Drinkwater is water dat geschikt is voor menselijk gebruik. In Nederland komt drinkwater uit de kraan nadat het door een waterleidingbedrijf is gezuiverd. Zuiver water is kleur-, geur- en smaakloos, maar dat komt nauwelijks voor op de wereld. Bijna altijd zitten er opgeloste stoffen in het water (bijvoorbeeld kalk of onkruidbestrijdingsmiddelen) die er eerst zoveel mogelijk uit moeten worden gehaald.
Het drinkwater in Nederland wordt ook gebruikt om te wassen en het toilet door te spoelen.
Drinkwater in Nederland
Je doet de kraan open, en er komt schoon, helder drinkwater uit. Je denkt er niet bij na, maar de helft van het drinkwater in Nederland komt uit de rivieren. En rivierwater kan je echt niet drinken. De rest wordt uit de grond opgepompt. Grondwater is wel schoner maar ook niet geschikt om te drinken. Voor het water bij jou uit de kraan komt moet er dus wel wat gebeuren.
Waar komt het water vandaan?
Drinkwater wordt dus gemaakt uit grondwater of oppervlaktewater.
Grondwater is het water dat dieper in de bodem ligt. Het is door verschillende grondlagen heen gesijpeld en veel vuil is daarin achtergebleven. Daardoor is het schoner dan oppervlaktewater en makkelijker te zuiveren. Het grondwaterpeil zakt als het gebruikt wordt voor drinkwater. De wortels van planten kunnen er dan niet meer bij waardoor landbouwgebieden en natuurgebieden kunnen verdrogen. Je kan dus niet onbeperkt grondwater oppompen. Daarom wordt er ook oppervlaktewater gebruikt.
Oppervlaktewater is het water in rivieren en plassen. Vooral water uit de Rijn en de Maas wordt gebruikt voor het maken van drinkwater. Het zuiveren van oppervlaktewater is ingewikkelder dan het zuiveren van grondwater. Oppervlaktewater is minder schoon, onder andere omdat fabrieken hun afvalwater hierin lozen. Ook spoelt er mest uit de landbouwgebieden in het oppervlaktewater.
Waterleidingbedrijven zorgen voor waterwinning, waterzuivering, aanleg en onderhoud van het leidingnet en de distributie van leidingwater. Zij zorgen ervoor dat jij gewoon je flesje uit de kraan kunt vullen. Maar hoe krijgen ze oppervlaktewater en grondwater zo schoon dat je het kunt drinken? Daarvoor moeten ze het eerst zuiveren.
Zuivering van grondwater
Grondwater wordt uit de bodem omhoog gepompt waarna er met sproeiers en watervallen zuurstof aan het water wordt toegevoegd. Hierdoor klontert het vuil samen in vlokjes. Dit vuil wordt door zandfilters uit het water gefilterd. Bevat het water na deze behandelingen nog te veel kalk, dan wordt het onthard. Daarna is het water meestal helder, schoon en goed van smaak. Heel soms zijn er toch nog ongewenste stoffen achtergebleven. Dan wordt het water nabehandeld met actieve koolfilters. Het schone drinkwater wordt vervolgens opgeslagen in een grote tank die reinwatertank genoemd wordt (rein betekent schoon). Daar blijft het totdat het aan de gebruikers geleverd kan worden. Grondwater wordt vooral in het noorden, het oosten en het midden van Nederland gebruikt.
Zuivering van oppervlaktewater
Zuivering van oppervlaktewater is veel ingewikkelder. Het oppervlaktewater bevat meer vervuiling en moet dus beter schoongemaakt worden dan grondwater.
Het te zuiveren oppervlaktewater wordt in de zuiveringsinstallatie gemengd met chemicaliën. Dit bindt de ergste verontreinigingen die dan naar de bodem zakken. Zo kan het makkelijk afgevoerd worden. De drab wordt zuiveringsslib genoemd. In een volgende fase, nadat het verontreinigde slib is bezonken, volgt de behandeling met ozon en een eventuele tweede behandeling met chemicalën. Via een dubbellaagsfilter wordt het water dan naar actieve koolfilters gepompt. Deze halen stoffen uit het water zoals bestrijdingsmiddelen.
Drinkwater in de Derde Wereld
In delen van de Derde Wereld komt het drinkwater ook gewoon uit de kraan. Maar vaak ook niet. In slechts de helft van alle gevallen krijgen mensen die in de stad wonen schoon drinkwater uit de kraan. Anderen moeten maar zien hoe ze aan water komen. Zij halen hun water uit de opvang van regenwater, uit tankauto's die (door het transport duur) water brengen of gewoon uit een (vaak vervuild) kanaal of rivier.
Op het platteland is het vaak nog droeviger gesteld. Mensen halen daar hun water uit putten, meren en rivieren. Als ze al toegang hebben tot drinkwater is het water vaak vervuild.
Van de zes miljard mensen op aarde heeft 1 tot 1,5 miljard mensen geen toegang tot schoon drinkwater met alle risico's van dien (zoals het oplopen van ziektes).