De naam ‘malaria’ is afgeleid van ‘mala aria’, Latijn voor ‘slechte lucht’. Door die lucht zouden mensen malaria oplopen. Waar die lucht, naar men dacht, vooral te vinden is, laat de Franse naam ‘paludisme’ voor malaria zien. Die laat zich vertalen als ‘moerasziekte’. In het Nederlands wordt malaria ook wel moeraskoorts genoemd.
Deze gedachtegang is gedeeltelijk correct. Moerassen en hun omgeving zijn inderdaad plekken waar mensen malaria kunnen krijgen. Dat geldt ook voor andere plekken met stilstaand water. Vooral in gebieden waar de temperatuur nooit onder de 16 graden Celcius zakt, maar ook in streken met een koeler klimaat, leven steekmuggen van het geslacht Anopheles. Deze muggen leggen hun eitjes in stilstaand water. Vervolgens komen de eitjes uit en de larven die op die manier geboren worden, leven in het water tot ze hun gedaante van mug aannemen en uitvliegen.
Deze muggen dragen een parasiet bij zich die malaria verwekt. De parasiet is microscopisch klein en heet plasmodium. Hoe die muggen de parasiet van mens tot mens overdragen, en wat voor schade de parasiet in je lichaam aanricht, is te zien in de SchoolTV-video.
Malaria gaat gepaard met aanvallen van hoge koorts en koude rillingen. Bij sommige mensen die malaria krijgen, worden de hersenen aangetast. Die mensen lopen een grote kans om aan deze ziekte te sterven. Lijders aan malaria, die alleen hoge koorts krijgen, lopen veel minder kans om te sterven. Wel worden ze door de steeds terugkerende koortsaanvallen zwakker. Daardoor kunnen deze mensen minder hard, of zelfs helemaal niet meer werken. Dat heeft weer tot gevolg dat ze de kost nauwelijks of helemaal niet meer kunnen verdienen. Zo werkt malaria armoede in de hand. Ook loopt de economie schade op, als in een land of gebied veel arbeidskrachten door malaria minder of niet kunnen werken.
Vroeger kwam malaria voor in tropische, subtropische en gematigde gebieden op aarde. Ook in Nederland kwam malaria voor. In de eerste helft van de 20e eeuw werd deze ziekte in de gematigde streken uitgeroeid, vooral door het dempen van moerassen en andere plekken met stilstaand water.
Zie ook het dossier over malaria van het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM op https://www.rivm.nl/malaria.