Deze les laat leerlingen zien waarom sommige mensen zich tijdelijk of voor altijd bepaalde genoegens ontzeggen, die te maken hebben met eten en drinken. Vaak heeft het te maken met godsdienstige tradities en gebruiken, maar dat is lang niet altijd het geval. Hoe dat zit, laat u in deze les uitzoeken.
Voor deze les trekt u 1 uur uit.
U laat elke leerling de tekst ‘Wat doen de VN?’ lezen. Geef ze er 10 minuten de tijd voor. Daarna laat u de leerlingen in groepen aan de opdracht werken. Voor dit groepswerk trekt u 30 minuten uit.
Deel de klas in zeven groepen in. U laat iedere groep een van de zeven bronnen lezen. Let er wel op dat elke tekst aan bod komt. Aan de hand van de gekozen tekst schrijft iedere groep de antwoorden op bij de volgende onderzoeksvragen:
- Is er bij het afzien van eten sprake van vasten of van zich aan bepaalde regels houden of van allebei?
- Waarom zien mensen af van voedsel, volgens de tekst die je gelezen hebt?
Na dit groepswerk houdt u met de leerlingen een klassengesprek van 20 minuten. Vraag iedere groep wat voor antwoorden ze hebben gegeven op de twee onderzoeksvragen. Daarna gaan u samen met de leerlingen na, of er redenen zijn om af te zien van eten, waar iedereen het mee eens kan zijn, of je nou godsdienstig bent of niet
Uitwerking:
Christendom:
Vooral rooms-katholieken doen aan vasten, meestal tijdens de Veertigdagentijd.
Motieven: Op die manier komen ze dichter bij God. Het is een middel om tot bezinning te komen. Door te vasten laten christenen zien dat ze gehoorzaam zijn aan God.
Jodendom:
Vasten doen joden maar een dag per jaar, tijdens Jom Kipoer.
Verder houden ze zich aan allerlei spijswetten, die terug te vinden zijn in de heilige boeken van de Thora (De Thora is gelijk aan de eerste 5 boeken van het Oude Testament).
Motieven: Door zich aan spijswetten uit de Thora te houden, laten joden zien dat ze trouw en gehoorzaam zijn aan God.
Islam:
Deze godsdienst heeft ook een traditie van vasten. Moslims moeten zich aan allerlei spijswetten houden.
Motieven: Door te vasten komen ze dichter bij God. Het maakt het makkelijker om zich in te leven in de positie van mensen die arm zijn en die daardoor niet voldoende kunnen eten om gezond te blijven. Het is een oefening in zelfdiscipline, omdat je iedere dag lange tijd afziet van allerlei genoegens. Door te vasten en door zich aan spijswetten te houden, laten moslims zien dat ze trouw en gehoorzaam zijn aan God.
Hindoeïsme:
Er is sprake van vasten, soms als onderdeel van een hindoefeest, maar ook als hindoes er zelf behoefte aan hebben. Er is ook sprake van een spijswet die vlees eten taboe maakt.
Motieven: Vasten is een middel om geld uit te sparen voor hulp aan armen. tot bezinning te komen. Hindoes kiezen er vaak voor om geen vlees te eten omdat het voorkomt dat dieren slecht worden behandeld en gedood worden. Dit past bij de leer van de geweldloosheid. Hongerstaking is een vorm van vasten, die ingezet kan worden om bepaalde politieke of maatschappelijke doelen te bereiken.
Boeddhisme:
Boeddhisten doen aan vasten. Bij boeddhisten is er ook sprake van een spijswet die het eten van vlees taboe maakt. Sommige boeddhisten wijzen ook het nuttigen van alcoholische dranken af.
Motieven: Vasten is een middel om tot bezinning te komen en om beter te kunnen mediteren. Geen vlees eten helpt mee om de eeuwige staat van gelukzaligheid te bereiken, die Nirwana genoemd wordt. In deze staat heb je geen verlangens meer, en ook geen pijn meer om geleden verliezen. Sommige boeddhisten drinken geen alcohol om helderder te kunnen nadenken.
Vegetariërs en veganisten:
Er is geen sprake van vasten, wel van het zich houden aan bepaalde regels.
Motieven: Er is voor iedereen meer eten en schoon drinkwater ter beschikking. Het voorkomt dat dieren slecht worden behandeld en gedood worden. Het helpt milieu minder te belasten, waardoor de gezondheid van mensen minder in gevaar komt. Ten slotte wordt er minder beslag gelegd op natuurgebieden omwille van de landbouw.
Gezond(er) eten:
Er is geen sprake van vasten, wel het zich houden aan bepaalde regels.
Motieven: Het helpt overgewicht te voorkomen of te verminderen, waardoor je minder kans loopt op gezondheidsklachten, zoals (te) hoge bloeddruk.
Deze les past bij:
- Kerndoel 34: De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.
- Kerndoel 38: De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen.