Een oorlogsmisdadiger is iemand die in het kader van een gewapend militair conflict, oorlog, een misdrijf heeft gepleegd. Dit kan van alles zijn, zoals een misdrijf tegen de vrede, mishandeling, marteling, moord of genocide (volkerenmoord). Verraders, overlopers (collaborateurs) en zogenaamde politieke delinquenten worden ook wel oorlogsmisdadigers genoemd. Maar strikt juridisch genomen klopt dit niet.
Er zijn sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog (1945) verschillende tribunalen geweest waar verdachten van oorlogsmisdaden zijn berecht en veroordeeld. Voorbeelden van zo’n tribunaal zijn het Neurenbergtribunaal, het Tokiotribunaal, het Joegoslaviëtribunaal en het Rwandatribunaal.
Het vinden en arresteren van (mogelijke) oorlogsmisdadigers is niet altijd gemakkelijk. Het kan zelfs tientallen jaren duren voordat zo iemand gevonden en gepakt wordt. Een berucht geworden voorbeeld is Pieter Menten. Deze miljonair uit Blaricum was veroordeeld wegens oorlogsmisdaden in de Tweede Wereldoorlog. Toen men hem uiteindelijk wilde arresteren op verdenking van het veilen van roofkunst, was de vogel gevlogen. Dit leidde eind 1976 tot een politieke rel. De ophef was des te groter, omdat bleek dat de autoriteiten Pieter Menten vele jaren lang de hand boven het hoofd hadden gehouden. Met andere woorden, ze waren veel te slap tegen hem opgetreden en hadden hem zelfs beschermd. Uiteindelijk, dankzij speurwerk van journalist Hans Knoop, kon Menten in een hotel in de buurt van het Zwitserse Zürich worden gearresteerd. Na verschillende processen werd hij tot 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld, waarvan hij er 5 heeft uitgezeten.
Een ander bekend geval is dat van Adolf Eichmann, een hoge SS-er die een van de hoofdverantwoordelijken was voor de genocide op Europese joden. In 1960 werd hij in Argentinië door de Israëlische geheime dienst ontvoerd. In 1962 werd hij na een proces in Israël geëxecuteerd.
Het is voorgekomen dat een verdachte van oorlogsmisdaden voor zijn vermeende daden wordt veroordeeld, maar uiteindelijk toch vrijkomt. Dit gebeurde met de uit Argentinië afkomstige piloot Julio Poch. Hij werd in zijn vaderland verdacht van het meedoen aan de zogenaamde dodenvluchten, een oorlogsmisdrijf. Tijdens die vluchten werden tegenstanders van het Argentijnse militaire bewind boven de oceaan levend uit een vliegtuig gedumpt. Poch werd in 2009 na zijn laatste vlucht als piloot bij de KLM gearresteerd op het vliegveld van het Spaanse Valencia. Vele jaren en beroepszaken later werd hij uiteindelijk in 2023 vrijgesproken van deelname aan de dodenvluchten.