HET HOE VAN DE HONGER: DE OORZAKEN

      In Ethiopië, Eritrea, Somalië, Kenia, Soedan, Djibouti (de Hoorn van Afrika) dreigt voor miljoenen mensen een hongersnood. De directe aanleiding van het tekort aan voedsel is het wegblijven van de regen. Maar de situatie wordt verergerd door slechte infrastructuur, slecht bestuur, oorlogen en spanningen tussen bevolkingsgroepen.

      Klimaat
      Ethiopië kent normaal gesproken twee regenperiodes: een korte in februari en een lange in de zomer. De regen die normaal in februari valt, is goed voor de helft van de oogst en van levensbelang voor het vee.
      Door een omkering van warme en koude zeestromingen (het La Niña effect) is de zeetemperatuur in de Atlantische oceaan en de Stille Oceaan gedaald. Hierdoor zijn de luchtstromingen anders dan normaal. Nu ging er warme en vochtige lucht richting zuidelijk Afrika. Deze veroorzaakte begin 2000 hevige regenval en overstromingen (Mozambique).
      In de Hoorn van Afrika kwam er koeler en droger weer. Omdat het daar in sommige gebieden al jaren niet of weinig had geregend, is de situatie kritiek geworden. Zo is in het grensgebied tussen Ethiopië en Somalië (Ogaden) in februari geen druppel regen gevallen. In Ogaden staan de waterbronnen bijna droog en zijn de containers waarin regenwater bewaard wordt leeg. In sommige gebieden is men door de voedselvoorraad heen en dus volledig afhankelijk van noodhulp.

      In Kenia werd in 1998 door hevige regenval een gedeelte van de oogst vernietigd. Het jaar daarop bleef de lange regenperiode uit. Gevolg een slechte oogst, verdroogde graaslanden en te weinig water voor het vee. In het noodoosten (Turkana-district) dreigt voor 250.000 mensen voedseltekort.
      Door de droogte is de oogst in Somalië zo goed als mislukt. Mensen en vee moeten grote afstanden afleggen om water te vinden. Voor tussen de 1,2 en 1,5 miljoen mensen dreigt voedseltekort.

      Oorlog tussen Ethiopië en Eritrea
      Dertig jaar vocht Eritrea voor zijn onafhankelijkheid. In 1993 stond Ethiopië een referendum toe en kreeg Eritrea de zwaar bevochten zelfstandigheid. Sinds mei 1998 vechten beide landen weer een grensoorlog uit. Het Eritrese leger heeft bezit genomen van een grensgebied, waarop beide landen aanspraak maken. Bij de afscheiding van Eritrea van Ethiopië zijn er over dit gebied geen duidelijke afspraken gemaakt. De 1000 kilometer lange grens tussen beide landen is ooit door de Italianen getrokken in de tijd dat Eritrea een Italiaanse kolonie was.

      De gevolgen van de opnieuw opgelaaide strijd zijn groot:

    • er staan bijna een half miljoen soldaten tegenover elkaar
    • tienduizenden militairen zijn gesneuveld
    • tientallen burgers zijn omgekomen
    • Ethiopië heeft meer dan 50.000 Eritreërs het land uitgezet
    • tienduizenden Ethiopiërs zijn uit Eritrea gevlucht
    • duizenden boeren hebben hun akkers verlaten
      Door de oorlog wordt de landbouw in het gebied zwaar gehinderd, evenals het transport van goerden en voedsel. Daar komt bij dat geld maar één keer kan wordern uitgegeven. De kosten van de oorlog zijn groot. De oorlog kost naar schatting ruim 2 miljoen gulden per dag, hiervan zou je minstens 200.000 mensen van voedsel kunnen voorzien. De inzet van soldaten, hun werkkracht, kan door de oorlog niet worden ingezet voor zaken als landbouw, waterbeheer en verbetering van de wegen. Veel regeringen zien de oorlog als een excuus om geen geld te sturen.

      Ook in Somalië bestrijden verschillende groeperingen elkaar op leven en dood. Slechts de chaos regeert. Wie voedsel naar de de hongerenden wil brengen, zal hoe dan ook zaken moeten doen met de warlords (legerleiders van de
      strijdende groeperingen).

      Moeilijkheden bij het transport van voedsel en hulpgoederen
      Als de hulp op gang komt, veroorzaakt deze oorlog problemen bij het vervoer van voedsel en hulpgoederen. Door de oorlog kan Ethiopië geen gebruik meer maken van de Eritrese haven Assab, vroeger de voornaamste aanvoerhaven van Ethiopië. Daarom moet het voedseltransport via de havens van Djibouti en Berberea (Somalië) plaatsvinden. De wegen naar deze havens zijn erg slecht zodat het vervoer veel tijd kost. Verder zijn er problemen door overvallen op voedseltransporten en hulpverleners.
      In het gebied waar de hulp nu het hardste nodig is, zijn hulpverleners van onder andere het WFP vermoord. Vanwege de oorlog heeft Ethiopië niet genoeg militairen om de rebellen en overvallers in dit gebied aan te pakken.
      Door de oorlog heeft een groot gedeelte van de infrastructuur (wegen en vliegvelden) geleden onder het geweld. Een groot gedeelte van de vrachtwagens wordt ingezet voor de bevoorrading van het leger. De transportbedrijven die nog wel auto's beschikbaar hebben, mogen alleen hulpgoederen vervoeren als ze over een vergunning beschikken. Deze vergunningen worden per opbod verkocht. De prijsopdrijving die het gevolg is, wordt doorberekend aan de internationale hulporganisaties.

      Als er het weer gaat regenen, duurt het nog enkele maanden voordat er een nieuwe oogst is. Tot die tijd is dus voedselhulp nodig. Door de regen echter worden veel wegen onbegaanbaar........

      Bevolkingsgroei
      Ethiopië telt nu 63 miljoen inwoners, ieder jaar komen er 2 miljoen mensen bij. Gezien de grootte van het land valt dat nog wel mee. Er leven gemiddeld 16 mensen op een km2. In Nederland is dat 469 mensen. Maar in een omgeving waar de voedselproductie niet voldoende is, leidt de groei van de bevolking tot grote problemen.
      De grond raakt uitgeput, de oogsten worden kleiner. Door overbeweiding, ontbossing, erosie en verwoestijning dreigt de zaak uitzichtloos te worden.