ja_mageia

In de UVRM staat wel dat iedereen recht op leven heeft, maar er wordt niet gesproken over de doodstraf. Organisaties als Amnesty International zetten zich niettemin tegen de doodstraf in op grond van artikel 3 (recht op leven) en artikel 5 (‘Niemand zal onderworpen worden aan onmenselijke bestraffing’) van de UVRM. Toch zijn er veel landen die de doodstraf nog uitvoeren, waaronder Amerika en China.

Wat ook ontbreekt is de vrijheid van drukpers. In sommige landen mag je niet zomaar in een krant of in een boek opschrijven wat je vindt. In artikel 19 van de UVRM staat weliswaar dat je  recht hebt op een eigen mening, maar je mag je mening kennelijk niet overal naar buiten brengen. Toch vinden de meeste mensen de vrijheid van drukpers vanzelfsprekend; in de slotzin van artikel 19 staat immers ook dat je je mening ‘door alle middelen’ mag ‘doorgeven’.

Ook het recht om te staken is niet in de UVRM opgenomen. Je hebt volgens de UVRM niet het recht om je werk neer te leggen als de arbeidsomstandigheden op de fabriek waar je werkt onveilig en gevaarlijk zijn. Sommigen vinden staken een vorm van vrije meningsuiting en vinden dat staken valt onder het zinsdeel ‘door alle middelen’ in artikel 19 van de UVRM.

Ook het recht op het spreken van je eigen taal ontbreekt. Er was veel verzet om dit recht op te nemen in de UVRM. Dat is misschien niet zo verwonderlijk. Rond 1945 waren er minder dan honderd zelfstandige landen in de wereld, maar werden er meer dan vijfduizend verschillende talen gesproken! In Nederland is het goed geregeld. Het Fries is een officiële tweede taal die in Friesland op school onderwezen wordt. Alle gemeentelijke stukken zijn in Friesland ook in het Fries opgesteld.
In Turkije echter was het tot 2009 verboden om op school Koerdisch te spreken en mochten radio- en tv-zenders niet in het Koerdisch uitzenden. Dat verbod is inmiddels opgeheven.


Tweetalig plaatsnaambord in Friesland

Een belangrijke gemis in de UVRM is het individueel klachtrecht bij internationale organisaties. Als je bijvoorbeeld in Zimbabwe gemarteld wordt, kun je niet naar een onafhankelijke instantie gaan om daar een klacht tegen in te dienen. Dat kan wel in Zimbabwe zelf, maar de rechters daar zijn corrupt en doen wat de regering zegt. Sterker nog: als je in Zimbabwe zou gaan klagen over martelingen, loop je grote kans dat je weer wordt opgepakt en opnieuw gemarteld wordt! Sommige deskundigen vinden daarom dat mensen die bang zijn voor hun eigen regering bij een onafhankelijke internationale organisatie zouden moeten kunnen klagen.
Als je mensen op straat vraagt of het verbod op kinderarbeid een belangrijke mensenrecht is, zal iedereen het met je eens zijn. We durven te wedden dat jullie ook zullen denken dat het verbod op kinderarbeid in de UVRM is opgenomen. Nou, dan hebben jullie het mooi mis! Het staat er niet in!

In de UVRM ontbreken namelijk artikelen over de bescherming van zwakkeren in de samenleving. Er wordt niets gezegd over de bescherming van kinderen tegen kinderarbeid of over speciale rechten voor gehandicapten. Ook de bescherming van vrouwen tegen geweld (waaronder huiselijk geweld, seksueel geweld en vrouwenbesnijdenis) zul je tevergeefs in de UVRM zoeken.

Vanuit de feministische hoek is er veel kritiek op de UVRM geweest. Feministen zeggen dat de mensenrechten zoals ze nu zijn geformuleerd vooral ten goede komen aan mannen. Als je iedereen op gelijke voet behandelt, vergeet je dat vrouwen bijvoorbeeld veel vaker de zorg voor kinderen moeten dragen en daarom recht zouden moeten hebben op speciale voorzieningen.

Ten slotte: er wordt in de UVRM geen aandacht besteed aan de collectieve rechten. Dat zijn rechten die voor groepen mensen gelden. Bijvoorbeeld voor een heel volk. Denk bijvoorbeeld aan het recht van elk volk om over zijn eigen lot te beslissen.

Kosovo verklaarde zich begin 2008 onafhankelijk van Servië, omdat de Kosovaren over hun eigen lot wilden beslissen en niet langer door de Serven wilden worden bestuurd. In de UVRM is daar niets over geregeld.

Al deze ‘ontbrekende rechten’ zijn later in andere VN-verdragen wel geregeld, maar niet alle landen hebben die verdragen ondertekend, terwijl de UVRM wél door alle landen is ondertekend.