Kindersterfte in Nederland

Iets meer dan 100 jaar geleden was de zuigelingensterfte (= het percentage sterfgevallen onder de zuigelingen in het eerste jaar na de geboorte) nog erg hoog. Landelijke cijfers zijn niet bekend, wel de cijfers van enkele steden:

in Maastricht stierf van alle baby's binnen één jaar 20 procent,
in Utrecht was dat 21 procent en
in Den Bosch zelfs 25 procent!

De belangrijkste oorzaken waren vervuilde lucht, verwaarlozing door de ouders, onjuiste voeding en 'engeltjesmakerij': het opzettelijk laten sterven van zuigelingen om een (kleine) verzekeringssom te innen. Vooral gezinnen van 'mingegoeden' (= armen) werden getroffen. Kinderen werden zelden gewassen, kwamen nauwelijks buiten en werden te dik ingepakt.
Borstvoeding gebeurde zelden. De baby's kregen niet-gesteriliseerde en met water aangelengde komelk van vaak dubieuze kwaliteit. Om huilende kinderen in slaap te krijgen, gebruikte men vaak brandewijn (dat veel alcohol bevat).

Dat veranderde pas na de komst van de consultatiebureaus voor zuigelingen. In 1901 richtten enkele burgers het eerste consultatiebureau op in Den Haag. Op de foto zie je het consultatiebureau te Rotterdam in 1914.



Op de consultatiebureaus worden kinderen onderzocht, gewogen en krijgen ze vaccinaties tegen kinderziektes. De ouders kunnen er voorlichting krijgen hoe ze hun kind zo gezond mogelijk kunnen opvoeden. In een eeuw tijd is de kindersterfte in Nederland gedaald van 250 (per 1000 geboren baby's) naar 5 (klik hier voor meer cijfers). Dik kans dat jij in je kindertijd ook langs een consultatiebureau voor zuigelingen bent geweest, hier in Nederland of in je geboorteland (vraag je moeder maar eens). De meeste kinderen in Nederland zien tegenwoordig wel eens een consultatiebureau van binnen, bijvoorbeeld om te meten of je wel goed genoeg groeit. Tcoh komt kindersterfte ook in Nederland nog steeds voor, bijvoorbeeld na een ongeluk of als een kind een ernstige ziekte heeft.



Het verhaal van William
"William's verhaal begint al twee weken voor zijn geboorte. Ik werd hevig bloedend wakker; de weeën waren al begonnen. Ik werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Omdat William pas 32 weken oud was, was hij nog te jong om geboren te worden. Ik kreeg medicijnen om de weeën te stoppen.
Na twee weken bedrust moest ik weer terugkomen bij de specialist. Bij een onderzoek scoorde William maar goed op 3 van de 10 punten. De specialist besloot dat het tijd was om hem geboren te laten worden en de weeën werden kunstmatig opgewekt.

De nacht dat William werd geboren, was ik zo bang. Ik kon niet wachten om hem vast te houden, om me ervan te vergewissen dat hij tien vingers en tien tenen zou hebben. Ik wilde zien hoe hij eruit zou zien. Ik was zenuwachtig, ik was gelukkig, ik was bang. Ik was bang dat hij het niet zou redden en dat hij zou komen te overlijden voordat ik hem in mijn armen zou hebben gehouden.


William werd om 9.18 uur geboren. Toen hij begon te huilen, moest ik ook huilen. William was de kleinste baby die ik ooit in mijn leven gezien heb. Hij woog minder dan 4 pond (1942 gram), minder dan de twee zakken suiker in mijn keukenkastje. Hij was maar 45 cm lang. Maar trots dat ik was! Na enkele weken in een couveuse te hebben gelegen, mocht hij hij naar huis. Dat was op een maandag.

Op woensdag wilde ik hem oppakken om met hem naar de huisarts te gaan voor een controle-onderzoek. Ik merkte opeens dat hij stopte met ademhalen. Ik werd enorm bang, maar toen ik hem in mijn armen hiled, begon hij weer te ademen. De arts zei dat te vroeg geboren baby's wel vaker vergeten adem te halen. Het zou wel goed komen met William. Mooi niet!
We kwamen tegen drie uur thuis en William stopte weer met ademhalen. Toen ik hem weer oppakte, gebeurde er niets. Ik schrok me kapot. We reden in een ambulance met hoge snelheid naar het ziekenhuis. Ik moest de hele weg er naar toe huilen. Ik zag hem achteruitgaan. Ik zag de doktoren en zusters naalden in zijn kleine adertjes steken. Hij kwam weer in een couveuse te liggen en er werd kunstmatig zuurstof in zijn neus gepompt. De machine hield mijn zoon dagenlang in leven.


Hij heeft er enkele weken gelegen terwijl het leven langzaam uit hem wegvloeide. Zijn lichaampje zag er steeds vermoeider uit. De dokters kwamen er maar niet achter waardoor hij zo ziek was. Uiteindelijk gaf William het op. Hij gleed weg in zijn slaap om nooit meer wakker te worden..."
     Niña, 33 jaar, William's moeder