VMBO - SECTORWERKSTUK

Een dag uit het leven van de familie Doorsnee
"Luuk, wakker worden. Anders kom je te laat voor de wedstrijd!" Met tegenzin komt Luuk zijn bed uit, hij was net zo lekker aan het dromen. "Luuk, schiet op. Ga je wassen en vergeet niet je tanden te poetsen", roept zijn moeder van beneden. "Ja, ja, ik ben al bezig" is het antwoord. Luuk zet de kraan aan en pakt z'n tandenborstel. Hij doet er flink wat tandpasta op, want dat schuimt zo lekker, en poetst z'n tanden. Hij steekt z'n beker onder de lopende kraan en spoelt de tandpasta weg. Hij trekt z'n pyjama uit, terwijl de kraan nog steeds loopt. Nog even snel wassen en dan is het tijd om te eten.

Eten en drinken
Moeder heeft nog even snel de bordjes schoon gespoeld. Die stonden er nog van gisteravond. "Eigenlijk had ik dat meteen moeten doen", denkt ze, "nu zijn ze een beetje aangekoekt en is veel lastiger om de bordjes weer schoon te krijgen." Ze pakt gauw wat water en zet een kopje thee voor de kinderen. Luuk en zijn zusjes eten snel hun boterhammen op. Luuk rent naar de voetbalclub, zijn vriendjes staan al op hem te wachten. Zijn zusjes gaan lekker zwemmen.

Een bad nemen
"Tijd om me aan te kleden. Maar eerst wassen. Zal ik onder de douche gaan of lekker een bad nemen?", overdenkt moeder bij zichzelf. "Een douche gaat veel sneller, maar een bad is wel erg lekker, zo in dat warme water." Een bad dus maar.

De was doen
Na het bad gooit moeder de vuile kleren van de kinderen in de wasmachine. "Gelukkig hoef ik die kleren niet meer op de hand te wassen zoals vroeger", denkt ze. "Daar hebben we tegenwoordig machines voor, dat is een stuk makkelijker. Mijn moeder was vroeger uren met de was bezig, met dat grote gezin van haar." Nee, dan hebben ze het nu een stuk beter.

Schoonmaken
"De kinderen zijn weg, maar mooi dat ik weer de ravage kan opruimen, die ze hebben achtergelaten." Ze pakt een emmer en vult die onder de kraan, gooit wat water over de vloertegels en dweilt de boel weer droog. "Goed, dat hebben we ook weer gehad." Nog even de dweil uitspoelen en klaar is ze.

Vergaderen in het wijkcentrum
"Willem, ik ben even weg", roept ze tegen haar man die net even weg was, de hond uitlaten. "Ik moet naar een vergadering in het wijkcentrum". "Wat voor vergadering is dat dan?", vraagt hij. "Een vergadering van de beleidscommissie. We gaan kijken hoe het komt dat het wijkcentrum zulke hoge energierekeningen krijgt en of daar wat aan te doen valt."
Terwijl iemand van de commissie een lekker bakje koffie zet voor de vergadering, kijkt pa in de krant. Maar al die ellende over overstromingen hier en droogte daar, daar heeft hij ook geen zin in. "Wat zal ik eens gaan doen op m'n vrije zaterdag", peinst hij.

Autowassen
"Het is zaterdag, dus laat ik maar weer eens mijn auto gaan wassen." Dat doet hij niet thuis, nee, daar heeft hij geen zin in. Hij rijdt naar de garage op de hoek waar je je auto kunt wassen met hogedrukspuiten.
Hij moet even op zijn beurt wachten, want er is nog iemand voor hem bezig. Hij bekijkt het eens goed. Voor één gulden kun je voor 40 seconden naar keuze koud of warm water krijgen, maar mooi dat je wel tien gulden kwijt bent voor je de hele auto gewassen hebt. Nou, zo kan hij ook wel rijk worden.

De tuin sproeien
Weer thuis zet hij de plantjes in de tuin die hij gisteren gekocht heeft. Mooie Afrikaantjes, Kaapse Viooltjes en Vlijtige Liesjes. "Al dat eenjarig spul heeft wel veel water nodig", had de verkoper gezegd. Dat hoef je tegen hem geen twee keer te zeggen. Hij heeft de tuinslang al klaar. Het kan misschien wel gaan regenen, maar zeker weten doe je dat nooit. Nee, hij sproeit wel even. Zo gezegd, zo gedaan.

De energierekening
's Middags komt de post langs. Daar zit ook de jaarlijkse energierekening bij. Valt dat even tegen! Ze moeten alweer honderden euro's bijbetalen. Alles wordt ook maar steeds duurder. Voor elektriciteit moeten ze zo'n zeshonderd euro betalen, voor het gas tweeduizend euro en voor het water zo'n vijfhonderd euro, een euro per kubieke meter (dat is 1000 liter). "Mooi dat ik niet in het Westen van het land woon, zoals m'n broer in Amsterdam. Die betaalt wel drie euro per kubieke meter. Dan zou ik zo'n duizend euro meer kwijt zijn!"

Handen wassen
De dag vliegt voorbij en het is al weer tijd voor het avondeten. Vader roept de kinderen binnen die nog buiten aan het spelen zijn. Even handen wassen en dan aan tafel. "Janneke, laat die kraan toch niet zo lang lopen, al dat getreuzel altijd", zegt moeder verontwaardigd. "Ja maar, ik moet mijn handen toch goed wassen", zegt Janneke terug.

