Islam in the Spotlight

Tijdens de eeuwen na de dood van de profeet Mohammed ontwierpen architecten moskeeën, paleizen, graftombes en tuinen, maakten kunstenaars prachtige decoraties en schiepen dichters verhalen en gedichten waarvan sommige tot op de dag van vandaag nog gelezen worden.

In de islamitische wereld is het niet toegestaan menselijke en dierlijke figuren af te beelden, in het bijzonder niet op voorwerpen die gebruikt worden voor godsdienstige doeleinden, zoals lampen of tegels voor moskeeën. Dit omdat men bang is dat deze afbeeldingen het aanbidden van afgoden zou aanmoedigen, zoals dat in het verleden het geval was.

De term arabesk, ook wel spanningsboog of bewegingscurve genoemd, wordt in de architectuur en de beeldende kunst gebruikt. Kenmerkend zijn de doorlopende en repeterende bewegingslijn(en). In de islamitische kunst worden vaak hele oppervlakten zoals de muren van moskeeën en paleizen met arabesken bedekt. Voor moslims vormt het eindeloze motief een symbool voor de eenheid van de schepping van God.

Aardewerk
Veel porselein kwam en komt uit China, maar ook in de islamitische wereld zijn er veel pottenbakkers die kruiken, kommen, schalen en lampen maken. Ze worden nog steeds versierd met fraaie geometrische patronen: cirkels, sterren en kristallen en ook arabesken.

Tegels
Veel gebouwen, vooral moskeeën, zijn versierd met geglazuurde aardewerk tegels met prachtige patronen. De tegels zijn vaak uitgevoerd in rijke, diepe kleuren, met blauw als favoriete kleur. De decoraties bestaan ook hier weer uit geometrische vormen of arabesken, of uit teksten uit de Koran of de Hadith.

Soms werd hetzelfde patroon steeds opnieuw gebruikt op heel veel verschillende tegels, maar soms werden tegels met veel verschillende patronen bij elkaar gezet om een groter patroon te vormen.

Kalligrafie
Kalligrafie stond in hoog aanzien in de islamitische wereld. Het werd toegepast op perkament, op papier, aardewerk en op tegels. De woorden werden gevormd met pennen die gemaakt waren van rietstengels die in inkt werden gedoopt. Vaak werden de woorden geschreven als aaneengesloten stukken tekst en soms verwerkt in geometrische vormen of afbeeldingen. Boten en vogels waren populair. Ze waren gemaakt van Arabische letters, gebeden, zegeningen of andere godsdienstige uitdrukkingen. Zo werden de mensen ook aan de woorden van Allah herinnerd zoals die aan Mohammed waren gedicteerd.

Textiel
Voordat de profeet Mohammed werd geboren maakten de volken in Arabië al stoffen voor praktische toepassingen. Ze sponnen wol en haar voor de tenten en kleding. Ook weefden ze stoffen voor zitkussens die de plaats van stoelen innamen en voor zakken waar ze hun bezittingen in bewaarden. Deze kussens en zakken hadden eenvoudige geometrische patronen. Later werden tapijten e.d. rijkelijk versierd.

Architectuur
De belangstelling voor wiskunde konden ze goed gebruiken bij de bouwkunst. Ze hadden die nodig voor het maken van de berekeningen voor de ingewikkelde koepels, bogen, pilaren en minaretten, die allemaal op een of andere manier onderdeel waren van moskeeën en andere gebouwen. Veel moskeeën hadden mooie tegels en waren versierd met pleister- en graveerwerk. Paleizen en grote huizen waren vaak op eenzelfde manier versierd en werden gebouwd rond een open binnenhof met op zijn minst één tuin.

Dichters en verhalenvertellers
Na de 8ste eeuw werd veel poëzie geschreven door Soefi’s. Dit konden zowel mannen als vrouwen zijn, die probeerden in hun dagelijks leven zo dicht mogelijk bij God te komen. Ze danken hun naam aan de ruwe wollen mantel, de suf, die ze droegen om aan te tonen dat ze geen belang stelden in comfort of bezittingen.

Poëzie en verhalen waren zeer populair in de gehele islamitische wereld. Dit was altijd al zo geweest in Arabië voordat de Profeet was geboren. De bekendste verzameling is die van De Verhalen van Duizend-en-één-nacht. Hierin staan verhalen die afkomstig zijn vanuit China, Egypte en India maar ook uit Arabië zelf. Aladdin, Ali Baba en de 40 rovers en Sindbad de zeeman zijn daarvan misschien wel de bekendste. Veel boeken met verhalen en gedichten werden geïllustreerd met mooi gekleurde plaatjes, waarop aspecten van het leven van een moslim werd afgebeeld.