Fijnstof is een vorm van luchtvervuiling. Fijnstof bestaat uit in de lucht zwevende deeltjes. Die deeltjes kun je niet zien. Ze zijn per stuk nog kleiner dan een duizendste millimeter.
Een menselijk haar heeft een diameter van gemiddeld 70 micrometer (= een duizendste millimeter). Fijnstof kan kleiner zijn dan 0,1 micrometer. Oftewel: een menselijke haar is 700 keer zo dik als het kleinste fijnstofdeeltje.
Fijnstof kan door verschillende oorzaken ontstaan:
Fijnstof houdt zich niet aan nationale grenzen. Het fijnstof in de lucht boven Nederland komt voor ongeveer tweederde uit onze buurlanden. Maar Nederland veroorzaakt meer fijnstof dan dat het uit andere landen ontvangt: wij exporteren drie keer zoveel fijnstof als we uit het buitenland terugkrijgen.
Hoe donkerder hoe meer fijnstof
Ongeveer vijftien procent van het fijnstof in Europa is afkomstig van verkeer, energieopwekking en industrie. Londen, Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen en het Ruhrgebied zijn de ergste bronnen van vervuiling in Europa.
Na het massaal afsteken van vuurwerk bij de jaarwisseling wordt in Nederland altijd extra veel fijnstof gemeten.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat fijnstof bij inademing schadelijk is voor de gezondheid. In Nederland en België sterven elk jaar enkele duizenden mensen door het inademen van fijnstof. Mensen met long-, hart- en vaatziekten zijn extra kwetsbaar. Bovendien belemmert fijnstof de ontwikkeling van de longen bij kinderen. De normen voor fijnstof worden in Europa op veel plaatsen overschreden, vooral langs drukke wegen.
Wat doet Europa tegen fijnstof?
Fijnstof is een grensoverschrijdend milieuprobleem. Alle Europese landen hebben ermee te maken. Je kunt nu eenmaal niet de grens sluiten voor stofdeeltjes. Daarom heeft de Europese Unie normen opgesteld voor fijnstof. In 2005 was de norm dat er gemiddeld niet meer dan 40 microgram (een miljoenste gram) fijnstof in een kubieke meter lucht mag zitten. Dit noemen we het daggemiddelde. Per jaar mag de hoeveelheid fijnstof de 50 microgram per kubieke meter slechts 35 dagen overschrijden. Dit noemen we het jaargemiddelde. In 2010 worden deze normen nog strenger.
De Europese lidstaten moeten zelf wetten opstellen om de Europese normen te halen.
Gevolgen van de Europese normen
Nederland is dus verplicht zich aan de Europese norm voor fijnstof te houden. We willen dat ook omdat het goed is voor onze gezondheid. Maar in Nederland hebben we ook last van die norm. Op veel bouwplaatsen wordt door alle bouwactiviteiten de Europese norm al snel overschreden. Ook heeft de Raad van State besluiten van de Nederlandse regering voor de aanleg van spitsstroken en snelwegverbreding teruggedraaid. Dat was omdat de fijn-stofconcentratie door deze activiteiten zou toenemen. De aanleg van nieuwe eilanden voor IJburg is stilgelegd. Ook de vestiging van nieuwe industrie wordt door de Europese norm op sommige plaatsen tegengehouden.
De Europese norm voor fijnstof is dus goed voor de gezondheid van alle Nederlanders, maar soms hinderlijk voor de Nederlandse economie.
Door te sproeien op wegen probeert men het fijnstof in de lucht te beperken