Oplossingen

Voorlichting
Een van de belangrijkste middelen in de strijd tegen kindersterfte is voorlichting. Dat kan op vele manieren. Gezondheidwerkers geven voorlichting over gezonde voeding, veilig drinkwater en hygiëne. Ze gaan voor een praatje langs de dorpen en steden met boekjes en posters, soms zelfs met een theatervoorstelling waarin de 'boodschap' luchtig wordt verpakt. Ze geven cursussen aan groepen vrouwen en mannen die op hun beurt weer andere vrouwen en mannen moeten voorlichten. In sommige landen gaat voorlichting (ook) via speciale radioprogramma's. Op deze manieren probeert men zoveel mogelijk volwassenen te bereiken.



Maar ook de kinderen zelf worden niet vergeten: voorlichting vindt ook op scholen plaats. In bijna alle basisscholen van de wereld leren kinderen over hygiëne en andere nuttige tips over het voorkomen van ziektes.

Kortom: er gebeurt van alles om maar zoveel mogelijk mensen duidelijk te maken dat kindersterfte kan worden teruggedrongen, en met succes. Elders op deze site hebben we immers al kunnen zien dat in bijna alle landen van de wereld de kindersterfte afneemt.



ORT
Elders heb je kunnen lezen dat veel kinderen in de Derde Wereld last van diarree hebben. Als dat wat langer duurt, kunnen de kinderen geen vocht en geen zout meer vasthouden. Ze drogen dan uit en gaan dood. Uitdroging kun je makkelijk controleren: als je in het vel van een uitgedroogde baby knijpt, blijft het vel staan.
Dood door uitdroging is onnodig omdat er een goedkoop en eenvoudig medicijn voot bestaat: ORT. Dat staat voor Oral Rehydration Therapy en dat betekent behandeling tegen uitdroging via de mond. Een simpelere naam voor ORT is de diarreedrank. Wie de ontdekker is, is onbekend. Hij of zij wilde een diarreepatiënt een drankje van water en zout geven, zoals tot dan toe altijd gedaan werd en meestal met weinig resultaat (Water is nodig om het vochtgehalte van je lichaam weer op peil te brengen. Zout moet aan het water worden toegevoegd, omdat zout ervoor zorgt dat vocht in het lichaam blijft).
In een poging om het drankje wat lekkerder te maken deed de persoon er ook suiker bij. En dat bleek een gouden vondst. Normaal belemmert diarree de opname van zout in de darmen. Het zout 'passeert' de darmwand niet. Glucose (= de belangrijkste stof van suiker) wordt wel toegelaten. Bij de diarreedrank smokkelt de suiker het zout door de wand van de dikke darm het lichaam binnen.

De verhouding suiker - zout is heel belangrijk. Als je teveel zout toevoegt, verergert de diarree. Als je teveel suiker toevoegt, wordt het zout weer samen met de suiker afgescheiden en blijft er te weinig in het lichaam achter. De juiste verhouding is 20 gram glucose (of 40 gram suiker) en 3½ gram zout op 1 liter water.
De ingrediënten (zout en glucose) worden in zakjes verkocht. Het voordeel daarvan is dat de onderlinge verhouding klopt. De mensen hoeven er alleen water aan toe te voegen. Mensen die niet aan de zakjes kunnen komen, kunnen de drank ook zelf maken. Maar omdat de verhouding suiker-zout zo nauw luistert, is er een lied gemaakt waarmee je kunt onthouden hoeveel suiker en zout je moet gebruiken:


The D and V Blues
(Diarrhea and Vomiting)

Babies who have D and V
Shrivel up and fail to pee
To regain their health we oughta
Fill them up with lots of water

Making special drinks a cinch
Sugar - one teaspoon, salt - one pinch
Water - one glass, or big fat cup
Toss them in and stir it up!

But careful! You would be at fault
If you put in too much salt!
So mix it, taste it, give three cheers
If it's not saltier than tears!

Each time your baby dribbles shit
Give one glasful, bit by bit
And if the darling's on the breast
Give breast milk too, for breast is best!
De D en B blues
(Diarree and Braken)

Babies die D en B hebben
Verschrompelen en kunnen niet meer plassen
Om hen weer gezond te maken zouden we
hen vol moeten stoppen met veel water

Een speciaal drankje maken dat is een makkie
Suiker - een theelepel, zout - een snufje
Water - een glas of een grote beker
Gooi het erin en flink roeren maar!

Maar pas op! Je doet het fout
Als je er teveel zout in doet!
Daarom, mix het, proef het and juich
Als het niet zouter is dan tranen!

Elke keer als je baby dun poept
Geef het een glas vol, slok voor slok
En als je lieveling nog aan de borst is
Geef het dan borstmelk, want borstvoeding is goed!

Het feit dat mensen zelf met makkelijk verkrijgbare ingrediënten hun eigen geneesmiddel kunt maken, heeft ervoor gezorgd dat dit middel binnen het bereik van kinderen komt die het meestal zonder goede gezondheidszorg moeten stellen.
In Ethiopië gebruikt bijna 70% van de mensen regelmatig ORT. Maar het is ook nodig om de oorzaken van diarree aan te pakken door te zorgen voor veilig drinkwater voor iedereen, betere sanitaire voorzieningen, het propageren van borstvoeding en door kinderen in te enten tegen de belangrijkste ziekten.




Propageren van borstvoeding
"En als je lieveling nog aan de borst is, geef het dan borstmelk, want borstvoeding is goed!"
(And if the darling's on the breast, give breast milk too, for breast is best!)


Zo zijn de laatste twee regels van de D en B blues enkele regels hierboven. Borstvoeding is en blijft de beste voeding tijdens de eerste zes levensmaanden, die de baby beschermt tegen de meest voorkomende kinderziekten.

Zo'n 15 jaar geleden is er een groot onderzoek gedaan naar kindersterfte in vier landen: Jamaica, El Salvador, Colombia en Brazilië. Van alle kinderen die in deze vier landen in hun eerste levensjaar overleden, bleek 88% geen of minder dan zes maanden borstvoeding te hebben gehad. Borstvoeding vergroot de overlevingskansen van een baby, zo simpel is het.

Omdat ouders in het verleden door reclames de indruk kregen dat flesvoeding beter zou zijn dan borstvoeding (zie hier), heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een gedragscode voor bedrijven opgesteld, de zogeheten WHO-code. In de code staat dat reclame voor melkpoeder zich niet mogen richten op zwangere vrouwen en jonge moeders. De reclames mogen geen beelden van blije moeders met jonge kinderen tonen. Op de blikken melkpoeder moet staan dat borstvoeding het beste voor kinderen is.

Alle grote fabrikanten houden zich tegenwoordig aan de WHO-code, maar de kleinere, vaak lokale fabrikanten zoeken wel naar wegen om de code te omzeilen, zoals we elders al hebben geconstateerd.



Inentingen
Elders heb je al kunnen lezen dat kindersterfte ten gevolge van ziektes vaak voorkomen had kunnen worden, als de kinderen maar ingeënt zouden zijn.

In Nederland krijgt bijna ieder kind vanaf de derde maand inentingen tegen tetanus, kinderverlamming, kinkhoest, heamophilus influenzea B en difterie. Er wordt drie keer geënt met tussenpozen van vier weken en nog een vierde keer na een half jaar.
Tussen de 12e en 15e maand krijgen kinderen dan nog eens inentingen tegen de bof, mazelen, en rode hond.
Tot slot krijgen kinderen op hun 5e en 9e nog eens herhalingsinentingen voor difterie, tetanus en kinderverlamming. In 2001 en 2002 werden daarnaast nog eens alle kinderen tussen 1 en 18 jaar ingeënt tegen de meningokokkenziekte (= hersenvliesontsteking).

In de Derde Wereld moeten mensen betalen voor iedere medische handeling die ze laten verrichten. Als je arm bent en veel kinderen hebt, willen de inentingen er wel eens bij inschieten.
Daarbij zijn er veel te weining vaccins voorhanden en werkt één derde van de vaccins niet, bijvoorbeeld omdat ze veel te lang ongekoeld bewaard zijn geweest. Er zijn al nieuwe warmtebestendige vaccins op de markt die dit probleeem moeten oplossen.

Vooral herhalingsinentingen zijn moeilijk. Het kind ziet er toch gezond uit? Ouders vergeten een tweede keer langs te komen, hebben geen zin om weer 10 of 15 kilometer te lopen of ze hebben gewoon geen geld meer.
Ook nu geldt weer: voorlichting is van levensbelang.

  • Meer over problemen met de gezondheidszorg in de Derde Wereld kun je lezen op de speciale webstek voor het VMBO-sectorwerkstuk over recht op gezondheidszorg.



Gewichtscontrole
Aan de baby kunnen moeder en/of vader niet altijd van buitenaf zien of er iets met het kind aan de hand is. Ondervoeding is niet altijd zichtbaar. Daarom is het van belang om kinderen regelmatig te controleren. Hun groei wordt aangetekend op kaarten om die ontwikkeling in de gaten te kunnen houden. Op deze manier kan men zien als het niet goed gaat en kan men ingrijpen. Gewichtscontrole via een simpele groeikaart kan zeker de helft van de ondervoeding bij kinderen voorkomen.


Een meisje op de weegschaal
in een gezondheidskliniek
ergens in Afrika


  • Hoe meet je ondervoeding? Lees meer op de speciale webstek voor het VMBO-sectorwerkstuk over honger.




Armoede de wereld uit
De beste oplossing in de strijd tegen kindersterfte is verhogen van het inkomen van de ouders én meer investeren in de gezondheidszorg. Nodig zijn meer en beter voorziene ziekenhuizen en goed begaanbare wegen daar naar toe. Ook investeren in onderwijs voor meisjes, de aanleg van rioleringen en drinkwatervoorzieningen helpen de kindersterfte terug te dringen
Maar dat is tegelijkertijd de moeilijkste oplossing. Armoede is een complex geheel dat niet simpel op te lossen is en veel geld kost.

  • Meer over armoede kun je lezen op de speciale webstek voor het VMBO-sectorwerkstuk over armoede.