Mijnen: kosten van opruimen


Een landmijn is een explosieve lading die vlak onder de oppervlakte in de grond is geplaatst. Ze worden ingezet om soldaten of tanks en andere legervoertuigen van de vijand uit te schakelen. Maar niet alle landmijnen die tijdens een oorlog gelegd worden, gaan af tijdens de oorlog. De landmijnen die na de oorlog nog in de grond zitten, vormen een gevaar voor burgers die op of bij plekken wonen waar landmijnen zijn gelegd.

landmijninzand

Daardoor worden deze plekken ongeschikt om er landbouw op te bedrijven, op te bouwen of om er wegen en andere voorzieningen op aan te leggen. Daarom sporen specialisten op deze plekken landmijnen op en maken die onschadelijk.

Maar dat kost veel tijd en geld, meer dan het heeft gekost om de landmijnen te leggen.

 

Titel met een hoofdletter



opdrachtWaarom is dat zo? Wie betaalt de kosten van het opsporen en onschadelijk maken van niet-ontplofte landmijnen die na een oorlog in de grond zijn blijven zitten? En hoe helpen de Verenigde Naties om dit probleem aan te pakken en te voorkomen dat er in toekomstige oorlogen landmijnen worden gelegd?

Houd met iemand een interview of maak een podcast waarin je de antwoorden op deze vragen verwerkt. Kies daarbij uit de volgende invalshoeken:

  • De vervuiler (oorlogvoerende partij die landmijnen legt) betaalt.
  • Mijnenruimen is investeren.
  • Voorkomen is beter dan genezen (op gebied van gezondheid).
  • Voorkomen is beter dan ruimen (op gebied van economie).

Maak het interview of de podcast niet langer dan enkele minuten, want de aandacht verslapt snel.

 



werkinuitvoeringeenuurVoor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd.

Deze opdracht bestaat uit twee delen:

  1. Een bron lezen. Daar krijg je 10 minuten de tijd voor.
  2. Het houden van een interview of het maken van de podcast. Daar trek je de rest van de tijd voor uit.

Eerst lees je zelfstandig de bron ‘Wat je moet weten’. Daarna deelt je leerkracht de klas in in vier groepen.

Verdeel de overige bronnen onder elkaar in je groep en lees de bron of bronnen die je hebt uitgekozen.

Kies een van de vier invalshoeken onder ‘Opdracht’ voor je interview of podcast.

Laat zodra je klaar bent je het interview of de podcast horen aan je leerkracht.

 



Een landmijn is een explosieve lading die vlak onder de oppervlakte in de grond is geplaatst. Er zijn twee soorten landmijnen:

  • de antipersoonsmijn, bedoeld om oprukkende vijandelijke soldaten, buiten gevecht te stellen. Een soldaat die op een antipersoonsmijn stapt, raakt gewond of wordt gedood en kan daardoor niet meer vechten.
  • de antivoertuig- of antitankmijn, bedoeld om een tank of een ander legervoertuig op te blazen. Dit soort landmijnen gaat af als een voertuig er overheen rijdt.
    antitankmijnEen antitankmijn

Landmijnen worden onder meer gelegd om de volgende redenen:

  • Landmijnen zijn goedkoop in aanschaf en gebruik. In 2010 kostte het maken, naar een oorlogsgebied vervoeren en daar plaatsen van een landmijn tussen de 3 en 15 euro.
  • Ze werken altijd, ook als het slecht weer is en bij slecht zicht. 
  • Ze houden de vijand weg van plekken waar ze zijn gelegd.
  • Het is geen ingewikkelde klus om landmijnen te leggen, zelfs kinderen kunnen het. Ook is het eenvoudig om snel grote aantallen landmijnen te leggen als je ze vanuit een vliegtuig of helikopter afwerpt.
  • Je loopt zelf geen gevaar bij het leggen van landmijnen. Je kunt in alle rust een landmijn neerleggen als de vijand nog niet in zicht is en je dan uit de voeten maken.

Maar niet alle landmijnen gaan af tijdens de oorlog waarin ze zijn ingezet. Daardoor blijven plekken waar tijdens de oorlog landmijnen zijn gelegd, gevaarlijk om te betreden nadat de oorlog is afgelopen. Landmijnen blijven zo slachtoffers maken en vrijwel altijd zijn dat burgers. Dat blijft zo totdat alle landmijnen zijn opgespoord en onschadelijk gemaakt. Deze klus kan weken of zelfs maanden duren en het duurt soms jaren voordat men ermee begint. Hierdoor worden wereldwijd meer burgers dan soldaten het slachtoffer van landmijnen.

