Islam in the Spotlight

In november 2004 kreeg Nederland voor het eerst te maken met moslimterrorisme. Op 2 november van dat jaar schoot de Amsterdammer Mohammed Bouyeri (kleine foto rechts) regisseur en columnist Theo van Gogh (grote foto rechts) dood en stak een mes met een op de Koran gebaseerde dreigbrief aan parlementslid Ayaan Hirsi Ali in zijn buik. 

In de periode rond de aanslag deed de AIVD onderzoek naar mogelijk moslimterrorisme in Nederland, waaronder de zogenaamde Hofstadgroep.

Op 10 november 2004 worden een tweetal van terrorisme verdachten in een huis in Den Haag, waar ze zich hebben verschanst, door de politie aangehouden. Duizenden mensen in de wijk moeten hiervoor gedurende ca. 24 uur hun woning ontruimen. Hierbij vallen enige schoten en wordt er door de verdachten een granaat afgeworpen; er zijn enkele gewonden. De arrestanten werden tot de zgn. Hofstadgroep gerekend.

Op 1 december 2006 wordt Samir Azzouz veroordeeld tot 8 jaar gevangenisstraf, nadat hij voor de derde keer gearresteerd was op verdenking van de voorbereiding van een terroristische aanslag; bij de twee eerste arrestaties werd het bewijsmateriaal door de rechtbank onvoldoende gevonden.

Op 1 januari 2008 werden in Rotterdam drie mannen aangehouden, één uit Soedan en twee uit Marokko, op verdenking van het voorbereiden van een aanslag op nieuwjaarsvierders op het Hofplein in Rotterdam.

Loos alarm?
In de week na Kerst 2010 werden twaalf 'geradicaliseerde' Somaliërs gearresteerd, die plannen hadden om de luchtmachtbasis Gilze-Rijen in Noord-Brabant aan te vallen. Een week later zijn alle 'terroristen' weer vrij, is er geen wapen of explosief gevonden en lijkt de terreurdreiging op een zeepbel. Enkele Somaliërs beschuldigen zelfs een man uit Breda die een valse tip zou hebben gegeven nadat hij een van de ex-terreurverdachten had geprobeerd af te persen. Terrorismedeskundige Edwin Bakker sluit dat niet uit. "Bij dit soort migrantengroepen is het niet ongebruikelijk dat clans elkaar zo proberen dwars te zitten."

Van de twaalf Somaliërs die toen werden opgepakt, zat Aden het langste vast. Toch heeft hij begrip voor de actie van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). "Iemand heeft ze toch gezegd dat wij terroristen zijn? Dat is niet zo, maar ik snap dat ze ons dan aanhouden. Ik wil alleen wél weten wie ze de tip heeft gegeven", zegt Aden, die het langste werd verhoord omdat hij twee maanden in Jemen was. "Bij mijn zieke oma, al ruim twee jaar geleden. Maar ze wilden er álles van weten."
"Ze denken dat ik tot terrorist ben opgeleid of zo", zegt de werkloze en dakloze Aden die de afgelopen twintig jaar afwisselend in Engeland (bij zijn ouders) en in Nederland woonde.

De vergelijking dringt zich op tussen deze zaak en de terreurdreiging die meubelgigant Ikea in Amsterdam in maart 2009 geleden trof. Toen werden na één telefoontje Ikea-vestigingen ontruimd en vijf verdachten aangehouden. Het bleek allemaal loos alarm. Begin 2011 werd een trein urenlang stilgezet vanwege een moslim die zich verdacht gedroeg. Ook weer loos alarm.

Edwin Bakker denkt niet dat de AIVD deze groep Somaliërs al veel langer in de smiezen had. "De AIVD zegt dat ze er vier op het oog hadden en de nationale recherche pakt er twaalf op. Dan duidt erop dat ze toch niet precies wisten wie wie is en wat bij wat hoort. Ik denk dat ze vrij kort geleden een tip hebben gekregen dat er acuut iets stond te gebeuren. Die tip hebben ze gekoppeld aan een paar andere zaken, zoals reizen. Er waren tenslotte net een paar Somalische vrienden uit Denemarken over en ze gingen met zijn zessen op stap. Dat alles leidde tot het gevoel dat er heel snel iets ergs stond te gebeuren. Ze móésten dus wel iets doen."

Maarten van Rossem (historicus en Amerikadeskundige): "Het moslimterrorisme heeft juist in moslimlanden gruwelijke toestanden aangericht. Maar dat is niet in Nederland, België of de VS, dat is in Irak, Pakistan en Jemen. Wij hebben twee aanslagen gehad, in Londen en Madrid. Ook erg op zichzelf, maar geen bedreiging voor het voortbestaan van ons type samenleving. Als we terugkijken op 10 jaar 9/11, dan zijn al die rampen die ons zijn voorspeld door die zogenaamde deskundigen helemaal niet gebeurd. Jumbo's op kerncentrales, ze zouden ons drinkwater vergiftigen. Niets van dat alles is ooit werkelijkheid geworden. Het heeft ongetwijfeld de achterdocht ten aanzien van moslims wel bevorderd, maar als je denkt dat Nederland door een minuscule minderheid van 5 procent moslims wordt geïslamiseerd, dan ben je gek en heb ik verder geen commentaar dan dat. Ik vind dat een beetje meelijwekkend."