ja_mageia_2

Klimaat:
tropisch, regenrijk in het zuidwesten met vooral in mei-juni en oktober-november veel regen, vrij droog in zuidoosten en uitgesproken droog in noorden.

Staatsvorm: constitutionele republiek met een parlementaire democratie met een president die zowel regeringsleider als staatshoofd is en een parlement met één kamer. Ghana kent kiesrecht voor alle burgers vanaf 18 jaar. Om de vier jaar kiezen de Ghanezen een nieuwe president (en vice-president) en een nieuw parlement.

Geschiedenis
Rond 700 ontstond in Senegal, Mauritanië en Mali het koninkrijk Ghana. Het werd een belangrijke doorvoerplek voor de handel van het zuiden naar het noorden. Vooral goud en ivoor vonden via Ghana hun weg naar landen in Noord-Afrika. Eind 11e eeuw vielen islamitische strijders vanuit Marokko het rijk binnen en veroverden het. Daarop trokken de Akan uit het gebied waar het rijk lag weg naar een gebied aan de Golf van Guinee dat nu Ghana heet. In de 15e eeuw kwamen vanuit het oosten de Ewe en andere volken dit gebied binnen.



In 1471 kwamen de eerste Portugese ontdekkingsreizigers en handelaren in dit gebied aan land. Ze ontdekten dat er veel goud te halen was. Portugal vestigde handelsposten en forten aan de kust. Het gebied waar deze handelsposten en forten stonden, kreeg de naam Goudkust. Die naam zou het gebied houden tot 1957. In de 17e eeuw verdreven Nederlandse kolonisten de Portugezen uit de Goudkust. De Nederlanders kwamen niet alleen voor goud, maar ook voor ivoor, peper, andere producten en voor slaven. Slaven kochten ze van de Akan die aan de kust woonden (die hadden al eeuwenlang in slaven gehandeld en hadden zelf slaven). De Nederlandse handel met de Goudkust was in handen van de West-Indische Compagnie of WIC, opgericht in 1621. Ook kolonisten uit onder meer Engeland en Frankrijk probeerden een deel van de handel met de Goudkust in handen te krijgen. Er ontstond een systeem van driehoekshandel. Wapens, kleding en andere goederen gingen uit Europa naar de Goudkust. Daar werden ze omgeruild voor slaven en andere producten. Die gingen naar Zuid-Amerika en het Caribisch gebied en werden daar omgeruild voor zout, koffie, suiker, katoen en andere producten. Die vonden hun weg naar Europa. Nederland kreeg het leeuwendeel van de, zeer lucratieve, transatlantische slavenhandel in handen.



‘De transatlantische handel leverde Nederland na afschaffing van de slavernij weinig meer op. Om die reden verkocht Nederland in 1872 al zijn bezittingen in de Goudkust aan Engeland. In 1885 werd de Goudkust een Engelse kroonkolonie. Later werd het gebied waar de Engelsen de baas waren uitgebreid met protectoraten tot het in 1901 samenviel met het huidige Ghana. Dit gebied leverde vooral cacao en goud aan het moederland. Het moederland verkocht zijn fabrieksproducten tegen hoge prijzen aan de Goudkust. De bewoners van de kolonie verdienden weinig en moesten veel betalen voor die producten uit Engeland. Ze kwamen daartegen in verzet. Ook wilden steeds meer bewoners zelfbestuur. In 1947 hielden de Ghanezen een kopersstaking. Ze kochten geen ingevoerde producten meer. Onder leiding van Kwame Nkrumah vonden meer protestacties plaats, zoals stakingen bij het onderwijs.

In 1957 droeg Engeland de soevereiniteit over de Goudkust en de protectoraten over aan de regering van dit geheel. Daarmee werd een nieuw land geboren. Nkrumah gaf dit nieuw land de naam van het koninkrijk dat in Senegal, Mauritanië en Mali had gelegen, Ghana. Hij werd de eerste president van het land. Hij voerde een socialistisch beleid en zetten een staatseconomie op. Hij kreeg te maken met verzet van bevolkingsgroepen die vonden dat ze te weinig in de welvaart konden delen en met corruptie. In 1966 brachten militairen hem ten val. Daarna volgden kort na elkaar meerdere machtswisselingen.

