Een oordeel is een uitspraak die goed- of afkeurend kan zijn, en juist of onjuist.
Een vooroordeel is een mening die mensen al bij voorbaat hebben over andere (groepen) mensen, zonder te weten of die mening wel feitelijk juist is.
Dus: als je op grond van zaken als iemands uiterlijk, afkomst of religie je mening al over iemand of een hele groep klaar hebt, zonder dat je die persoon of meerdere leden van die groep feitelijk kent, heb je een vooroordeel.
Een stereotype is je alle leden van een groep één bepaalde eigenschap toedicht zonder na te gaan of alle leden van die groep wel die eigenschap hebben.
Leden van Hells Angels
Sommige stereotypen zijn grappig of positief. Je kunt bijvoorbeeld ervan overtuigd zijn dat alle Duitsers altijd hard werken of dat alle Italianen van opera houden.
Vooroordelen zijn meestal negatief. Ze kunnen vernederend zijn en ze kunnen als excuus worden gebruikt om bepaalde mensen ongelijk te behandelen, of deftig gezegd: te discrimineren. Discriminatie is bij de wet verboden.
Mensen hebben vooroordelen omdat ze zich daarmee beschermd voelen tegen het onbekende dat ze als bedreigend ervaren. Maar die bedreiging is er in werkelijkheid bijna nooit. Als daar dus geen sprake van is, krijgt de groep mensen over wie het vooroordeel is gevormd, onterecht een negatief stempel.
Voordoordelen over individuen en groepen vormen en koesteren is altijd aangeleerd. Je wordt er dus niet mee geboren. Je kunt het ook weer afleren.
Omdat we vooral de dingen tot ons laten doordringen, die ondersteunen wat we toch al vinden, worden vooroordelen meestal bevestigd. Als we iets meemaken dat in strijd is met ons vooroordeel zeggen we: `Ja, maar dat is een uitzondering'. En prompt stellen we er weer een verhaal tegenover dat het vooroordeel bevestigt.