en kleine steden in het gebied.
Bombardement op Guernica
26 april 1937. Het is druk in Guernica, een Baskische stad niet ver van Bilbao, want het is markt. Vroeg in de middag beginnen sirenes te huilen. Luchtalarm! Niet lang daarna verschijnen de eerste vliegtuigen boven de stad. Ze zijn van Duitse makelij en hebben een Duitse bemanning. Ze werpen bommen af, waaronder ook brandbommen. Overal breekt brand uit. Na de eerste aanval volgen er meer. Pas na 3 uur en een kwartier is het voorbij. Dan staat het grootste deel van de stad in brand en zijn 1500 mensen omgekomen.
Guernica wordt wereldnieuws
In de loop van de avond bezoekt de journalist George Steer de plek des onheils. Hij werkt voor de Britse krant The Times en doet verslag van de burgeroorlog. Hij schrijft een artikel over wat hij aantreft in Guernica. Hij noemt het bombardement een gruwelijke misdaad. Want, zegt hij, voor het eerst hebben bevelhebbers doelbewust weerloze burgers aangevallen.
Het artikel verschijnt in The Times. Groot-Brittannië is ontzet. Kranten in andere landen in Europa en in de VS plaatsen het artikel ook. Ook daar veroorzaakt het nieuws een grote schok. Guernica wordt wereldnieuws.