Op 6 juni 1944 begint de aanval van de Geallieerden op de Duitse troepen in West-Europa op de stranden van Normandië. De dag die de naam D-Day (Decision Day: Beslissingsdag) kreeg. D-Day is succesvol, maar de opmars naar het noorden (waaronder België en Nederland) en oosten (Duitsland, Oostenrijk, Italië) verloopt langzaam.
Maar begin september van dat jaar zijn Geallieerde soldaten het zuiden van Nederland al dicht genaderd. Op 3 september veroveren ze Brussel en de dag daarop Antwerpen. Iedereen rekent erop dat op 5 september Rotterdam zal worden bevrijd en Utrecht en Amsterdam op 6 september.
Op straat gonst het van de geruchten...
In het gedichtje bij de spotprent hierboven wordt gesproken over 'elke driehoeksman en -vrouw'. Daarmee wordt een aanhanger van de NSB bedoeld. De driehoek is het logo van de NSB zoals je hieronder kunt zien:
Het is 5 september 1944. Je hebt gehoord dat de oorlop snel voorbij zal zijn. De Geallieerden kunnen elk moment bij je dorp of stad aankomen. Je hebt jaren gewacht op dit moment en je ziet de gehate Duitse bezetters en hun Nederlandse meelopers met alle plezier vertrekken. Je roept alle Oranjegezinde Nederlanders op om de Geallieerde bevrijders glorieus binnen te halen.
De opdracht is tweeledig:
Eerst gaan we aan de hand van enkele vragen en antwoorden meer begrip krijgen voor wat er op 5 september 1944 is gebeurd. Vind je 'Dolle Dinsdag' voor die dag een goede term? Leg uit waarom wel/niet.
Daarna werk je als lid van het verzet mee aan een illegale krant met een speciaal 'Bevrijdingsnummer' (zoals in verschillende steden die dag verschenen is).
Voor deze opdracht krijg je 2 lesuren de tijd.
Deze opdracht doe met z'n tweeën.
Geef eerst antwoord op de vraag: Vind je 'Dolle Dinsdag' een goede term of niet? Daarvoor volg je de aanwijzingen van de 'Bron: Beeldbank WO2'.
Bij de vragen over 'Dolle Dinsdag' hieronder geef je niet alleen antwoord, maar geef je ook aan welke foto('s) het beste bij je antwoord past.
- Hoe reageren de Duitsers en NSB-ers op de komst van de Geallieerden? Met welke transportmiddelen?
- Hoe reageren de Nederlanders op de komst van de Geallieerden?
- Op welke wijze hebben illegale kranten en bladen gereageerd op Dolle Dinsdag?
- Wat deden de Duitsers toen de komst van de Geallieerden een vergissing bleek te zijn?
Daarna schrijf of teken je een speciaal 'Bevrijdingsnummer'. Je kunt het werken verdelen: de een schrijft, de ander maakt een tekening of kiest een of enkele foto's die bij jullie verhaal passen. Het 'Bevrijdingsnummer' moet vandaag nog verschijnen, dus hou het kort!
Ga naar de website https://beeldbankwo2.nl/nl/:
Dan klik je op 'Beelden':
Vervolgens klik je op 'Trefwoorden', vul vervolgens 'Dolle Dinsdag' in en klik op 'Dolle Dinsdag (117)':
Je ziet meer dan 100 beelden te zien. Als je met je muis over een afbeelding ga, krijg je een Bijschrift te zien. Die bijschriften heb je nodig om antwoorden te kunnen geven op de vijf vragen in ; Opdracht'.
Het Erfgoedproject Nationale WO2-collectie Beeld bestaat uit meer dan 200.000 foto's, ruim 8.000 affiches en een groot aantal kamptekeningen uit 31 verschillende instellingen, waaronder het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). De Nationale WO2-collectie Beeld is ontsloten op trefwoord, plaatsnaam, persoonsnaam en onderwerp en te vinden op www.beeldbankwo2.nl.
CMO heeft bij de Dolle Dinsdag een les voor 2 uren voor de bovenbouw van het basisonderwijs ontwikkeld.
