De kabinetsformatie is het proces om na verkiezingen voor de Tweede Kamer een nieuwe regering te vormen. Dit begint nadat de verkiezingsuitslag formeel is vastgesteld door de Kiesraad.
De formatie begint meestal met het aanstellen van één of meer verkenners door de Tweede Kamer. Die bekijken welke partijcombinaties in de nieuw gekozen Tweede Kamer een meerderheid hebben en bereid zijn samen een nieuwe regering te ondersteunen. Niet alle combinaties zijn mogelijk, bijvoorbeeld omdat partijen politiek te veel verschillen. Nadat de verkenning voltooid is, krijgt de Tweede Kamer daar een verslag van.
Na de verkenner(s) is het de beurt aan één of meer informateurs. De Tweede Kamer geeft de informateur(s) de opdracht een regeerakkoord op te stellen. Dit gebeurt in onderhandelingen tussen de informateur(s) en de leiders van de beoogde partijen die het nieuwe kabinet willen steunen. Ligt er een concept voor het regeerakkoord, dan gaat dit naar meerdere adviesorganen. Zo bekijkt de Algemene Rekenkamer of de financiële kant van het concept in orde is. De Afdeling Advisering van de Raad van State bekijkt de juridische aspecten. De gegeven adviezen kunnen vervolgens door de onderhandelaars worden verwerkt.
Nadat de tekst van het regeerakkoord definitief is, zit het werk er voor de informateur(s) op. De formateur neemt het nu over. Die gaat de nieuwe regeringsploeg samenstellen. Daarbij kijkt hij eerst hoeveel bewindslieden van elke deelnemende partij in het te vormen kabinet worden opgenomen. Vervolgens gaat hij gesprekken voeren met kandidaat-ministers en -staatssecretarissen.
Is het kabinet definitief samengesteld, dan wordt het beëdigd door het staatshoofd. Door het afleggen van de eed op de Grondwet aanvaarden de bewindslieden formeel hun functie. Nu kan het nieuwe kabinet aan de slag. Het werk begint met het afleggen van de Regeringsverklaring door de premier in de Tweede Kamer. Die debatteert daar vervolgens over.