De afwas
Na het eten mogen de kinderen nog even televisie kijken, douchen, naar het toilet en dan naar bed. Terwijl vader nog een verhaaltje voorleest, helpt oma met de afwas. "Hebben jullie geen vaatwasmachine?", vraagt oma. "Kind, dat is zoveel makkelijker. Je hoeft de afwas maar erin te doen, sop erbij en spoelen maar." Maar nee, een vaatwasmachine heeft de familie Janssen nog niet, dus er zit weinig anders op dan het toch maar met de hand te doen.

De hele dag door gebruiken de leden van het gezin Doorsnee water. Voor tandenpoetsen, handen wassen, in de douche en in bad, voor eten koken en drinken, schoonmaken, het toilet, de afwas, de tuin sproeien en de auto wassen.

Waterverbruik vroeger en nu
De familie Doorsnee hoeft de kraan maar open te draaien en ze hebben water. Zo makkelijk ging dat vroeger niet!
Eeuwenlang wordt drinkwater uit een waterput of regenton gehaald. Maar ook uit rivieren waarin het vervuilde water wordt geloosd. Mensen hebben veel minder veilig drinkwater tot hun beschikking dan nu.

Pas in 1853 wordt het eerste waterleidingbedrijf opgericht. Drinkwater wordt in het begin in grote watertorens opgeslagen.
Vanaf het midden van de negentiende eeuw zijn er ruim 260 drinkwatertorens gebouwd in Nederland. Waterbedrijven beschouwen een watertoren als hun visitekaartje en besteden daarom veel aandacht aan het uiterlijk ervan. Vandaar dat we vandaag de dag nog zo'n 165 van deze vaak fraaie gebouwen in Nederland kunnen bewonderen. Hiervan is minder dan een derde nog in gebruik.
De torens vormen een onderdeel van het waterleidingsysteem. Het reservoir in de toren staat rechtstreeks in verbinding met het waterleidingnet en zorgt voor constante druk op de leidingen. Later als de druk op de leidingen met pompen gewaarborgd kan worden, verliezen de watertorens hun nut.

De watertorens van Alkmaar, Coevorden, Den Haag en Schoonhoven (Klik hier voor meer informatie over watertorens.)

Een rapport van de Nederlandse regering toont in 1868 aan dat er in steden met een waterleiding veel minder doden vallen tijdens een cholera-epidemie. Pas dan blijkt hoe belangrijk schoon drinkwater is voor de algemene gezondheid.

De hele dag door gebruiken we drinkwater. We staan op, we gaan naar het toilet, we wassen ons en poetsen onze tanden. We drinken een kopje thee, het huisdier krijgt een vers bakje water, de planten hebben dorst en wij nemen zelf ook nog wat te drinken. Handen wassen. Even de afwas doen en de wasmachine aanzetten. Buiten spelen (een watergevecht met waterpistool en met water gevulde ballonnen) of naar het zwembad. Auto wassen, ramen lappen, tuin sproeien, koken. Naar het toilet. Een bad of douche, tanden poetsen. Wat gebruiken wij veel water!
Gemiddeld gebruikt elke Nederlander ongeveer 126 liter drinkwater per dag. Dat zijn bijna 13 grote emmers vol! In het overzichtje hieronder kun je zien waar we dat water allemaal voor gebruiken. Het gaat in dit overzicht trouwens om hoeveel water we gemiddeld per dag gebruiken. Eén keer de wc doorspoelen kost bijvoorbeeld 6 liter. In het overzicht zie je 35 liter staan. Omdat je natuurlijk meer dan één keer per dag naar het toilet gaat. Hetzelfde geldt voor de wasmachine. Eén keer wassen kost 86 liter. Maar de wasmachine draait natuurlijk niet elke dag, maar bijvoorbeeld twee keer per week. Gemiddeld kost dat dan 23 liter water per dag.

Verdeling van het waterverbruik in procenten

Bij een waterleidingbedrijf kunnen ze precies zien hoeveel mensen water gebruiken. Tijdens de rust van een voetbalwedstrijd op tv bijvoorbeeld: dan gaat iedereen tegelijk naar het toilet of een kopje koffie of thee zetten.
      

Elk huishouden in Nederland heeft een watermeter waarmee precies bekeken kan worden hoeveel water er gebruikt wordt. Eén keer per jaar valt een kaart in de brievenbus met de vraag of mensen de stand van de watermeter willen doorgeven. Dat kan via de telefoon of via internet. Als het niet met de telefoon of internet lukt, dan kan het ook via een invulkaart per post. Op de watermeter zie je bovenin een aantal cijfers staan met daaronder een radertje en vier kleine klokjes met een wijzer.

A De cijfers laten zien hoeveel kubieke meter (m3) water gebruikt is. Een kubieke meter is een vierkant blok van een meter lang, een meter breed en een meter hoog. Elke kubieke meter, dus één zo'n blok, is 1000 liter.
B Het radertje draait rond als er ergens in huis water wordt gebruikt.

De klokjes geven precies aan hoeveel liter water gebruikt is:

C geeft de deciliters aan (een tiende liter);
D geeft de liters aan
E geeft de decaliters aan (=10 liter)
F geeft de hectoliters aan (=100 liter)

Water is ruim voorhanden in Nederland en niet duur. We hoeven daarom ook niet zo zuinig te doen... als we geen rekening houden met watergebruikers elders op de wereld.

Om problemen in de levering van water te voorkomen zijn reservevoorraden (buffers) aangelegd in spaarbekkens zoals onder andere in de Biesbosch. De hoeveelheid water die hier ligt opgeslagen is genoeg voor drie maanden. Deze voorraden kunnen worden gebruikt als er iets mis gaat, bijvoorbeeld als er schadelijke stoffen op de rivieren zijn geloosd. Als dat gebeurt, kunnen de waterbedrijven tijdelijk geen rivierwater innemen. De spaarbekkens kunnen ook worden gebruikt als het een tijd erg droog weer is.