Islam in the Spotlight

Europese landen, vooral Engeland, Frankrijk en Nederland hebben een rijk koloniaal verleden. Ze hebben veel landen buiten Europa als kolonies bestuurd. Dat heeft een beweging van migranten op gang gebracht uit die kolonies. Die beweging bleef aanhouden ook nadat de kolonies hun zelfstandigheid hadden bevochten of gekregen. Een deel van deze migranten is islamitisch en brachten de islam mee naar Europa.

Migratie uit islamitische kolonies

Aan de vaak rechte grenzen tussen landen kun je zien dat ze eerder op de tekentafels van de koloniale machthebbers zijn ontstaan dan op een natuurlijke manier. Koloniale machten verdeelden de gebieden onder elkaar.

In de loop van de 19e eeuw namen Europese landen gebieden buiten Europa als kolonie in bezit. Dat waren met name Engeland, Frankrijk en Nederland. In sommige kolonies woonden veel moslims. Dat was bijvoorbeeld het geval in de Engelse kolonie British India, waar later de landen Pakistan, India en Bangladesh uit ontstonden. Frankrijk nam Algerije, Marokko en diverse andere islamitische landen in Afrika in bezit. In de Nederlandse kolonie Nederlands-Indië (nu Indonesië) was het overgrote deel van de bevolking moslim. Vanaf dat moment kwamen er bewoners van de bezette gebieden naar het 'moederland' om er te studeren of om er te werken.

Migranten uit voormalige islamitische koloniën

Vanaf 1947 werden steeds meer kolonies van Europese landen zelfstandig. Landen als Engeland, Frankrijk en ook Nederland kregen te maken met een grote toestroom van migranten uit de voormalige kolonies. In Engeland waren dat o.a. migranten uit het latere Pakistan. In 1947 werd de kolonie British India zelfstandig. Niet lang daarna werd dit land opgesplitst in een overwegend islamitisch Pakistan en een overwegend hindoeïstisch India. Na die opdeling braken er op grote schaal onlusten uit tussen hindoes en moslims. Daardoor sloegen miljoenen mensen op de vlucht. Moslims vluchtten uit India naar Pakistan en hindoes uit Pakistan naar India. Ook emigreerden veel, overwegend islamitische, Pakistani naar Engeland, niet alleen vanwege het geweld in hun woongebied, maar ook omdat Engeland behoefte had aan veel arbeidskrachten. Die arbeidskrachten waren nodig om de grote schade te herstellen die in Engeland was ontstaan tijdens de Tweede Wereldoorlog.

In Frankrijk kwamen veel migranten uit voormalige kolonies van dat land. Dat waren vooral Algerijnen, Marokkanen en Tunesiërs, maar bijvoorbeeld ook inwoners van Mali en Guinee. Ook deze migranten waren overwegend islamitisch.
Nadat Nederlands-Indië in 1949 zelfstandig werd, emigreerden veel bewoners uit de voormalige kolonie naar Nederland. Maar dat waren geen moslims maar christelijke Molukkers en mensen van (gemengd) Nederlandse afkomst die een andere godsdienst hadden dan de islam.

Van gastarbeider . . .

Eind jaren ’50 van de 20e eeuw begon het aantal moslims in Europa fors toe te nemen. Dat begon toen bedrijven in West-Europa arbeiders gingen werven buiten Europa, vooral in de overwegend islamitische landen Marokko en Turkije. Veel Marokkaanse en Turkse arbeiders kregen en grepen deze kans om te ontsnappen aan armoede en werkloosheid in hun eigen land. Van deze migranten zijn de meeste islamitisch. Ze konden in hun gastland goed aan de kost komen. Ze stuurden een deel van hun inkomsten naar hun familie in hun thuisland. Eerst keerden arbeiders van buiten Europa na verloop van tijd terug naar hun land van herkomst. Daarom werden ze gastarbeiders genoemd.

. . . tot medeburger

Maar vanaf 1973 bleven meer en meer  migranten van buiten Europa in hun gastland wonen. Ze lieten hun vrouw en kinderen overkomen. Kinderen van immigranten trouwen niet zelden met een partner uit het land waar hun ouders vandaan kwamen.
Zo stijgt het aantal moslims in de landen die ooit begonnen gastarbeiders op te nemen. Maar niet alleen dat. De migranten, van oorsprong bijvoorbeeld Turks of Marokkaans, voelen zich misschien nog wel Turks of Marokkaans, maar ook meer en meer Nederlands. Ze raken generatie na generatie meer ingeburgerd en zijn van gast tot medeburgers geworden.

Asielzoekers en gelukzoekers

Vooral vanaf 1990 komen talloze asielzoekers en straatarme migranten die op zoek zijn naar een beter bestaan naar Europa. De meesten van hen zijn  afkomstig uit Noord- en West-Afrika en het Midden-Oosten. Ze komen vooral naar Spanje, Griekenland en Italië. Als ze daar eenmaal zijn, kunnen ze verder trekken naar één van de andere landen van de Europese Unie.

Asielzoekers zijn vluchtelingen die op de loop zijn gegaan voor oorlog of vervolging. In de jaren ’80 bijvoorbeeld kwamen talloze Koerden uit hun woongebied Anatolië in Turkije naar Europa. Ze waren gevlucht omdat troepen van het Turkse leger op bloedige wijze optrad tegen de Koerdische Arbeiderspartij PKK en zijn aanhangers. De PKK wilde van het woongebied van de Koerden een zelfstandig land maken. Na 1991 kwamen er ook Koerden uit Irak naar Europa. Ook zij waren op de vlucht voor geweld. In hun woongebied in het noorden van Irak vochten twee Koerdische groepen tegen elkaar.

Gelukzoekers zijn mensen die op de vlucht gaan voor hun uitzichtloze armoede, werk zoeken in Europa en hopen voldoende te verdienen om van te leven. Ze proberen via Griekenland, de Canarische eilanden of het eiland Lampedusa Europa binnen te komen. Of ook wel via Mellila, een Spaanse stad die in Marokko ligt. Hun aantal zwol in 2011 aan toen er achtereenvolgens in Tunesië, Egypte en Libië opstanden uitbraken tegen het landsbestuur. In Tunesië en Egypte ruimde de zittende regering het veld. In Libië liep de opstand uit op een burgeroorlog tussen opstandelingen en de regering van president Gadaffi. De opstandelingen versloegen het regiem van Gadaffi en Gadaffi werd gedood. 

Angst voor moslims

In Nederland en andere landen waar het aantal moslims steeg, stak een angst voor de islam de kop op. In die landen kregen moslims te maken met beledigingen, achterstelling en zelfs mishandeling. De angst en afkeer werden sterker nadat fanatieke moslims aanslagen pleegden omwille van hun geloof. Op 2 november 2004  werd de filmmaker Theo van Gogh op straat gedood door een moslim. Van Gogh was, samen met Ayaan Hirsi Ali, toen Nederlands Tweedekamerlid, de maker van de film 'Submission'. De film ging over de rol van vrouwen in de islam. 

Mensen die een hekel hebben aan moslims, beweren dat Europa overspoeld wordt door een golf van islamitische migranten. Inderdaad wonen er nu meer moslims in Europa dan ooit tevoren. Maar nog steeds vormen ze een kleine minderheid. De bevolking van de hele Europese Unie bestaat voor 3% uit moslims. In Nederland is ongeveer één op de twintig burgers een moslim.