In 1979 kwam Jerry Rawlings aan de macht, maar na korte tijd trad hij terug. Twee jaar later greep hij opnieuw de macht en bleef hij aan de macht. Eerst ging het slecht met de economie van Ghana. Rawlings vroeg geld van de Wereldbank en het IMF om daar wat aan te doen. Hij kreeg het geld pas toen hij in Ghana de vrije markt invoerde. Met het geld kwam de economie goed op gang.

Op 28 april 1992 keurde Rawlings een nieuwe grondwet voor Ghana goed. Daarmee kreeg het land een democratisch bestuur. Sindsdien heeft Ghana een stabiel landbestuur en leven bevolkingsgroepen ondanks oude vetes en verschillen in welvaart vreedzaam naast elkaar terwijl elders in Afrika vaak bevolkingsgroepen tegen elkaar vechten en staatsgrepen worden gepleegd. Alleen in 1994 vond er in het noorden van het land een burgeroorlog plaats, de Parelhoenoorlog.

Productie en handel
Internationale handelsbetrekkingen:
Ghana is lid van de Afrikaanse Unie, een tegenhanger van de Europese Unie. Daarnaast is Ghana lid van enkele andere organisaties die met productie, landbouw en internationale handel te maken hebben:

• Economic Community of West African States of ECOWAS
• Food and Agriculture Organisation (FAO/Verenigde Naties)
• Organisatie van Afrikaanse Staten
• Internationaal Monetair Fonds
• UNCTAD
• Wereldhandelsorganisatie WTO

ECOWAS

Ghana voert de meeste producten uit naar de EU-lidstaten Nederland, Engeland, Frankrijk, Duitsland, België en de Verenigde Staten.
Ghana voert vooral goederen in uit Nigeria, China, Engeland en de VS. Van die vier landen is er maar één lid van de EU. Met name de handel met China is de laatste jaren explosief gegroeid.

Rijk aan grondstoffen, maar toch arm:
Ghana is rijk aan grondstoffen. Vooral de uitvoer van goud, hardhout, diamanten en bauxiet levert veel geld op. Door het land loopt de Volta-rivier. In deze rivier is een stuwdam met krachtcentrale aangelegd. Die centrale voorziet een groot deel van het land van stroom.


Waterkrachtcentrale in de Volta

Maar het verschil tussen arm en rijk is groot en de armoede is er wijdverbreid. Op deze twee punten scoren veel andere Afrikaanse landen slechter, maar dat neemt niet weg dat veel Ghanezen moeten zien rond zien te komen met minder dan één euro per dag. Ook is Ghana sterk afhankelijk van financiële hulp van buitenaf. Een grote bron van inkomsten is overdrachtsinkomsten. Meer dan twee miljoen Ghanezen zijn verhuisd naar het buitenland, onder meer naar Nederland. Die sturen een deel van hun inkomsten naar familieleden die in Ghana zijn achtergebleven.

De centrale rol van de landbouw:
Ruim de helft van de bevolking verdient er zijn brood mee. Ook draagt de landbouw voor ruim éénderde bij aan het Bruto Binnenlands Product van het land. Landbouw is vooral mogelijk in het zuidwesten waar het klimaat het natst is. Daar kunnen het hele jaar door gewassen worden verbouwd. In het noorden valt van januari-maart helemaal geen regen. Daar kunnen gedurende een deel van het jaar gewassen worden verbouwd. Bovendien kampt vooral het noorden af en toe met langdurige droogte.