 



Oorlogen eisen steeds meer slachtoffers onder de burgerbevolking. In de Eerste Wereldoorlog vormden burgers slechts vijftien procent van de slachtoffers, in de Tweede Wereldoorlog was dit percentage al gestegen tot 65.

Tegenwoordig bestaat meer dan negentig procent van de oorlogsslachtoffers uit burgers. Dat komt onder andere door het gebruik van andere wapens zoals anti-personeelsmijnen. Landmijnen maken geen onderscheid tussen de voet van een soldaat en die van een spelend kind of een boer op weg naar zijn akker.

kindverliesbeen

En landmijnen trekken zich niets aan van een wapenstilstand of vredesbesluit. Tientallen jaren nadat ze zijn gelegd - als de oorlog allang is afgelopen - kunnen ze nog steeds hun vernietigende werk doen. Daarom wordt de anti-personeelsmijn ook wel een massavernietigingswapen op de lange termijn genoemd.

In de afgelopen jaren heeft de landmijn een aanzienlijke technologische ontwikkeling doorgemaakt. Door de ontwikkeling van kunststofmijnen en mijnen met een minimum aan metalen onderdelen, zijn ze goedkoper, betrouwbaarder en duurzamer geworden. Bovendien zijn ze moeilijker te ontdekken en onschadelijk te maken. Met behulp van helikopters en vliegtuigen kunnen duizenden mijnen binnen enkele minuten over een groot gebied worden verspreid. Van mijnen die op deze manier zijn gelegd, kan onmogelijk de precieze locatie worden bijgehouden. Daardoor zijn ze later des te moeilijker terug te vinden.

Landmijnen zijn eenvoudig en goedkoop te maken. De meeste mijnen kosten tussen de drie en de vijftien euro. Daarom worden ze door steeds meer landen (ook ontwikkelingslanden) geproduceerd en verkocht.

 



Jaarlijks brengt de International Campaign to Ban Landmines, ICBL een rapport uit aan de Verenigde Naties. In dit rapport kun je lezen hoeveel landmijnen er ongeveer zijn wereldwijd, in welke landen de meeste landmijnen liggen, wat er is bereikt bij het ruimen van landmijnen en hoeveel dat ruimen heeft gekost. Ook houdt de ICBL elk jaar bij hoeveel mensen het slachtoffer zijn geworden van landmijnen.

Het probleem dat het ICBL elk jaar op die manier in kaart brengt is kolossaal. Er liggen wereldwijd tientallen miljoenen landmijnen verstopt in landen als Colombia, Afghanistan, Bosnië-Hercegovina en Angola, allemaal landen waar kort of langer geleden oorlog is gevoerd.

Ook worden jaarlijks duizenden burgers het slachtoffer van landmijnen. Die mensen vinden de dood of lopen zwaar, vaak blijvend letsel op.

Blauwhelmen van de VN (zie de bron ‘Wat doen de VN?’) en bedrijven als het Britse MAG zijn in touw om landmijnen te ruimen.

Daar staat tegenover dat enkele landen nog steeds landmijnen maken en in voorraad houden. In 2020 waren er wereldwijd rond 50 miljoen antipersoonsmijnen in voorraad. Ook worden er in deze tijd nog steeds landmijnen geëxporteerd en ingezet tijd oorlogen.

Wil je er meer over de ICBL lezen? Kijk dan op ICBL- International Campaign to Ban Landmines.
Meer weten over het Britse MAG? Kijk dan hier MAG.

Op de wereldkaart hieronder is te zien in welke landen de meeste landmijnen liggen.

landmijnenwereldkaartLanden met meer dan 100 slachtoffers van mijnen 

 



Wereldwijd kost het opsporen en onschadelijk maken van landmijnen en het vernietigen van voorraden landmijnen enkele honderden miljoenen euro's. Dit is te lezen in de jaarlijkse rapporten van de ICBL. In 2009 bijvoorbeeld werd er 324 miljoen euro aan besteed en in 2010 470 miljoen euro. In dat jaar had de wereld mijnenvelden met een gezamenlijk oppervlak van ruim 200.000 vierkante kilometer. Dat is zes keer het oppervlak van Nederland. Allemaal terrein dat niet te gebruiken is voor landbouw of de bouw van woningen, kantoren en fabrieken en de aanleg van wegen en spoorlijnen. Toen kostte het één euro om één vierkante meter landmijnvrij te maken. Laten we aannemen dat op moment van schrijven de kosten van het mijnenruimen niet hoger of lager zijn geworden en dat er  200.000 vierkante kilometer aan mijnenvelden zijn, dan zou het in totaal 200 miljard euro kosten om alle mijnenvelden helemaal op te ruimen!

opruimen

Laten we aannemen dat er op die 200.000 vierkante kilometer terrein 50 miljoen landmijnen liggen. Dan zou het opsporen en ruimen van al die landmijnen 4.000 euro per landmijn kosten. Ter vergelijking: het heeft per stuk enkele euro's gekost om al die landmijnen te leggen.