Op 6 juni 1944 zette een vloot van Geallieerde schepen manschappen, legervoertuigen en wapens aan land in Normandië. Van daaruit rukten de manschappen op naar het oosten en naar België en Nederland. Op 5 september 1944, een dinsdag, waren ze de Nederlandse grens al dicht genaderd. Die dag ging in Nederland als een lopend vuurtje het gerucht rond dat de Geallieerden Nederland al binnen zouden trekken. Duitse soldaten en aanhangers van de NSB waren er oprecht van overtuigd dat het gerucht waar was en namen de vlucht, weg van de Geallieerde troepen die hen op de hielen zouden zitten. Sindsdien staat die dag bekend als ‘Dolle Dinsdag’.
In deze opdracht gaan leerlingen aan de hand van foto’s van die dag na wat zich op die dinsdag afspeelde in Nederland.
Plan van aanpak
Trek 2 lesuren voor de opdracht uit. Deel de klas in tweetallen in. Neem samen met de leerlingen de aanwijzingen bij 'Opdracht' door.
Dan gaat iedereen aan de slag. Zodra iedereen klaar is, kijkt u van elk tweetal de antwoorden op de vragen na.
Vragen en antwoorden
Vraag: Vind je 'Dolle Dinsdag' een goede term of niet?
Antwoord: Naar de mening van de leerlingen.
Vraag: Hoe reageren de Duitsers en NSB-ers op de komst van de Geallieerden? Met welke transportmiddelen?
Antwoord: Ze raken in paniek en slaan op de vlucht: te (bak)fiets, met paard en wagen, met (vracht)auto's of met de trein. De bewaarders van enkele concentratiekampen verhuizen overhaast de geïnterneerden naar elders.
Vraag: Hoe reageren de Nederlanders op de komst van de Geallieerden?
Antwoord: Ze staan op straat te wachten op de komst de Geallieerden. En je ziet soms de rood-wit-blauwe vlag hangen.
Vraag: Op welke wijze hebben illegale kranten en bladen gereageerd op Dolle Dinsdag?
Antwoord: Met spotprenten en een spottende (kranten)artikelen. Bijzonder is het artikel van het foute satirische De Gil die voor het eerst de term 'Dolle Dinsdag' gebruikte. Een reactie op de geruchten van Dolle Dinsdag is ook het spotprent van het foute De Stormvlag.
Vraag: Wat deden de Duitsers toen de komst van de Geallieerden een vergissing bleek te zijn?
Antwoord: Ze plaatsten een advertentie om de evacués te helpen bij hun terugkomst. Ze dreigen bovendien d.m.v. enkele bekendmakingen om bij de buren de huizen leeg te halen als er stullen gestolen werden uit de leegstaande huizen van gevluchte Duitsers en NSB'ers.
Kerndoelen
38 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen.
51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.
52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer.”
- De leerlingen kunnen uitleggen waarom Nederlanders na 6 juni 1944 konden weten dat ze op gegeven moment bevrijd zouden zijn van de Duitse bezetters
- De leerlingen kunnen uitleggen waarom op 5 september 1944 in Nederland de indruk was ontstaan dat die bevrijding binnen enkele dagen een feit zou zijn en Nederlanders alvast de bevrijding gingen vieren.
- De leerlingen hebben gezien waaruit blijkt hoe serieus Duitse soldaten en aanhangers van de NSB het gerucht namen dat de Geallieerden binnen enkele dagen Nederland op de Duitse bezetters zouden hebben veroverd.
- De leerlingen hebben gezien wat de Duitse autoriteiten in Nederland deden om de orde te herstellen toen het gerucht van de snelle bevrijding voorbarig bleek te zijn.
Is het goed?
Hebben de leerlingen aangegeven of ze de term 'Dolle Dinsdag' een goede term vinden of niet en waarom?
Hebben ze de antwoorden op de vragen en de bijbehorende foto's?
Staan er geen taal- of spelfouten in de teksten?
Hebben ze goed samengewerkt en het werk goed verdeeld?
Zijn ze erin geslaagd om een enthousiast Bevrijdingsnummer van het verzet ter gelegenheid van de gebeurtenissen van 5 september 1944 te schrijven?