Oorlogskranten - bron: idealen en gevaren

 
Het oprichten, drukken en verspreiden van een oorlogskrant was gevaarlijk omdat redacteuren en andere medewerkers voortdurend gevaar liepen te worden opgepakt en bestraft. Niet alleen probeerden de Duitse autoriteiten het maken en verspreiden van oorlogskranten te verhinderen, ook was er altijd het gevaar dat een of meer medewerkers van zo’n krant hun collega’s verraden omdat zij sympathiseerden met de Duitse bezetter. Het vergde dan ook moed om zich voor het maken en uitgeven van een oorlogskrant in te zetten en dat te blijven doen.

persoonsbewijsGedeelte van een persoonsbewijs uit de oorlog. Een goede vervalsing van een persoonsbewijs kon je leven redden.

Men maakte oorlogskranten uit liefde voor het vaderland en de mensen die er woonden, uit afkeer tegen de nazi’s, Hitler en zijn medewerkers die grote delen van Europa aan zich hadden onderworpen en grote ellende hadden aangericht. Een andere reden om aan een oorlogskrant te werken was dat de nazi’s Joden, Roma en Sinti, gehandicapten en opgepakte tegenstanders van het Hitler-regime martelden en vermoordden. Daarom wilden ze de burgers confronteren met feiten en daarmee tegengas geven tegen de halve waarheden, hele leugens en propaganda die de reguliere nieuwsvoorziening kenmerkten.

Mensen werkten aan een oorlogskrant vanuit een politieke of levensbeschouwelijke overtuiging. Ze richtten zich op lezers die deze overtuiging deelden. Daardoor ontstond er een grote verscheidenheid aan oorlogskranten, met een communistische of socialistische, een liberale of een christelijke invalshoek. Ook kon je onderscheid maken tussen Oranjegezinde kranten (dat waren vooral protestantse kranten) en kranten die tegen de vorst als  staatshoofd waren en van het koningshuis af wilden. Dat onderscheid lag gevoelig doordat de toenmalige koningin Wilhelmina regelmatig toespraken hield op Radio Oranje en op die manier tot een nationale figuur uitgroeide die alle goede Nederlanders met elkaar verbond.

Iedere krantenuitgever wil zoveel mogelijk lezers bereiken, maar tijdens de bezetting nam het risico van verraad toe naarmate de oplage en mate van verspreiding een oorlogskrant groter werd. De kans werd met de hoogte van de oplage groter dat een exemplaar van de krant in handen komt van iemand met nazisympathieën die bereid was de makers en verspreiders van de krant aan te geven bij de autoriteiten. Vooral de krantenbezorgers wilden zich vaak beperken tot de distributiekanalen en de mensen die ze inmiddels kennen en te vertrouwen waren. Als makers van een oorlogskrant meer afzet wilden, wisten ze terdege dat daarmee het risico op verraad groter zou worden.

Wil je meer weten over oorlogskranten, lees dan ‘Illegale pers in Nederland’ op https://nl.wikipedia.org/wiki/Illegale_pers_in_Nederland.
 

verwante lessen

Login Form