Hoe hoog de kosten van het ruimen van landmijnen ook zijn, ze verdienen zich op den duur terug naarmate meer mensen hun brood kunnen verdienen op plekken die landmijnvrij zijn gemaakt.

 



Er is nog een andere manier waarop de kosten van het ruimen van landmijnen zich terugverdienen. Dat zie je in onderstaande bron:

eenbeenvan12000Een wel heel bijzonder project is opgezet door Morten Traavik, een kunstenaar uit Noorwegen. Hij zag met eigen ogen dat vrouwen die door een landmijn gehandicapt zijn geraakt vaak alleen komen te staan. Met zijn project vraagt Traavik aandacht voor dit probleem. Zijn project is de verkiezing van de 'Miss Landmijn Van Het Jaar'.

In 2008 waren er twee winnaressen: een winnares die door een jury was aangewezen en een winnares die via internet door het publiek was aangewezen. In 2008 werden de verkiezingen in Angola gehouden.

In 2009 wilde Traavik de verkiezingen in Cambodja houden, maar de Cambodjaanse regering stak daar op het laatste moment een stokje voor. Uiteindelijk zijn de verkiezingen er wel gehouden, maar in het geniep en op een geheime locatie. Dat was ook de laatste keer.

De eerste prijs was een op maat gemaakt kunstbeen van titanium (ter waarde van 12.000 euro) en 800 euro voor een opleiding naar eigen keuze. Er was kritiek op de verkiezingen, veel mensen vonden het maar een rare bedoening. Maar Traavik kreeg veel aandacht voor landmijnen en de problemen van vrouwen die er slachtoffer van zijn geworden. Daar was het hem om te doen.

Een kunstbeen van titanium is vrij bijzonder. De meeste slachtoffers krijgen een goedkoper kunstbeen, ze zijn er al vanaf 50 euro (volgens de Belgische organisatie Handicap International). Maar voor iemand in een ontwikkelingsland is 50 euro veel geld. Bovendien kunnen vooral in ontwikkelingslanden mensen die verminkt zijn geraakt moeilijk of helemaal niet aan de kost komen. Tel daarbij op de kosten van verpleging en andere zorg voor deze slachtoffers. Dan zie je  waarom geld dat aan mijnen ruimen wordt besteed zich meer terugverdient naarmate dankzij het mijnen ruimen minder mensen het slachtoffer worden van een landmijn.

 



Mijnen ruimen kost niet alleen geld, maar verschaft ook werk en inkomsten voor mensen die in de buurt van een mijnenveld wonen. Een voorbeeld:

In het jaarverslag van het Actiefonds Mijnen Ruimen uit 2009 is onder meer te lezen over de steun aan een project van HALO in Cambodja. HALO is een Britse organisatie, gespecialiseerd in het ruimen van mijnen. Het artikel geeft een mooi overzicht van de verscheidenheid aan onkosten bij het ruimen van mijnen. Bedenk ook dat het ruimen van mijnen werkgelegenheid biedt. In sommige gebieden is het zelfs de enige kans op betaald werk! Het project hieronder heeft 13 Cambodjanen vier maanden werk bezorgd, vier maanden aan inkomen.

kosten

Steun aan HALO    
Opslagruimte explosieven  € 1.107,--
Opslagruimte materieel                   €    559,--
Medische voorzieningen                     €      76,--
Voedsel en water                               €      76,--
Brandstof en smeermiddelen           € 1.881,--
Voertuig onderhoud en onderdelen    €    915,--
Onderhoud materieel                        €    153,--
Technische ondersteuning                 €    407,--
Communicatie                                   €      64,--
Dataverwerking                               €    127,--
Huisvesting                                      €    127,--
Onderhoud gebouw                           €    102,--
Kosten geldovermakingen                    €      25,--
Reiskosten binnen Cambodja              €    102,--
Salaris 10 Lokale mijnenruimers      € 6.712,--
Salaris 3 ondersteunende stafleden  € 2.319,--
Verzekering alle stafleden                    €    248,--
Administratie opslag 0,0 %                       €        0,--
TOTALE PROJECT (4 maanden)        €14.873,--

 

 


 
De Verenigde Naties streven ernaar om landmijnen de wereld uit te helpen. Enerzijds helpen ze bij het ruimen van landmijnen, anderzijds proberen ze te voorkomen dat er tijdens oorlogen nieuwe landmijnen worden gelegd.

