Een vloedgolf is een enorm lange golf, die met grote snelheid richting kust wordt gejaagd. Vloedgolven worden veroorzaakt door orkanen, vulkaanuitbarstingen of door (onderzeese) aardbevingen. In dat laatste geval noemen we de vloedgolf een tsunami. Dat is Japans voor ‘lange golf’. Met dit woord worden golven aangeduid die vlakbij de kust lijken te ontstaan en soms enorm hoog worden.
Animatie van het ontstaan van een tsunami
Een aardbeving of aardverschuiving onder zee verplaatst grote hoeveelheden water. Er ontstaan golven die op het zeeoppervlak als rimpelingen te zien zijn. Deze rimpelingen verplaatsen zich in alle richtingen. Ze zijn maar enkele tientallen centimeters hoog en vanaf schepen nauwelijks of helemaal niet te zien. Toch zijn het toppen van reusachtige golven die de hele waterlaag tussen zeebodem en oppervlak omvatten. Over de gehele afstand tussen bodem en oppervlak beweegt het water op en neer. Dat is bij golven die door wind ontstaan heel anders. Wind laat alleen het water in een dunne laag onder de oppervlakte bewegen.
Tsunami-golven zijn ook enorm lang. De afstand tussen twee golftoppen kan wel 150 kilometer zijn. Bij golven die door wind ontstaan is de afstand tussen twee golftoppen enkele meters, of bij stormweer tot 300 meter. Door de enorme lengte kan er tussen het passeren van twee golven enige minuten verlopen, of zelfs meer dan een uur. Ten slotte is een tsunami, zolang het water diep is, enorm snel. Hoe dieper het water, hoe groter de snelheid. Een tsunami kan 800 kilometer per uur halen. De tsunami die op 26 december 2004 bij Sumatra was ontstaan, had maar vijf uur nodig om de hele Indische Oceaan over te steken en de kust van Somalië en Kenia te bereiken.
Waar een tsunami de kust bereikt loopt de zeebodem omhoog. De tsunami wordt afgeremd. Door de enorme lengte van de golf wordt de voorzijde afgeremd terwijl dat met de achterkant nog niet het geval is. De achterzijde duwt de golf in elkaar. Zoals een vrachtwagen die achterop een file rijdt. De golf wordt in een steeds smallere laag water samengedrukt. Het water kan alleen maar omhoog.
En als de golf omhoogkomt trekt hij het water aan de voorkant mee omhoog. Dat kun je goed zien als de tsunami de kust bijna heeft bereikt. Het water aan de kust wordt door de vloedgolf de zee ingezogen. Als je op het strand staat zie je dat het water zich plotseling terugtrekt. Veel verder en sneller dan normaal bij eb het geval is.