In dit deel van Ghana en in het zuidoosten van het zuidoosten verdienen mensen hun brood met (extensieve) veeteelt. Je vindt daar buffels, runderen en zeboes. De teelt van runderen, de productie van en de handel in rundvlees hebben echter te lijden van concurrentie. Ghana importeert veel goedkoop rundvlees dat door de Europese Unie op de wereldmarkt wordt gedumpt (=verkocht tegen extra lage prijzen). Eerst waren er veel slagerijen waar runderen werden geslacht en was er een levendige handel in rundvlees dat in Ghana zelf was gemaakt. Daar is door invoer van goedkoop rundvlees uit Europa een einde aan gekomen.

Het meeste voedsel in Ghana voor de binnenlandse markt wordt gemaakt door kleine boeren die soms rond kunnen komen met de opbrengst van hun akkers en dan weer niet. Vaak gebruiken ze traditionele werktuigen. Niet alleen de boeren zelf werken hard op hun land, ook hun vrouw en kinderen helpen mee, vooral als de oogst wordt binnengehaald.
Traditionele gewassen in Ghana zijn onder meer yam (een soort wortel), cassave, pinda’s en rijst.


Daarnaast worden de volgende exportgewassen verbouwd: cacao, bananen en allerlei tuinbouwproducten. In dit rijtje neemt cacao een bijzondere plaats in. Het is het belangrijkste landbouwproduct dat Ghana uitvoert, zelfs het belangrijkste van alle exportproducten. Ook komt het niet van grote plantages waar mensen werken die bij de eigenaars in dienst zijn (zoals in Ivoorkust en andere Afrikaanse landen), maar van kleine boerenbedrijven die in of rond dorpen liggen. Het bewerken en het binnenhalen van de oogst doen de cacaotelers zelf met hulp van hun familieleden.

Vroeger was katoen eveneens een belangrijk exportgewas voor Ghana. Het werd vooral verbouwd in het noorden van het land. Toen brachten de Europese Unie en de VS grote hoeveelheden katoen op de wereldmarkt tegen prijzen die ze met subsidies ten behoeve van hun eigen katoenproductie kunstmatig laag hielden. De prijs voor katoen op de wereldmarkt zakte zó sterk dat Ghanese katoenboeren besloten met de teelt ervan te stoppen.



Het noorden van het land leverde vroeger ook veel tomaten. Maar met de invoering van de marktliberalisatie is die productie sterk afgenomen.


Niet iedereen is blij met de marktliberalisatie

Politiek en economie
Tot na de democratisering van het landsbestuur in 1992 was de economie van Ghana min of meer een staatseconomie. Na de onafhankelijkheid in 1957 trokken Engelse bedrijven zich uit het land terug waardoor voedselverwerkende en andere industriën steeds meer ontmanteld werden. Rawlings maakte als dictator in de jaren ’80 al een begin met privatisering en de introductie van de vrije markt. Daar ging hij als democratisch gekozen president (1992-2000) mee verder. Zijn liberale opvolger John Kufuor (2000 tot 2008) ging er in versterkte mate mee verder. Hij wilde hiermee buitenlandse bedrijven aanmoedigen om te investeren in Ghana.

Een voorbeeld van privatisering is de handel in caoao. Dit product is vanaf zijn introductie in Ghana in 1880 steeds belangrijker geworden voor de Ghanese economie. Na de onafhankelijkheid in 1957 is het zelfs de ruggengraat van de economie. Niet minder dan éénderde van alle inkomsten uit uitvoer komt voor rekening van cacao.
Eerst kregen de cacaotelers een gegarandeerde rijs voor hun oogst. Die werd ieder jaar in samenspraak met de boeren vastgesteld door de Cocoa Marketing Board. Die gegarandeerde prijs betaalden opkopers aan de boeren. Eind jaren ’90 komt daar verandering in. Op aandringen van het IMF en de Wereldbank wordt de handel in cacao in Ghana geliberaliseerd. Boeren en coöperaties krijgen daardoor de vrijheid om cacao te verkopen aan andere partijen (bedrijven) dan de opkopers.