Islam in the Spotlight

Sajidah Abdus Sattar

Wie wel eens moslims heeft zien bidden in een moskee, kon zien dat mannen en vrouwen tijdens het gebed in aparte groepen bij elkaar zitten. Dit berust op gebruiken uit de tijd van de profeet Mohammed en andere oude tradities. In de koran zijn hiervoor geen specifieke voorschriften te vinden. De plaats die vrouwen innemen binnen een moskee kan daardoor nogal verschillen.

Plaatselijke verschillen
Bij grote moskeeën in drukke steden zijn er gewoonlijk aparte ingangen voor mannen en vrouwen. Van daaruit gaan zij elk naar hun eigen wasruimten, want moslims horen zich te wassen voordat zij gaan bidden. Daarna lopen zij door naar hun eigen deel van de gebedsruimte, waar zij allemaal gezamenlijk gaan bidden.
Bij kleine moskeeën, bijvoorbeeld op het platteland, is er vaak geen plaats voor een aparte ingang en wasruimte voor vrouwen. In dat geval bidden zij thuis of in de moskee achter de mannen. Die constructie lijkt het meest op de situatie in de tijd van de profeet Mohammed.
vrouwenindemoskee_ biddendevrouw.jpg

Waarom mannen en vrouwen apart bidden
Het vrouwengedeelte van de gebedsruimte bevindt zich gelijkvloers achter de mannen of op een groot balkon binnen de moskee. Het kan zijn dat er tussen de mannen en de vrouwen een volledig scherm, een dun gordijn, of alleen maar een open stuk vloer is. Omdat moslims tijdens hun gebed diepe buigingen maken, is het prettiger voor vrouwen dat zij niet vóór, maar achter de mannen staan. De voorganger bij het gebed is altijd een man, tenzij er alleen vrouwen aanwezig zijn om te bidden.

De functies van vrouwen
In de moskee verrichten mannen en vrouwen hetzelfde gebed en ze doen dat tegelijkertijd. Ook al zijn vrouwen misschien niet in het zicht van anderen, zij zijn niet uitgesloten van het gebed. De koran draagt zowel mannen als vrouwen op om te bidden en alle andere verplichtingen van de islam na te komen. De koran verbiedt vrouwen niet om een belangrijke rol spelen bij andere activiteiten in een moskee. Zij kunnen bijvoorbeeld lesgeven, maatschappelijk werk doen en ook geestelijke ondersteuning bieden. Of dat in de praktijk al of niet gebeurt, hangt helemaal af van de betrokkenen, en natuurlijk van de plaatselijke opvattingen, omstandigheden en behoeften. 

Dat mannen en vrouwen tijdens het rituele gebed in de moskee van elkaar gescheiden zijn, heeft dus alleen praktische oorzaken. Moslimvrouwen zijn dat zo gewend en vinden het veel prettiger om zich daar niet bekeken te weten door mannen. Vrouwen hebben bij ceremoniën die wat langer duren vaak ook kleine kinderen bij zich, die zij in de vrouwenruimte rustig kunnen verzorgen en eventueel borstvoeding kunnen geven. Het feit dat mannen en vrouwen in de moskee niet gemengd bidden, heeft dus niets te maken met minderwaardigheid van vrouwen, zoals soms wordt verondersteld.
Dus, ook al stellen vrouwen zich bij het bidden achter de mannen op, dat hoeft als zodanig geen teken te zijn van geestelijke achterstelling.

Sajidah Abdus Sattar is coördinator van het Nimatullahi soefi-huis in Leiden (www.nimatullahi-soefi.nl) en schreef o.a. 'Islam voor beginners. Een heldere inleiding tot de wereld van de Islam' en 'De positie van de vrouw in de islam'.

Bron: http://www.reliflex.nl/article.aspx?ArticleId=64