De Verenigde Naties bekostigen het ruimen van landmijnen, hulp aan slachtoffers van landmijnen en het geven van voorlichting over landmijnen aan mensen die gevaar lopen door dit soort wapens. Bij dit alles helpen blauwhelmen mee. Dat zijn soldaten die door landen aan de Verenigde Naties zijn geleverd om de vrede te helpen bewaren in gebieden waar kort tevoren een oorlog is beëindigd.

un

In 1997 hebben de Verenigde Naties een verdrag aangenomen dat landen verbiedt om landmijnen gericht tegen personen te produceren, te verhandelen en te gebruiken. In dit verdrag staat ook dat landen die het hebben ondertekend, hun voorraden landmijnen en hun mijnenvelden moeten opruimen. Elk jaar vraagt de VN een rapport over de vorderingen die hierin zijn gemaakt. Enkele landmijnen-producerende landen hebben inmiddels hun productie en verkoop gestaakt Ook Nederland heeft dit verdrag getekend.

In 2015 hebben de Verenigde Naties zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen opgesteld die in 2030 moeten zijn gehaald. Hiervan luidt ontwikkelingsdoel 16:

Bevorder vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie voor iedereen en creëer op alle niveaus doeltreffende, verantwoordelijke en open instellingen.

Hiervan luidt artikel 16.4: tegen 2030 ongewettigde, financiële en wapenstromen aanzienlijk inperken, het herstel en de teruggave van gestolen goederen versterken en alle vormen van georganiseerde misdaad bestrijden.

Onder de inperking van wapenstromen valt ook de inperking van handel in landmijnen.

Ten slotte hebben de Verenigde Naties 4 april uitgeroepen tot Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen.

 


 
Deze les laat zien dat:

  • het weinig tijd en geld kost om landmijnen te leggen maar des te meer tijd en geld om ze te ruimen;
  • hoe hoog de kosten van het ruimen van landmijnen ook mogen zijn, de baten ervan er niet voor onderdoen, en
  • waarom de Verenigde Naties landmijnen en de inzet hiervan als wapen de wereld uit proberen te helpen.


Plan van aanpak
:
Voor de opdracht in deze les trekt u 1 uur uit.

De opdracht bestaat uit twee delen:

  1. Een bron lezen. Daar krijgen ze 10 minuten de tijd voor
  2. Het houden van een interview of het maken van de podcast. Geef hen de rest van de tijd voor.

Eerst laat u de leerlingen individueel de bron ‘Wat je moet weten’ lezen.

Daarna deelt u de klas in vier groepen in.

Van elke groep lezen de leerlingen de overige bronnen. Vertel hen wel eerst dat ze het beste deze bronnen eerst onder elkaar kunnen verdelen.

Daarna kiest elke groep een van de vier invalshoeken (zie ‘Opdracht’) voor het houden van een interview of het maken van een podcast over landmijnen. Let er wel op dat alle invalshoeken aan bod komen. De invalshoeken zijn:

  • De vervuiler (oorlogvoerende partij die landmijnen legt) betaalt.
  • Mijnenruimen is investeren.
  • Voorkomen is beter dan genezen (op gebied van gezondheid).
  • Voorkomen is beter dan ruimen (op gebied van economie).

Iedere groep houdt zijn interview of maakt zijn podcast.

Als iedereen klaar is, beluistert en beoordeelt u de interviews en de podcasts.

Tip
Zet deze podcasts online zodat ook andere mensen dan de leerlingen van de klas ze kunnen beluisteren.

Extra informatie
‘Landmijnen opsporen met je iPhone’ op https://www.iculture.nl/nieuws/landmijnen-opsporen-met-een-iphone/
‘VN verklaart Nepal vrij van landmijnen’ op https://nos.nl/artikel/248375-vn-verklaart-nepal-vrij-van-landmijnen.html


Deze les past bij:

Kerndoel 36: De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan.

 


 

  • De leerlingen weten wat landmijnen zijn en kunnen twee soorten landmijnen benoemen.
  • De leerlingen kunnen enkele redenen noemen waarom tijdens een oorlog soms landmijnen als wapen worden ingezet.
  • De leerlingen kunnen uitleggen waarom het ruimen van landmijnen meer tijd en geld kost dan het leggen van landmijnen.
  • De leerlingen kunnen uitleggen waarom de Verenigde Naties, regeringen en non-gouvernementele organisaties de moeite nemen om zoveel mogelijk landmijnen te ruimen op plekken waar ze tijdens een oorlog als wapen zijn ingezet.
  • De leerlingen kunnen uitleggen hoe de Verenigde Naties proberen de productie van, de handel in en het gebruik van landmijnen te beperken en uiteindelijk te stoppen.

 


 
De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als hun interview of podcast:

  • goed is opgebouwd.
  • antwoord geeft op de onderzoeksvragen die zijn gesteld in ‘Opdracht’.

 

verwante lessen

Login Form