Islam in the Spotlight

Emancipatie betekent bevrijding. Bevrijding van onderdrukking, discriminatie of geweld, enzovoort. In Nederland denken we vaak dat de vrouwen en de meisjes in de Islam worden onderdrukt door de mannen. Daar horen we ook vaak allerlei negatieve verhalen over. Denk maar eens aan eerwraak, gedwongen uithuwelijken, vrouwenbesnijdenis en zo. Maar is de islam zo vrouwonvriendelijk als veel Nederlanders denken? En hoe nodig ‘moeten’ moslima’s emanciperen?

Moslima’s (gelovige moslimmeisjes en vrouwen) vinden hun geloof niet vrouwonvriendelijk. Zij houden van Allah. Ze kunnen in de Koran allerlei verzen aanwijzen die aantonen dat hun geloof respect voor vrouwen uitdraagt, zoals bijvoorbeeld in dit vers:

• 'Waarlijk, de meest volmaakte in geloof onder de gelovigen is hij die de beste manieren heeft is en die vriendelijk is voor zijn vrouw.'

Een ander vers toont aan dat voor Allah de vrouw gelijk is aan de man. Dit vers klinkt zo:

• "Wie - hetzij man of vrouw - deugdelijk handelt als een ware gelovige, die zullen Wij een goed leven laten leiden (in deze wereld) en Wij zullen hen met hun loon belonen voor het beste wat zij deden (in het Hiernamaals)" (16:97)

Zo zijn er veel voorbeelden te noemen die aangeven dat de man respect moet tonen aan de vrouw en dat vrouwen net als de man rechten hebben.

Toch is er wel iets aan de hand. Er bestaan namelijk ook verzen en geschriften die vrouwonvriendelijk zijn. Bovendien gelden voor vrouwen en meisjes allerlei regels die niet voor mannen gelden. Denk maar eens aan de kledingvoorschriften en gedragsregels. En wereldwijd worden vrouwen gediscrimineerd en zelfs mishandeld in de naam van de islam.

Maar is dat een kwestie van religie of een kwestie van cultuur? Moslima’s zijn van mening dat discriminatie binnen de islam niets met de religie te maken heeft. Sterker nog: de openbaringen in de Koran hebben een emancipatorische boodschap: vrouwen zijn gelijkwaardig aan mannen. Mannen die hun vrouw slecht behandelen, moeten de wraak van god vrezen, vrouwen hebben recht op het verwerven van kennis enzovoort. Discriminatie in naam van de islam is eerder door cultuur bepaald, en dan ook nog een cultuur waar mannen de dienst uitmaken en vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen. Ze noemen zo’n cultuur een patriarchale cultuur.

Deze zelfverzekerde moslima is er van overtuigd: het is mogelijk om te emanciperen binnen de traditie van de islam.

Emancipatie met de Koran in de hand betekent dan ook een onderzoek naar de echte, oorspronkelijke bronnen. Dit onderzoek zal - daar gaan moslima’s van uit - vervolgens aantonen dat de islam de vrouw wel degelijk rechten toekent en bescherming biedt. Deze kennis geeft moslima’s houvast om hun rechten en vrijheden op te eisen. Volgens Naema Azough (Tweede kamerlid van GroenLinks over de periode 2002-1010) zijn er veel Nederlandse moslima’s al op zoek naar die oorsponkelijke bronnen en vinden ze er steun bij:

"De afgelopen honderd jaar, in het bijzonder de laatste twintig jaar, is er een enorme behoefte onder vrouwelijke moslims om naar de bronnen van de islam terug te keren. Die bronnen zetten ze af tegen hun culturele tradities, die soms pre-islamitisch zijn. Als je Pakistaanse vrouwen op de rechten van de mens wijst, zegt hen dat niets. Maar leg je ze de Koran voor en vertel je over de vrijheid die de vrouw ook binnen de islam heeft, dan zijn ze daardoor helemaal vervuld. Het geeft hen ook macht, macht om tegen de man te zeggen wat ze wel en niet willen, daarbij gesteund door de Koran.''

Moslima’s die zich bezig houden met de vrouwonvriendelijke aspecten van de islam en daar verandering in willen brengen, worden moslimfeministes genoemd. Over hun standpunt lees je meer in het item moslimfeminime.

Een paar vrouwvriendelijke koranuitspaken zijn:

Man en vrouw krijgen gelijkwaardige beloningen voor hun gehoorzaamheid aan Allah en gelijkwaardige straf voor ongehoorzaamheid of het begaan van zonden. Allah zegt:

• "Wie het goede doet, man of vrouw, en hij gelooft; Voorwaar, aan hem geven Wij een goed leven. En Wij zullen hen zeker belonen met hun beloning, volgens het beste wat zij plachten te doen." (An-Nahl 16:97)
   
• "En hun Heer heeft hun (smeekbede) verhoord (zeggend:) Voorwaar, ik doe het werk van de werkenden van jullie niet verloren gaan, of het nu man of vrouw is, jullie komen uit elkaar voort." (Ali- Imraan 3:195)