In 1951 publiceerden de VN het eerste rapport met voorpellingen over de bevolkingsgroei, het Wereldbevolkingsrapport (World Population Report). Sinds die tijd zijn deze rapporten, die om de twee jaar verschijnen, steeds informatiever geworden. Belangrijke indicatoren voor de veranderingen in de omvang van de wereldbevolking waar in deze rapporten naar gekeken wordt zijn het geboortecijfer, sterftecijfer en migratiecijfer van alle landen van de wereld. Van al deze indicatoren houden de VN cijfers bij.

De verdeling van de wereldbevolking over de belangrijkste regio's

De cirkeldiagrammen maken duidelijk dat er in Afrika verhoudingsgewijs steeds meer mensen wonen in vergelijking met de rest van de wereld. Ook zie je dat er over veertig jaar in verhouding minder mensen in Azie zullen wonen dan nu. Het aandeel Europeanen neemt al sinds 1950 af.
De verklaring voor deze veranderingen heeft alles te maken met het toenemen van de welvaart in bepaalde landen. Hoe welvarender een land wordt, hoe minder kinderen er sterven voor hun vijfde levensjaar. Dit heeft weer tot gevolg dat mensen steeds minder kinderen krijgen. Maar het duurt meestal zeker een generatie voor het zover is.
In ontwikkelde landen is een kindertal van 2,1 per vrouw genoeg om de bevolking op peil te houden. Dit noem je de vervangingsvruchtbaarheid. In ontwikkelingslanden ligt die veel hoger. In de periode voordat het geboortecijfer zich aan de het nieuwe evenwicht aanpast, neemt de bevolking explosief toe. Deze ontwikkeling, waar elk land een keer doorheen moet, heet de demografische transitie.

Grafiek: vrouwen krijgen gemiddeld steeds minder kinderen

In de geïndustrialiseerde landen duurde het diverse generaties voordat de vruchtbaarheid was gedaald tot het vervangingsniveau of daaronder. Diezelfde overgang doet zich nu ook voor in de rest van de wereld. In de meeste landen is de gezinsgrootte spectaculair gedaald. Een uitzondering is het gebied ten zuiden van de Sahara. Daar krijgt de gemiddelde vrouw nog altijd vijf kinderen. In zeventien landen in die regio is de leeftijdsverwachting hooguit vijftig jaar, dus daar is de demografische overgang nog maar net begonnen. De VN verwachten dat er in 2030 wereldwijd sprake zal zijn van vervangingsvruchtbaarheid. Over het geheel genomen neemt de bevolkingsgroei op den duur af, en dat is goed nieuws.
Maar het slechte nieuws is dat 2030 nog ver weg is, en dat de grootste generatie aller tijden de vruchtbare leeftijd bereikt. Zelfs als alle vrouwen het bij twee kinderen laten zal de bevolking nog een kwarteeuw doorgroeien.



Het aantal kinderen dat een vrouw gemiddeld krijgt in een land